ΗΓαλλική λογοτεχνία του 18ου αιώνα περιλαμβάνει τα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από το 1715, έτος θανάτου τουΛουδοβίκου ΙΔ΄ έως το 1799, έτος λήξης της επαναστατικής περιόδουκαι αρχής της σύγχρονης εποχής στην ιστορία της Γαλλίας. Αυτός ο αιώνας των οικονομικών, κοινωνικών, πνευματικών και πολιτικών αλλαγών έχει μια πλούσια ποικιλία λογοτεχνικών έργων που μπορούν να υπαχθούν σε δύο βασικά κινήματα: στονΔιαφωτισμόκαι τις προκλήσεις τουστα θεμέλια της κοινωνίας καιστη γέννηση μιας ευαισθησίας πουθα περιγραφεί αργότερα ως προ-ρομαντισμός.
Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα η γαλλική κοινωνία αλλάζει μετην αύξηση του πληθυσμού καιτη δραστηριότητα μιας νέας επιχειρηματικής αστικής τάξης που συνδέεται μετην τεχνολογική πρόοδο (ατμομηχανή - μεταλλουργία) καιτο εμπόριο με τις Ινδίες, με βάση το δουλεμπόριο. Συγχρόνως αναπτύχθηκαν οι πόλεις μετα σαλόνια, οι καφετέριες καιοι ακαδημίες, που αποδυνάμωσαν το βάρος της αριστοκρατίας στον πολιτιστικό όπως καιστον κοινωνικό τομέα, όπου ητρίτη τάξη επιβεβαιώνει σταδιακά την παρουσία της. Ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των συγγραφέων του 17ου αιώνα ήταν αυλικοί και ζούσαν από την προστασία ισχυρών μαικήνων, ο 18ος αιώνας καιοι αιώνες που ακολούθησαν, είδε την ανάδυση μιας νέας ηθικής του συγγραφέα που εκφράζεται αρχικά από τονΒολταίρο[1]και συνίσταται στη βαθμιαία αυτονομία του συγγραφέα σε σχέση με τις πολιτικές και θρησκευτικές δυνάμεις. Αυτή η ηθική βασίζεται στο πλαίσιο του αγώνα γιατηνελευθερία της έκφρασης, με επακόλουθη αυξημένη ευθύνη των συγγραφέων.
Οι αντιλήψεις αλλάζουν επίσης μετην ανάπτυξη της εκπαίδευσης και της επιστήμης (Νεύτων, Βατ,Βόλτα, Λάιμπνιτς, Μπυφόν, Λαβουαζιέ.....) καιτη διάδοση των πνευματικών έργων μετην ανάγνωση καιτο θέατρο. Η πίστη στο πρόοδο που συμβολίζει ηΕγκυκλοπαίδειατωνΝτιντερόκαιΝτ' Αλαμπέρ αντιστοιχεί σε ένα προοδευτικό απο-εκχριστιανισμό της κοινωνίας, όπως αποκαλύπτουν οι συγκρούσεις μεταξύ ανώτερου και κατώτερου κλήρου, ή οι εντάσεις με τους Ιησουίτες (θα αποβληθούν από το βασίλειο το 1764) ή τοτέλος των θρησκευτικών διωγμών,το 1787. Αλλά ηΚαθολική Εκκλησία παραμένει κυρίαρχη δύναμη που μάχεται κατά τουΔιαφωτισμού απαγορεύοντας τα έργα τουκαι επιτυγχάνοντας, για παράδειγμα, την καταδίκη σε θάνατο τουΟυγενότουΖαν Καλάς το 1762 ή, το θάνατο μετην κατηγορία της βλασφημίας τουΙππότη ντελα Μπαρέτο 1766, βαρβαρότητες που καταγγέλλει με αγανάκτηση οΒολταίρος.
