Kansu
Kansu[2] (Çince (basitleştirilmiş):
Kansu Eyaleti | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Kısaltmalar: | ||||||||||||||
Adın kökeni | 肃 sù - Suzhou (Jiuquan) | |||||||||||||
İdari birim türü | Eyalet | |||||||||||||
Başkenti (ve en büyük şehri) |
Lanzhou | |||||||||||||
ÇKP Komitesi Sekreteri | Lu Hao | |||||||||||||
Vali | Xu Shousheng (vekâleten) | |||||||||||||
Yüzölçümü | 454.000 km² (7.) | |||||||||||||
Nüfusu (2020) - Nüfus yoğunluğu |
25.019.831[1] (22.) 57,7 kişi/km² (27.) | |||||||||||||
GSYİH (2007) - kişi başına |
CNY 269,9 milyar (26.) CNY 10.335 (30ncu) | |||||||||||||
İGE (2005) | 0,675 (orta) (28.) | |||||||||||||
Başlıca etnik gruplar | Han - %91 Hui - %5 Dongxiang - %2 Tibetli - %2 | |||||||||||||
İl düzeyi | 14 | |||||||||||||
İlçe düzeyi | 86 | |||||||||||||
Belde düzeyi† | 1344 | |||||||||||||
ISO 3166-2 | CN-62 | |||||||||||||
Resmî websitesi http://www.gansu.gov.cn (Çince) | ||||||||||||||
Tarih
değiştirKansu, Qin Hanedanı döneminde (MÖ 221-206) Çin topraklarına katıldı. Marco Polo'nun Çin'e girdiği yol olarak tanınan bölge, pek çok kişinin kişinin seyahat ettiği bir koridordu. Kansu adı Yuan Hanedanı döneminde, Ganzhou ve Suzhou bölgelerinin adlarından (1206-1368) oluşturuldu. 1644'ten 1911'e değin Qing (Mançu) hanedanının yönetiminde kalan Kansu'nun bu dönemde en ünlü yöneticilerinden olan Zuo Zongtang (1812-1885) Taiping ve Müslüman ayaklanmalarının (1862-1877) ardından yörede yarım yüzyıl boyunca barış sağladı. 1920'de, 20. yüzyılın en büyük deprem felaketlerinden biri maydana gelmiştir. Merkezi Kansu'nun doğusunda bulunan 8.6 şiddetindeki depremde yaklaşık 200,000 - 250,000 arasında can kaybı yaşanırken, pek çok kent ve kasaba haritadan silinmiştir.
Doğal yapı
değiştirKansu'da doğal yapının en belirgin özelliği platolardır. Kansu Koridoru olarak anılan bölge, Lanzhou'nun 192 km kuzeybatısındadır. Kansu'nun doğu kesimi Çin'in başlıca deprem merkezidir. Kansu'da yaz ve kış arasında büyük sıcaklık farklılıkları görülür.
Nüfus
değiştir2020 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre Kansu Eyaleti'nin toplam nüfusu 25.019.831.[1]
Etnik yapı
değiştirKansu Eyaleti sınırları içerisinde nüfusları 10 bin'i aşan etnik gruplar şunlardır:
Etnik grup | Nüfus |
---|---|
Han | 23.164.817 |
Hui | 1.258.641 |
Donşian | 546.255 |
Tibetli | 488.359 |
Monguor (Tu) | 30.781 |
Bao'an | 18.170 |
Mançu | 14.206 |
Salar | 13.517 |
Yugur | 13.001 |
Moğol | 10.935 |
Diller
değiştirKansu Eyaleti çapında Beifanghua'nın (Mandarin) farklı lehçeleri konuşulur. Kansu'da Beifanghua'nın Zhongyuan Guanhua dalına ait lehçeler şunlardır: Guanzhong lehçesi (Qingyang Şehri-Ning İlçesi ), Qinlong lehçesi (Longnan, Pingliang ve Qingyang şehirleri), Longzhong lehçesi (Tianshui ve Dingxi şehirleri), Hezhou lehçesi (Linxia Hui Özerk İli) ve Güney Xinjiang lehçesi (Dunhuang). Kansu'da Beifanghua'nın Lanyin Guanhua dalına ait lehçeler de şunlardır: Lanzhou lehçesi (Lanzhou ve Baiyin şehirleri; Linxia İli-Yongjing İlçesi ) ve Hexi lehçesi (Wuwei, Jiayuguan, Jiuquan, Jinchang ve Zhangye şehirleri). Tüm bunların dışında, Ethnologue'a göre, Kansu'da konuşulan diğer diller şunlardır: Amdo Tibetçesi , Baima dili , Batı Yugurca, Bonan dili , Choni dili , Doğu Yugurca, Donşianca, Jin Çincesi, Kalmak-Oyratça, Kazakça, Moğolca, Monguor dili , Salarca ve Uygurca[5]
Ekonomi
değiştirPamuk, keten yağı, karpuz, mısır ve darı başlıca tarımsal ticari ürünlerdir. Ancak Kansu ekonomisi büyük ölçüde madenciliğe dayanır. Petrol, kömür ve demir cevheri başlıca yer altı kaynakları arasındadır. Çin'in bir nükleer enerji merkezidir.
