Η γεωγραφική έκταση της πρωτοελληνικής γλώσσας, σύμφωνα μετον γλωσσολόγο Βλαντιμίρ Ι. Γκεοργκίεφ
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά μετην προέλευση της Ελληνικής γλώσσας. Σύμφωνα μεμια από αυτές, η ελληνική γλώσσα προέρχεται από μια μετανάστευση πρωτοελλήνων μεταναστών στηνΕλληνική χερσόνησο, κάπου ανάμεσα στο 3000 με 1700 π.Χ.. Σύμφωνα μεμια άλλη θεωρία η μετανάστευση στην Ελλάδα έγινε σε προπρωτοελληνικό στάδιο, ενώ οι χαρακτηριστικές φωνητικές αλλαγές συνέβησαν αργότερα.
Το πρώτο γνωστό ελληνικό αλφάβητο ήταν ηΓραμμική Β, γιατην γραφή της αρχαϊκής μυκηναϊκής διαλέκτου. Η Γραμμική Β αποκρυπτογραφήθηκε το 1953. Μετά την πτώση του μυκηναϊκού πολιτισμού υπήρξε μια πεντακοσιοσάχρονη περίοδος όπου είτε δεν υπήρχε αλφάβητο ή τίποτα δεν έχει επιβιώσει στις μέρες μας. Από την πρώιμη κλασική εποχή και έπειτα χρησιμοποιείται τοελληνικό αλφάβητο.
Κατανομή των ελληνικών διαλέκτων κατά την κλασική περίοδο
Στην αρχαϊκή καιτην κλασική εποχή, οι κύριες διάλεκτοι της Ελληνικής ήταν ηΑιολική, ΙωνικήκαιΔωρική. Οι Αιολείς κατοικούσαν στις Κυκλάδες καιτη δυτική Μικρασία βόρεια της Σμύρνης, ενώ ομιλούσαν την αιολική διάλεκτο. Οι Ίωνες ζούσαν κυρίως στην δυτική Μικρασία από τη Σμύρνη και νότια και ομιλούσαν την ιωνική διάλεκτο. Οι Δωριείς ζούσαν στις πελοποννησιακές ακτές, στη Σπάρτη, στην Κρήτη καιστη νότια Μικρασία και ομιλούσαν την δωρική διάλεκτο. ΗΙλιάδακαιΟδύσσειατου Ομήρου γράφτηκαν στην λογοτεχνική μορφή της ιωνικής με μερικά δάνεια από άλλες ελληνικές διαλέκτους. Τα ιωνικά εξελίχθησαν στην κύρια λογοτεχνική γλώσσα του ελλαδικού χώρου, θέση που κράτησαν μέχρι την άνοδο της Αθήνας τον 5ο αιώνα π.Χ.. Η λυρική ποίηση της εποχής ήταν γραμμένη στα δωρικά (π.χ. έργα τουΠινδάρουκαι άσματα των τραγωδιών της αρχαιότητας)
ΗΑττική διάλεκτος (υποδιάλεκτος της ιωνικής) ήταν η γλώσσα των κατοίκων της αρχαίας Αθήναςγια πολλούς αιώνες. Τα περισσότερα σωζόμενα έργα τωνκλασικώνελλήνων λογοτεχνών γράφτηκαν σε αττική διάλεκτο. Ενδεικτικά είναι τα σωζόμενα κείμενα τουΠλάτωνακαιτουΑριστοτέλη.
Περιοχές όπου οι Έλληνες αποτελούσαν πιθανότατα την πλειοψηφία
Περιοχές ιδιαίτερα εξελληνισμένες, με σημαντική ελληνόφωνη μειονότητα.
Επί αιώνες ομιλούνταν διάφορες ελληνικές διάλεκτοι. Οι εκστρατείες τουΜέγα Αλέξανδρου (356-323 π.Χ.) καιτων διαδόχων του οδήγησαν στην εδαφική επέκταση του ελληνισμού μέχρι τις παραμεθόριες περιοχές της Ινδίας, ενώ μέχρι τότε ο Ελληνισμός αποτελούσε την πλειοψηφία του πληθυσμού στην κυρίως Ελλάδα, τη Μικρασία, την νότια Ιταλία καιτην βόρεια Αίγυπτο. Η αττική διάλεκτος έγινε η βάση της νέας ελληνιστικής κοινής. Οι κάτοικοι των κατακτηθέντων περιοχών διδάχθηκαν τα ελληνικά, τα οποία έγιναν νέα παγκόσμια γλώσσα. Γιατα 300 επόμενα χρόνια μετά τον θάνατο του Μέγα Αλέξανδρου, η ελληνική γλώσσα άκμασε καθ'όλη τηνΕλληνιστική εποχή (323 - 31 π.Χ.). Κατά την ελληνιστική εποχή εκδόθηκε ημετάφραση των Εβδομήκοντα, η πρώτη γραπτή μετάφραση της εβραϊκής Βίβλου.