Κατά την ίδια περίοδο, στην Ευρώπη εισάγεται ο εξωτισμός καιτο θέμα τουευγενούς άγριου, που τρέφουν τις τέχνες καιτη λογοτεχνία, από τονΡοβινσώνα Κρούσο έως τονΠαύλο καιτη Βιργινία. Οι ξένες επιρροές είναι σημαντικές τόσο γιατην πορεία των ιδεών όσο καιγιατην εξέλιξη των λογοτεχνικών ειδών. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η αγγλική επιρροή μετη δημοκρατική πρόοδο (συνταγματική μοναρχία) καιτη μυθιστορηματική ή ποιητική δημιουργία, που ανακάλυψαν πολλοί Γάλλοι συγγραφείς που πέρασαν από την Αγγλία σετη διάρκεια του αιώνα. Η γερμανική επιρροή ήταν επίσης σημαντική: ηΘύελλα και ορμή τροφοδότησε τηνπρο-ρομαντική ευαισθησία και είχε σημαντική συνεισφορά στον τομέα της φαντασίαςκαιτου εθνικού συναισθήματος.
Συνεχιστές τωνελευθεριακώντου 17ου αιώνα και κριτικών πνευμάτων όπως οΠιέρ ΜπαιλκαιοΜπερνάρ ντε Φοντενέλ, οιΔιαφωτιστές κατήγγειλαν στο όνομα της λογικής καιτων ηθικών αξιών τις καταπιέσεις που εξακολουθούσαν να υπάρχουν στην εποχή τους. Αμφισβήτησαν τηναπόλυτη μοναρχία διεκδικώντας ένα κοινωνικό συμβόλαιο ως βάση της πολιτικής εξουσίας καιμιαπιο δημοκρατική οργάνωση της εξουσίας σεμιασυνταγματική μοναρχίαμε διαχωρισμό της εκτελεστικής, νομοθετικής, δικαστικής και στρατιωτικής εξουσίας, με στόχο να αποτρέπεται ο κίνδυνος αυταρχικής διακυβέρνησης (Μοντεσκιέ, Ντιντερό, Ρουσσώκαι άλλοι). ΟΒολταίρος καταφέρθηκε ιδιαίτερα εναντίον των καταχρήσεων της εξουσίας (λογοκρισία, εντάλματα σύλληψης με σφραγισμένες επιστολές, συνωμοσίες μετην Εκκλησία) και ονειρευόταν ένα φωτισμένο ηγέτη, με συμβούλους φιλοσόφους. Επιπλέον, οι «φιλόσοφοι», ανκαιδεν προέρχονταν όλοι από τηντρίτη τάξη, υπερασπίζονταν μια κοινωνία πουνα βασίζεται στις ικανότητες καιτην αξία του ανθρώπου, που αντιτίθεται στην κληρονομική ταξική κοινωνία, εισάγοντας έτσι τις αξίες της ελευθερίας και της ισότητας πουθα επιβεβαιώσει η Δημοκρατία στα τέλη του αιώνα.[2]
Υπεράσπιζαν επίσης την ελευθερία της συνείδησης και αμφισβήτησαν το ρόλο των θρησκευτικών θεσμών στην κοινωνία. Η ανεκτικότητα είναι θεμελιώδης αξία για εκείνους που «μας έμαθαν να ζούμε ελεύθεροι», όπως λέει η Συνέλευση, τιμώντας τις στάχτες του Βολταίρου στοΠάνθεον.
Φυσικά, το κίνημα των φιλοσόφων δεν είναι ομοιόμορφο αλλά όλοι θέτουν ως στόχο γιατην ανθρωπότητα καιγιατο άτομο την ευτυχία, «νέα ιδέα στην Ευρώπη», ταλαντευόμενοι ανάμεσα στο όνειρο ενός εξαφανισμένου ευγενούς άγριου (Ρουσσώ) καισεμια κοσμική ζωή σε αναζήτηση της τελειοποίησης (Βολταίρος). Η αισιοδοξία, ωστόσο, δεν είναι θριαμβευτική καιοι συγγραφείς παραμένουν διαυγείς: ο αγώνας είναι συνεχής και αυτοί παίζουν τον θεμελιώδη ρόλο των διακινητών ιδεών.
Τα μεγάλα έργα είναι πολλά και ανήκουν σε διαφορετικά είδη, όπως φιλοσοφικό διήγημα μετα έργα τουΒολταίρουΚαντίντ (1759) καιΖαντίγκ ή το πεπρωμένο (1747), επιστολικό μυθιστόρημα μεταΠερσικά Γράμματα (1721) τουΜοντεσκιέκαι δοκίμια, όπως τοΠνεύμα των Νόμων (1748 ) του ιδίου, οιΑγγλικές επιστολές (1734) ή ηΠραγματεία περί της ανεκτικότητας (1763) του Βολταίρου, τοΚοινωνικό συμβόλαιο (1762) καιΑιμίλιος ή περί αγωγής (1762) του Ρουσσώ, τοΣυμπλήρωμα στο Ταξίδι του Μπουγκενβίλ, (1775) του Ντιντερό, ηΙστορία των δύο Ινδιώντου αββά Γκιγιώμ-Τομά Ρενάλ.
