Ο Πέτρος γεννήθηκε στηΛισαβόνα στις 16 Σεπτεμβρίου 1837 και ήταν το πρώτο παιδί της Μαρίας Β΄ της Πορτογαλίαςκαιτου συζύγου της Φερδινάνδου Β΄.[2]Το πλήρες όνομά του ήταν Πέτρος του Αλκάνταρα Μαρία Φερνάντος Μιχαήλ Ραφαήλ Γκονζάγκα Ξαβιέρ Ιωάννης Αντώνιος Λεοπόλδος Βίκτωρ Φραγκίσκος του Ασίς Ιούλιος Αμέλιος.[3]Η μητέρα του Μαρία φρόντισε ώστε ο Πέτρος να έχει προετοιμαστεί κατάλληλα γιατη μελλοντική θέση που προοριζόταν. Εκείνος ήταν ένα σοβαρό παιδί με καλλιτεχνικό, ωστόσο, ενδιαφέρον, πάνω στηζωγραφικήκαιτημουσική. Μελετούσε ελληνικήκαιρωμαϊκή φιλοσοφία, μιλούσε άπταιστα λατινικάκαι είχε μεγάλο ενδιαφέρον γιατηφυσική ιστορία.[4]
Η Βασίλισσα Μαρία πέθανε στις 15 Νοεμβρίου 1853 από επιπλοκές σε τοκετό της, περνώντας έτσι ο θρόνος στον 16χρονο Πέτρο. Η απώλεια της μητέρας του υπήρξε ένα μεγάλο πλήγμα, όμως έφερε οικογενειακή ενότητα και υποστήριξη από τα αδέλφια του.[4]
Τα δύο πρώτα χρόνια της βασιλείας του Πέτρου, ο θρόνος βρισκόταν υπό τον έλεγχο του πατέρα του Φερδινάνδου, ο οποίος ορίστηκε αντιβασιλέας. Η πρώτη του επίσημη επίσκεψη θα γίνει στηΒρετανία, τον παλαιότερο και σημαντικότερο σύμμαχο της Πορτογαλίας, όπου είχε συνάντηση μετηΒασίλισσα Βικτωρία. Στη συνέχεια θα περιοδεύσει στοΒέλγιο, τηνΟλλανδία, τηΓαλλία, τηνΑυστρία, τηνΠρωσίακαι άλλα γερμανικά κρατίδια. Αργότερα θα επισκεφθεί, επίσης, τηνΕλβετίακαιτηνΙταλία. Όταν ανέλαβε την βασιλική εξουσία έτυχε μεγάλης αποδοχής από τον πορτογαλικό λαό, μολονότι υπήρχαν σημαντικά προβλήματα. [4]
Γιανα βελτιώσει την ποιότητα ζωής του λαού του, ο Πέτρος ξεκίνησε ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των κρατικών υποδομών, ενώ ευνόησε την ανάπτυξη της εκπαίδευσης. Κατά τη σύντομη βασιλεία του κατασκευάστηκαν δρόμοι, γέφυρες, σιδηρόδρομοικαιτηλεγραφικές γραμμές που συνέδεαν τα μεγάλα αστικά κέντρα. Έχτισε επίσης νέα σχολεία, που συχνά χρηματοδοτούνταν με δικά του έξοδα, έδωσε εντολή να μεταφραστούν στα πορτογαλικά τα τελευταία βιβλία σχετικά με τις επιστημονικές ανακαλύψειςκαι μοίρασε πολλά βιβλία στα παιδιά ως βασιλικά δώρα. Ταξίδεψε εκτενώς σε όλη τη χώρα γιαναδει από πρώτο χέρι τις απαιτούμενες ενέργειες καιτα αποτελέσματα από την εφαρμογή τους.[4][2]
Στις 18 Μαΐου 1858 ο Πέτρος νυμφεύτηκε στη Λισαβόνα τηΣτεφανία, κόρη τουΚαρόλου Αντωνίου του Χοεντσόλλερν-Ζίγκμαρινγκεν.[1] Βρετανικοί κύκλοι είχαν βοηθήσει γιατη γνωριμία του ζευγαριού και φάνηκε ότι πέτυχαν ένα ευτυχισμένο γάμο. Ωστόσο, μόλις ένα χρόνο μετά η βασίλισσα Στεφανία πέθανε από διφθερίτιδα. Ο τραγικός θάνατος της Στεφανίας παρακίνησε τον Πέτρο ώστε να κάνει προσπάθειες εκσυγχρονισμού τουσυστήματος υγείας της χώρας. Σε σύντομο διάστημα η υγεία βελτιώθηκε μετην δημιουργία νοσοκομείων, την προώθηση συστημάτων αποχέτευσηςκαιμετην καταπολέμηση της εξάπλωσης ασθενειών. Ο Πέτρος ίδρυσε ένα παιδικό νοσοκομείο, μετο όνομα της πρώην συζύγου του, για παιδιά που πάσχουν από ψυχικές ασθένειες, γιανα τιμηθεί η μνήμη της.[4]
Ο Πέτρος με τις πολιτικές του έγινε ένας από τους πιο δημοφιλείς βασιλείς της πορτογαλικής ιστορίας. Για παράδειγμα κατάργησε τα έθιμα του χειροφιλήματος καιτου γονατίσματος, καθιέρωσε ένα κουτί στο οποίο οι πολίτες τοποθετούσαν γράμματα μετα προβλήματά τους, στα οποία αυτός ανταποκρινόταν, ενώ ένα πολύ καινοτόμο βήμα γιατην εποχή του θεωρείται η κατάργηση της θανατικής ποινήςστην Πορτογαλία.[4]
Ο Πέτρος, ο οποίος εισήγαγε τον τηλέγραφο καιτο σιδηρόδρομο στην Πορτογαλία, πάντοτε επιθυμούσε μια καλύτερη επικοινωνία μεταξύ της χώρας τουκαιτου υπόλοιπου κόσμου.[2] Φρόντισε γιατη δημιουργία ναυτιλιακής σύνδεσης με τις πορτογαλικές αφρικανικές αποικίες, ενώ υπέγραψε μια σημαντική συνθήκη ειρήνης το 1860 μετηνΙαπωνία, η οποία παραμένει σε ισχύ έως σήμερα. Υπέγραψε επίσης μια σύμβαση το 1855 για την σύνδεση της Πορτογαλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω υποβρυχίου καλωδίου. Ένα έτος πριν είχε απελευθερώσει όλους τους σκλάβουςπου ανήκαν στην πορτογαλική κυβέρνηση.[4]
Στις αρχές της δεκαετίας του 1850 είχε ξεσπάσει μια επιδημία χολέραςστη Λισαβόνα και τις γύρω περιοχές, που κόστισε χιλιάδες ζωές. Ο Πέτρος αγνόησε τις συμβουλές για μετεγκατάστασή τουκαι προτίμησε να μείνει στην πρωτεύουσα της χώρας, με κίνδυνο της δικής του ζωής. Ταυτόχρονα ηοικονομία είχε ταραχθεί περαιτέρω από της μείωσης της παραγωγής τροφίμων. Το 1861, πιθανώς λόγω κατανάλωσης μολυσμένου νερού από μια μικρή λίμνη, προσβλήθηκε από χολέρα. Πολλά άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας επλήγησαν επίσης από τη νόσο. Στις 11 Νοεμβρίου 1861 ο βασιλιάς Πέτρος απεβίωσε σε ηλικία μόλις 24 ετών. Στον θρόνο τον διαδέχτηκε ο αδελφός τουΛουδοβίκος.[4][1][2]