Χάρτης των ελληνικών διαλέκτων της Μικράς Ασίας μετά την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. ΗΔημοτική είναι με κίτρινο χρώμα. Ηποντιακή διάλεκτος είναι σε πορτοκαλί. Ηκαππαδοκική ελληνική είναι σε πράσινο[1].
ΗΜεσαιωνική ελληνική (γνωστή και ως Βυζαντινή ελληνική),[2] είναι ηελληνική γλώσσα όπως ομιλούταν στονΜεσαίωνα. Η αρχή της μεσαιωνικής ελληνικής αρχίζει γύρω στο 600 μ.Χ. και τελειώνει οχτώμισι αιώνες αργότερα, μετηνάλωση της Κωνσταντινούποληςτο 1453. Το 1453 σηματοδότησε το τέλος του Μεσαίωνα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Τον 7ο αιώνα η ελληνική γλώσσα έγινε η μόνη επίσημη γλώσσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η μεσαιωνική ελληνική γλώσσα είναι γνωστή και ως Βυζαντινή ελληνική γλώσσα. Η μελέτη της Μεσαιωνικής ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας υπάγεται στην βυζαντινολογία, η οποία μελετά την ιστορία καιτον πολιτισμό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Η αρχή της Μεσαιωνικής χρονολογείται περιστασιακά ήδη από τον 4ο αιώνα, είτε το 330, όταν το πολιτικό κέντρο της μοναρχίας μεταφέρθηκε στηνΚωνσταντινούπολη, ή στο 395 όταν έγινε η διαίρεση της Αυτοκρατορίας. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση είναι μάλλον αυθαίρετη, καθώς είναι πιο πολύ πολιτική σε αντίθεση μετην πολιτιστική και γλωσσική εξέλιξη. Ο βυζαντινός πολιτισμός υποβλήθηκε σεμια τέτοια τεράστια αλλαγή στον 7ο αιώνα και μπορεί να θεωρηθεί ως σημείο καμπής στην ανάπτυξη της γλώσσας. Η μεσαιωνική ελληνική είναι η σχέση μεταξύ των αρχαίων και σύγχρονων μορφών της γλώσσας, γιατί, αφενός, η λογοτεχνία εξακολουθεί να είναι έντονα επηρεασμένη από την Αρχαία ελληνική, ενώ από την άλλη πλευρά, πολλά γλωσσικά χαρακτηριστικά της νεοελληνικής υπήρχαν ήδη στην ομιλούμενη γλώσσα.
Η αρχή της "σύγχρονης" εποχής της ελληνικής γλώσσας τοποθετείται συμβολικά μετά τη πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίαςτο 1453. Το 1453 δεν σηματοδοτεί κάποια τροποποίηση της ελληνικής γλώσσας, καθώς πολλά χαρακτηριστικά που απαντώνται στην σύγχρονη ελληνική είχαν αναπτυχθεί κατά την βυζαντινή εποχή, δηλαδή από τον 4ο έως τον 15ο αιώνα. Κατά τη διάρκεια της βυζαντινής εποχής, ο ελληνόγλωσσος κόσμος βρισκόταν σεμια κατάσταση διγλωσσίας, καθώς οι Έλληνες ομιλούσαν τις διάφορες τοπικές διαλέκτους και τις αρχαϊκές διδασκόμενες μορφές.
Μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους το 1829, ηΚαθαρεύουσα έγινε η επίσημη και μόνη αποδεκτή μορφή της ελληνικής στην σύγχρονη Ελλάδα. Αυτό δημιούργησε ένα γλωσσικό ζήτημακαι ύστερα ακολούθησε η ανάδυση των Δημοτικιστών (οι οποίοι τάσσονταν υπέρ της δημοτικής) καιτων Λόγιων (οι οποίοι τάσσονταν υπέρ της καθαρεύουσας). Μέχρι εκείνο το σημείο, η χρήση της Δημοτικής αποθαρρυνόταν, ενώ η χρήση της δημοτικής για επίσημους σκοπούς ήταν παράνομη.
Η πτώση της Χούντας το 1974 και η ολοκλήρωση της Μεταπολίτευσης (1974–1976) οδήγησαν στην επικράτηση της δημοτικής, ανκαιστη Δημοτική υπάρχουν στοιχεία της καθαρεύουσας.
Σήμερα η δημοτική γλώσσα είναι η επίσημη μορφή της ελληνικής στηνΕλλάδακαιτηνΚύπρο. Έχει περίπου 12 με 15 εκατομμύρια ομιλητές, κυρίως στην Ελλάδα καιτην Κύπρο. Επίσης ομιλείται από μειονότητες και κοινότητες μεταναστών σε όλο το κόσμο.
Geoffrey Horrocks, Greek: A History of the Language and Its Speakers (Longman Linguistics Library). Addison Wesley Publishing Company, 1997. (ISBN0-582-30709-0)
_grc.svg)