Σ' αυτή τη λογοτεχνία ιδεών συμμετέχουν επίσης οι κωμωδίες τουΜαριβώκαιτουΜπωμαρσέκαι φυσικά το μεγάλο έργο της Εγκυκλοπαίδειας,με επικεφαλής τονΝτενί ΝτιντερόκαιτονΖανλεΡονΝτ'Αλαμπέρ, με τους 35 τόμους της, που δημοσιεύθηκε από το 1750 έως 1772, καθώς και μεγάλη ποικιλία κειμένων ποικίλου μήκους και σημασίας: δοκίμια, ομιλίες, διάλογοι, άρθρα, συνεντεύξεις ...
Η επιρροή των μεγάλων δραματουργών του «αιώνα του Λουδοβίκου ΙΔ΄» συνεχίστηκε στη σκηνή της Κομεντί Φρανσαίζ[3]και στις αρχές του αιώνα, οπότε εμφανίστηκαν στο θέατρο οι περιπέτειες που δίνουν βάρος στην ευαισθησία καιτη συγκίνηση καιοι κλασικές ενότητες του 17ου αιώνα χάνουν έδαφος. Κυριότερος εκπρόσωπος αυτού του τύπου τραγωδίας είναι οΠροσπέρ Ζολιό ντε Κρεμπιγιόν, στα έργα του οποίου έντεχνα εναλλάσσονται το απρόοπτο, ο τρόμος, πάθη, οιδιπόδεια συμπλέγματα και μηχανορραφίες. Από ταπιο γνωστά έργα του έργο τουη τραγωδία Ραδάμιστος και Ζηνοβία (1711).
Συγχρόνως όμως το θέατρο ανανεώθηκε με τις τραγωδίες τουΒολταίρου (1694-1778), ο οποίος επηρέασε το θέατρο για περισσότερο από μισό αιώνα. Εισήγαγε θέματα από τη μεσαιωνική γαλλική ιστορία, διατηρώντας την παραδοσιακή δομή καιτον αλεξανδρινό στίχο[4]και δημιούργησε μεγάλες επιτυχίες όπως τα έργα Ζαΐρα (1732) ή Οφανατισμός ή Μωάμεθ ο προφήτης (1741) προβάλλοντας τις ιδέες τουΔιαφωτισμού.[5]
Η απελευθέρωση των ηθών της εποχής της αντιβασιλείας έφερε μια περαιτέρω ανανέωση του θεάτρου μετην επιστροφή, το 1716, των Ιταλών ηθοποιών, που είχαν εκδιωχθεί το 1697 από τον Λουδοβίκο ΙΔ΄ καιτην αρχή μιας μεγάλης μόδας του θεατρικού θεάματος. Ο κόσμος θαυμάζει διάσημους ηθοποιούς και γελάει μετα αστεία καιτο δυναμισμό των χαρακτήρων της Κομέντια ντελ άρτε, όπως ο Αρλεκίνος, η Κολομπίνα καιοΠανταλόνε.
Μέσα σ' αυτό το περιβάλλον βρίσκει τη θέση τουοΜαριβώ (1688 -1763) με κωμωδίες που συνδυάζουν τη λεπτότητα της ψυχολογικής ανάλυσης του ερωτικού αισθήματος καιτη λεκτική λεπτότητα μετην οποία χειρίζεται τα κοινωνικά προβλήματα, αξιοποιώντας το εμβληματικό θέμα κύριος-υπηρέτης, όπου ο υπηρέτης δεν συνεισφέρει απλά στην πλοκή, αλλά και καταγγέλλει τα κακώς κείμενα. ΟιΨεύτικες εκμυστηρεύσεις (1737),Το παιχνίδι του έρωτα και της τύχης (1730), Το νησί των σκλάβων (1725) είναι μερικά από τα σημαντικότερα έργα του.