İdari yapılanma
değiştirKansu Eyaleti'nin İdari Bölümleri | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bölüm kodu[6] | İsim | Çince Pinyin |
Alan (km2) |
Nüfus (2020 Nüfus Sayımı)[1] |
Merkez | İlçe düzeyi bölümler[7] | ||||
Semtler | İlçe düzeyi şehirler | İlçeler | Özerk ilçeler | |||||||
620000 | Kansu Eyaleti | Gānsù Shěng |
425.888,93 | 25.019.831 | Lanzhou Şehri | 17 | 5 | 57 | 7 | |
— İl düzeyi şehirler — | ||||||||||
620100 | Lanzhou Şehri | 兰州 Lánzhōu Shì |
13.192,31 | 4.359.446 | Chengguan Semti | 5 | 3 | |||
620200 | Jiayuguan Şehri | Jiāyùguān Shì |
1.224,17 | 312.663 | Xiongguan Bucağı | |||||
620300 | Jinchang Şehri | Jīnchāng Shì |
7.548,98 | 438.026 | Jinchuan Semti | 1 | 1 | |||
620400 | Baiyin Şehri | Báiyín Shì |
20.098,54 | 1.515.110 | Baiyin Semti | 2 | 3 | |||
620500 | Tianshui Şehri | Tiānshuǐ Shì |
14.277,20 | 2.984.659 | Qinzhou Semti | 2 | 4 | 1 | ||
620600 | Wuwei Şehri | Wǔwēi Shì |
32.347,09 | 1.464.955 | Liangzhou Semti | 1 | 2 | 1 | ||
620700 | Zhangye Şehri | 张掖 Zhāngyè Shì |
38.592,06 | 1.131.106 | Ganzhou Semti | 1 | 4 | 1 | ||
620800 | Pingliang Şehri | Píngliàng Shì |
11.171,15 | 1.848.607 | Kongtong Semti | 1 | 1 | 5 | ||
620900 | Jiuquan Şehri | Jiǔquán Shì |
168.080,24 | 1.055.706 | Suzhou Semti | 1 | 2 | 2 | 2 | |
621000 | Qingyang Şehri | 庆阳 Qìngyáng Shì |
27.117,27 | 2.179.716 | Xifeng Semti | 1 | 7 | |||
621100 | Dingxi Şehri | Dìngxī Shì |
19.609,24 | 2.524.097 | Anding Semti | 1 | 6 | |||
621200 | Longnan Şehri | 陇南 Lǒngnán Shì |
27.838,66 | 2.407.272 | Wudu Semti | 1 | 8 | |||
— Özerk iller — | ||||||||||
622900 | Linxia Hui Özerk İli | 临夏 Línxià Huízú Zìzhìzhōu |
8.198,46 | 2.109.750 | Linxia Şehri | 1 | 5 | 2 | ||
623000 | Gannan Tibet Özerk İli | Gānnán Zāngzú Zìzhìzhōu |
36.593,55 | 691.808 | Hezuo Şehri | 1 | 7 |
Galeri
değiştirAyrıca bakınız
değiştirWikimedia Commons'ta Kansu ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Kaynakça
değiştir- ^ a b c "
甘 肃省第 七次全国人口普查公报(第 二 号 )".甘 肃省统计局 . 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. - ^ "Çin'de İslâmiyet". İÜ İTKD. s. 163. 20 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2012.
- ^
国 务院人口 普 查办公 室 、国家 统计局 人口 和 就业统计司 (Devlet Konseyi Sayım Dairesi, Ulusal İstatistik Bürosu Nüfus ve İstihdam İstatistikleri Dairesi) ((Ed.)). "1-6各地 区分 性 别、民族 的 人口 " [1-6 Cinsiyet ve etnik kökene göre nüfus].中国 2010年 人口 普 查资料 (Çin'in 2010 Nüfus Sayımı Verileri) (Çince).中国 统计出版 社 (Çin İstatistik Yayımevi). 16 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018. - ^ Eberhard, David M., Gary F. Simons, & Charles D. Fennig (eds.) (2021). Ethnologue: Languages of the World (24 bas.). Dallas, Teksas: SIL International. 27 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021.
- ^ "
中 华人民 共和 国 县以上 行政 区 划代码".中 华人民 共和 国 民政 部 . 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. - ^
中 华人民 共和 国 民政 部 (Ağustos 2014). 《中国 民政 统计年 鉴2014》.中国 统计出版 社 . ISBN 978-7-5037-7130-9.