Ο άλλος μεγάλος συγγραφέας της κωμωδίας του 18ου αιώνα είναι οΜπωμαρσαί (1732-1799) που είναι επιδέξιος στην τέχνη του διαλόγου και της ίντριγκας αλλά καιστην κοινωνική και πολιτική σάτιρα. Ένας από τους βασικούς χαρακτήρες του είναι ο Φιγκαρό, πολυμήχανος υπηρέτης που αμφισβητεί την εξουσία του κυρίου του, καιτον βρίσκουμε στηνΤριλογία του Φιγκαρό: Ο κουρέας της Σεβίλλης(1775), Ο γάμος του Φιγκαρό (1784) καιΗ ένοχη μητέρα (1792). Οι κωμωδίες του άρεσαν πολύ στο κοινό, γιατί καυτηρίαζαν τα ήθη και έθιμα των ευγενών και τις καταχρήσεις τους σε βάρος του λαού. Τα πρώτα δύο έργα της τριλογίας μεταφέρθηκαν στην όπερα και έδωσαν δύο από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του λυρικού δραματολογίου.
Νέα θεατρικά είδη εμφανίστηκαν, που σήμερα θεωρούνται ήσσονος σημασίας αλλά είχαν μεγάλη επιτυχία στην εποχή τους και άνοιξαν το δρόμο γιατο ρομαντικό θέατρο του 19ου αιώνα: οιδακρύβρεκτες κωμωδίες, όπως ηΓκουβερνάντα (1747) του Νιβέλ ντελα Σωσέ καιτοαστικό δράμα, που ανέπτυξε κυρίως οΝτενί Ντιντερόσαν ένα μέσο μετάδοσης των ιδεών τουΔιαφωτισμού. Στο αστικό δράμα παρουσιάζονταν πονεμένες ιστορίες σε ρεαλιστικό και δραματικό πλαίσιο, που συγκινούσαν τις οικογένειες της μεσαίας τάξης. Μερικοί χαρακτηριστικοί τίτλοι: Ο νόθος γιος (Ντιντερό 1757), Ο πατέρας της οικογένειας (Ντιντερό, 1758), Οφιλόσοφος χωρίς νατο ξέρει (Σενταίν, 1765).
Ας αναφερθεί τελικά καιη ανάπτυξη των ειδών που συνδυάζουν κείμενο και μουσική, τοβοντβίλκαιηόπερα κομίκ.
Κείμενα σχετικά μετο θέατρο και θεατρική κριτική έγραψαν, ανάμεσα σε πολλούς άλλους, οΝτιντερόκαιοΒολταίρος, με έργο του τελευταίου προς υπεράσπιση των θεατρίνων που τελούσαν ακόμη υπό την απαγόρευση της Εκκλησίας.
Το μυθιστόρημα του 18ου αιώνα χαρακτηρίστηκε από την ανανέωση της μορφής καιτου περιεχομένου που προεικονίζουν το σύγχρονο μυθιστόρημα. Το είδος, δημοφιλές σε ένα αναγνωστικό κοινό συνεχώς αυξανόμενο, χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη της ευαισθησίας, από την προσοχή γιαμια φαινομενική γνησιότητα (μετη μέθοδο του χειρόγραφου που βρέθηκε, μετη χρήση του πρώτου προσώπου, τοεπιστολικό μυθιστόρημα ή τους διαλόγους) και από το πνεύμα τουΔιαφωτισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες αξίες μιας μεταβαλλόμενης κοινωνίας. Η επιρροή της αγγλικής λογοτεχνίας είναι επίσης αισθητή μέσω της μετάφρασης έργων τωνΣάμουελ Ρίτσαρντσον, Τζόναθαν Σουίφτ ή Ντάνιελ Νταφόε.
Μια προσπάθεια ταξινόμησης των κυριοτέρων μυθιστορηματικών ειδών του αιώνα:
Τα φιλοσοφικά μυθιστορήματα, με κυριότερα τα έργα τουΒολταίρουΖαντίγκ ή το πεπρωμένο (1747), Μικρομέγας (1752) καιΚαντίντ (1759), «φιλοσοφικά διηγήματα», όπου ο συγγραφέας με χιούμορ και ειρωνεία κατέκρινε την εκκλησία, τη γαλλική κυβέρνηση καιτην αριστοκρατία, εκφράζοντας τις πεποιθήσεις τουπουτον έφεραν πολλές φορές αντιμέτωπο με τις Αρχές καιπου τις πλήρωσε με φυλακή και εξορία.
Ταεπιστολικά μυθιστορήματα, όπως οιΠερσικές επιστολές (1721) τουΜοντεσκιέ όπου ο συγγραφέας, συνδυάζοντας τη λογοτεχνία μετη φιλοσοφία καιτην πολιτική, χρησιμοποιεί το τέχνασμα της αλληλογραφίας δύο Περσών αξιωματούχων που βρέθηκαν στο Παρίσι και αλληλογραφούν με φίλους τους και μέσα από τη ματιά του ξένου παρουσιάζουν με λεπτή σάτιρα μια ειρωνική εικόνα της γαλλικής κοινωνίας και της εξουσίας στα πλαίσια του πνεύματος τουΔιαφωτισμού. [6]
Τα ρεαλιστικά μυθιστορήματα, όπως τα δύο ημιτελή έργα τουΜαριβώ η Ζωή της Μαριάν (1741) οΝεόπλουτος χωριάτης (1735), ηΜανόν Λεσκώ (1731) τουαββά Πρεβώ, οΔιεστραμμένος χωρικός (LePaysan perverti, 1775) τουΡετίφ ντελα Μπρετόν.[7]
Τοπικαρέσκο, ένα είδος που γεννήθηκε από ισπανική επιρροή, με σατιρική ζωντάνια, ποικιλία κοινωνικών στρωμάτων και μαθήματα ζωής. Το σημαντικότερο ήταν ηΙστορία τουΖιλ Μπλας ντε Σαντιλιάν[8](1715-1735) τουΑλαίν Ρενέ Λεσάζ (1668-1747), μια απολαυστική σάτιρα της εποχής που αφηγείται τις περιπέτειες του ήρωα στα ταξίδια τουστην Ισπανία.
Οι επιφανείς Γαλλίδες, μυθιστόρημα τουΡομπέρ Σαλ (1659-1721)Τα αισθηματικά μυθιστορήματα κυριαρχούν κατά το δεύτερο μισό του αιώνα μετηΝέα Ελοΐζα (1761), τοεπιστολικό μυθιστόρηματουΖαν-Ζακ Ρουσσώ (στο αγγλικό μοντέλο της ΠάμελατουΡίτσαρντσον), που είναι η μεγαλύτερη επιτυχία του αιώνα, ένα ερωτικό και φιλοσοφικό μυθιστόρημα όπου ο συγγραφέας διατυπώνει τις ιδέες τουγιατην ελευθερία, τη ζωή στη φύση, τη θρησκεία, την άρνηση της δεισιδαιμονίας και της μισαλλοδοξίας σαγηνεύοντας μετηνπρο-ρομαντική απεικόνιση του συναισθήματος του έρωτα και προαναγγέλλοντας το ρομαντικό μυθιστόρημα. Η πορεία προς τονρομαντισμό συνεχίστηκε μετο εξωτικό μυθιστόρημα Παύλος και Βιργινία (1788) τουΜπερναρντέν ντεΣαιν-Πιέρ.
Τα σατιρικά μυθιστορήματα τουΝτιντερό,Ζακο μοιρολάτρης καιο αφέντης του (1773-1778) καιοΑνιψιός του Ραμώ (1762-1777), μια φανταστική φιλοσοφική συζήτηση με πρωταγωνιστές δύο εντελώς διαφορετικούς χαρακτήρες, τον Ντενί Ντιντερό, εκπρόσωπο της υψηλής κοινωνίας καιτον ανιψιό του μουσικού Ζαν Φιλίπ Ραμώ, άνθρωπο του περιθωρίου, που ανταλλάσσουν τις απόψεις τους σχετικά μετην ηθική, τη μουσική, την εκπαίδευση καιτο χρήμα, προβληματίζοντας τους αναγνώστες και εκθέτοντας τις νέες ιδέες.
Ηαυτοβιογραφία είναι πολύ δημοφιλής σε ολόκληρο τον αιώνα με αξιοσημείωτα έργα όπως η Ζωή του πατέρα μου (1779), μια σχεδόν ειδυλλιακή αναπαράσταση της προ-επαναστατικής γαλλικής υπαίθρου καιΟ κύριος Νικολά (1794-1797), μια αχανής αυτοβιογραφία, τουΡετίφ ντελα Μπρετόν,[10]ταΑπομνημονεύματατουδούκα ντεΣαιν-Σιμόν, που περιγράφουν την αυλική ζωή καιτην πολιτική δραστηριότητα από το 1691 έως το 1723, οιΑναμνήσεις ενός πατέρατουΖαν-Φρανσουά Μαρμοντέλμε αναφορές στη λογοτεχνική ιστορία της εποχής τουκαιμια μεγάλη συλλογή βιογραφιών αλλά σ' αυτό το είδος είναι ουσιαστική η συμβολή τουΖαν-Ζακ Ρουσσώ (1712-1778), [11]ο οποίος εισήγαγε τη σύγχρονη αυτοβιογραφία με τις Εξομολογήσεις (1782-1789) καιτις Ονειροπολήσεις του μοναχικού οδοιπόρου (1776-1778) στα οποία μας προσφέρει ένα αναλυτικό πορτρέτο του εαυτού του.
ΟΑντρέ Σενιέ (1762 - 1794) προσωπογραφία του Ζοζέφ-Μπενουά Συβέ
Ο στίχος χρησιμοποιήθηκε από τονΒολταίροστηνΕρρικειάδα (1723), έπος σε 10 άσματα γιατονΕρρίκο Δ΄ κατά του θρησκευτικού φανατισμού και της εμφύλιας διχόνοιας καιπιο έντεχνα στα ποιήματά τουΓιατην καταστροφή της Λισαβόνας ή οΚοσμικός, η ποίηση όμως στο 18ο αιώνα διατηρεί ακόμη τις επιρροές του κλασικισμού, όπως η ποίηση τουΖαν-Μπατίστ Ρουσσώ, καιστην ιστορία της λογοτεχνίας δεν έχουν διατηρηθεί παρά μόνο λίγα ονόματα: οΖαν-Ζακ Λεφράνκ (Jean-Jacques Lefranc, 1709-1784) μετο έργο Ιερή ποίηση, ο Νικολά Ζιλμπέρ (Nicolas Gilbert,1750-1780) μετηνΩδή μίμηση αρκετών ψαλμών (1780), οΖακ Ντελίλ (Jacques Delille,1738-1813) μετο ποίημα οι Κήποι,ο Εβαρίστ Παμύ (Evariste Parny,1753-1814) μετις Ελεγείες, ο Λορμώ ντελα Κρουά (Lormeau de la Croix, 1755-1777) μεταΠοιήματα, που είναι πρόδρομοι του ρομαντισμού, καλλιεργώντας την ευαισθησία γιατη φύση καιτον χρόνο που περνάει.
Εκφραστική ποίηση έγραψε οΑντρέ Σενιέ (1762-1794) όπως στο ποίημα τουηΝεαρή αιχμάλωτη ή τα Βουκολικάπου ήταν εμπνευσμένα από την αρχαία Ελληνική μυθολογίακαι αναφέρονταν στανησιά του Αιγαίου, στη Μεγάλη Ελλάδα καιστη θάλασσα ως σύμβολο αιώνιας απειλής. [12](Το έργο του δημοσιεύθηκε το 1819, πολύ μετά τον τραγικό θάνατό του κατά τηνΤρομοκρατία).[13]
Πρέπει επίσης να αναφερθεί οΦαμπρ ντ'Εγκλαντίν (1750-1794, κατά τηνΤρομοκρατία), επαναστάτης ποιητής και θεατρικός συγγραφέας γιατο τραγούδι τουΒρέχει βοσκοπούλα (Il pleut, il pleut, bergère) καιτη συμμετοχή τουστη δημιουργία τουεπαναστατικού ημερολογίου.
Ηκριτική τέχνης αναπτύχθηκε από τονΝτιντερόσταΣαλόνιατου[14] . Αυτά τα κείμενα σηματοδότησαν τη γέννηση της κριτικής τέχνης ως λογοτεχνικού είδους: ανκαιο Ντιντερό δεν είναι ο μόνος ούτε ο πρώτος που έγραψε κριτικά άρθρα γιατην τέχνη, είναι αναμφισβήτητα ο λαμπρότερος.
Ο φυσιοδίφης Μπυφόν προσφέρει μια ενδιαφέρουσα λογοτεχνική επιτυχία με συγγράμματα εκλαϊκευμένης επιστήμηςστην επιβλητική Φυσική Ιστορία (36 τόμοι) που δημοσιεύθηκε με μεγάλη επιτυχία από το 1749 έως το 1789.
Οπολιτικός λόγοςκαιη ρητορική του μπορούν επίσης να θεωρηθούν με κάποιο τρόπο ως ένα λογοτεχνικό είδος με ταλαντούχους ομιλητές όπως οΜιραμπώ, οΣαινΖυστ,οΔαντών ή οΡοβεσπιέροςπου σημάδεψαν την επαναστατική περίοδο. Επίσης οΝικολά ντε Κοντορσέ εκφράζει τις απόψεις τουγια κοινωνικές μεταρρυθμίσεις στις Σκέψεις σχετικά μετη σκλαβιά των νέγρων (1781) καιστοΣχετικά μετη συμμετοχή των γυναικών στα πολιτικά δικαιώματα (1790),
Επίσης, οΛουί-Σεμπαστιάν Μερσιέ, που ήταν δημοσιογράφος κατά τη διάρκεια της επανάστασης, έγραψε το 12τομο Πανόραμα του Παρισιού (1781-1788), όπου περιγράφει τη ζωή στο προεπαναστατικό Παρίσι και αργότερα το 6τομο Νέο Παρίσι (1798), περιγράφοντας ρεαλιστικά και αναφέροντας τα γεγονότα για όλη την περίοδο της Γαλλικής επανάστασης. Αυτά τα έργα του αποτέλεσαν τη βάση γιατο έργο πολλών ιστορικών του επόμενου αιώνα.
Η γαλλική λογοτεχνία του 18ου αιώνα παρουσιάζει ένα μεγάλο πλούτο έργων σε όλα τα είδη, συνδυάζοντας το στρατευμένο ύφος καιτην πολεμική τουΔιαφωτισμούμετη γέννηση δύο νέων αξιών, της υποκειμενικότητας και της ευαισθησίας, ηδε πρωτοτυπία του οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι η έκφραση ιδεών εντάσσονταν στη λογοτεχνία - όσοι αποκαλέστηκαν «Φιλόσοφοι» ήταν άνθρωποι των γραμμάτων - καιοι δημιουργοί έσπευδαν να κάνουν τα μυθιστορήματά τους ή τα θεατρικά τους κείμενα μαχητικά έργα, εκφράζοντας ταυτόχρονα την προσωπικότητα καιτην ευαισθησία τους, σεμια γλώσσα που έγινε η γλώσσα του πολιτισμού όλης της Ευρώπης.
↑Voltaire écrit dans l'article « Lettres, gens de lettres ou lettrés » de l’Encyclopédie : « Les gens de lettres qui ont rendu le plus de services au petit nombre d’êtres pensants répandus dans le monde, sont les lettrés isolés, les vrais savants renfermés dans leur cabinet, qui n’ont ni argumenté sur les bancs des universités, ni dit les choses à moitié dans les académies ; et ceux-là ont presque tous été persécutés
↑« Les Lumières constituent une des grandes mutations de mentalité qu'a connue l'Occident. Mutation qui,en soi, transcende le xviiie siècle, la France et la littérature. » page 12 - J. Herman, N. Kremer, B. Vanacker, Les Lumières en toutes lettres. Cours de littérature française du XVIII siècle ed. ACCO, Louvain, Belgique 2009
↑Comédie Française. Γαλλικός θεατρικός οργανισμός με έδρα το Παρίσι. Δημιουργήθηκε το 1680, μετά τον θάνατο του Μολιέρου, ύστερα από τη συγχώνευση του θιάσου τουμετον θίασο του Théâtre du Marais.
↑Τα Salons είναι κριτικά άρθρα που έγραφε ο Ντιντερό για τις εκθέσεις που διοργανώνονταν κάθε δύο χρόνια από τη Βασιλική Ακαδημία Ζωγραφικής και Γλυπτικής στο τετράγωνο σαλόνι (Salon carré) του Λούβρου μεταξύ 1759 και 1783 και δημοσιεύονταν στο περιοδικό Λογοτεχνική αλληλογραφία.
_portant_d%27insigne_de_la_Toison_d%27or_%C3%A0_travers_une_boutonni%C3%A8re.jpg)
Βολταίρος (1694 - 1788)
Μοντεσκιέ (1689 - 1755)
_-001.jpg)
.jpg)
.jpg)
