Lingua italiana: Diferenzas entre revisións

Italiano; italiano
Pronuncia:	[it̪aˈljaːno]
Falado en:	Italia, Suíza, Malta, Arxentina, Uruguai, Somalia, Brasil, Libia, Etiopía, e outros países e rexións.
Rexións:	Europa occidental
Total de falantes:	70 millóns
Posición:	23
Familia:	Indoeuropeo; Itálico; Románico; Románico oriental; Italo-románico; Italiano
Status oficial
Lingua oficial de:	Italia, Suíza, San Marino, Vaticano, Eslovenia, Croacia (rexión da istria), Unión Europea
Regulado por:	Accademia della Crusca
Códigos de lingua
ISO 639-1:	it
ISO 639-2:	ita
SIL:	ITN
Mapa
	;
Status
	; O italiano está clasificado como "en estado seguro" polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO

Explorar o historial de forma interactiva

← Edición máis vella

Contido eliminado Contido engadido

VisualTexto wiki

En liña

Revisión actual feita o 13 de setembro de 2023 ás 08:46

O italiano^[2] ou lingua italiana é unha lingua pertencente ao grupo das linguas romances, da familia das linguas indoeuropeas. Existe un gran número de dialectos neorromances. O italiano é a lingua oficial de Italia, de San Marino, de Suíza e da Cidade do Vaticano. Tamén se fala a distintos niveis en Somalia, Libia, Mónaco, Malta, a illa de Córsega e Albania.^[3]

Historia

O italiano moderno é un dialecto que conseguiu imporse como lingua propia dunha rexión moito máis vasta cá súa rexión dialectal. Trátase do dialecto toscano de Florencia, Pisa e Siena, que se impuxo non por razóns políticas, económicas ou militares como adoita ocorrer, senón debido ao prestixio cultural que levaba consigo ao ser o idioma no que se escribiu a Divina Comedia, que se considera a primeira obra literaria escrita na "lingua moderna". O toscano é en efecto a lingua na que escribiron Dante Alighieri, Francesco Petrarca e Giovanni Boccaccio, considerados os tres grandes escritores do Prerrenacemento italiano.

Notas

↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para italiano.
↑ Berloco 2018

Véxase tamén

Outros artigos

Wikipedia en italiano

Bibliografía

Canepari, Luciano (1992). Il MªPi – Manuale di pronuncia italiana [Handbook of Italian Pronunciation] (en Italian). Bologna: Zanichelli. ISBN 978-88-08-24624-0.
Berloco, Fabrizio (2018). The Big Book of Italian Verbs: 900 Fully Conjugated Verbs in All Tenses. With IPA Transcription, 2nd Edition. Lengu. ISBN 978-8894034813.
Bertinetto, Pier Marco; Loporcaro, Michele (2005). "The sound pattern of Standard Italian, as compared with the varieties spoken in Florence, Milan and Rome" (PDF). Journal of the International Phonetic Association 35 (2): 131–151. doi:10.1017/S0025100305002148. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 03 de marzo de 2016. Consultado o 23 de outubro de 2019.
Borrelli, Doris (2002). Raddoppiamento Sintattico in Italian: A Synchronic and Diachronic Cross-Dialectical Study. Outstanding dissertations in linguistics 0. New York: Psychology Press. ISBN 978-0415942072.

Ligazóns externas

Dicionario italiano-galego, 6 MB en formato pdf

Este artigo sobre lingüística é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

[1] Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.

[2] Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para italiano.

[3] Berloco 2018

[1]

[2]

[3]

@@ Liña 1: / Liña 1: @@
 {{Info lingua
 | nome        = Italiano
-| nomenativo  = Italiano
+| nomenativo  = italiano
-| pronuncia   =
+| pronuncia   = [it̪aˈljaːno]
 | outrosnomes =
 | corfamilia  = Indoeuropea
@@ Liña 14: / Liña 14: @@
 | fam2        = [[Linguas itálicas|Itálico]]
 | fam3        = [[linguas románicas|Románico]]
-| fam4        = [[linguas italo-occidentais|Italo-occidental]]
+| fam4        = [[linguas románicas orientais|Románico oriental]]
-| fam5        = [[linguas italo-dálmatas|Italo-dálmato]]
+| fam5        = [[Linguas italianas centro-meridionais|Italo-románico]]
 | emprego     =
 | fontes      =
@@ Liña 25: / Liña 25: @@
 | iso3        =
 | sil          = ITN
-|mapa = [[Ficheiro:Idioma italiano.png|300px|border]][[Ficheiro:Map Italophone World.png|300px|border]]
+| mapa = [[Ficheiro:Idioma italiano.png|250px]]<br />[[Ficheiro:Linguistic map of the Italian language.svg|250px]]
+| status      = [[Ficheiro:Lang Status 99-NE.svg|250px]]<br /><center>{{small|O italiano está clasificado como "en estado seguro" polo [[Libro Vermello das Linguas Ameazadas]] da [[UNESCO]]<ref>{{Cita web|url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000187026|título=Atlas of the world's languages in danger|autor=Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre|páxina-web=unesdoc.unesco.org|dataacceso=11 de xullo de 2022}}</ref>}}</center>
 }}
-O '''italiano'''<ref>{{DRAG|italiano}}</ref> ou '''lingua italiana''' é unha lingua pertencente ao grupo das [[linguas romances]], da familia das [[linguas indoeuropeas]]. Existe un gran número de dialectos neorromances. O italiano é a lingua oficial de [[Italia]], de [[San Marino]], de [[Suíza]] e da [[Cidade do Vaticano]]. Tamén se fala a distintos niveis en [[Somalia]], [[Libia]], [[Mónaco]], [[Malta]], a illa de [[Córsega]] e [[Albania]].
+O '''italiano'''<ref>{{DRAG|italiano}}</ref> ou '''lingua italiana''' é unha lingua pertencente ao grupo das [[linguas romances]], da familia das [[linguas indoeuropeas]]. Existe un gran número de dialectos neorromances. O italiano é a lingua oficial de [[Italia]], de [[San Marino]], de [[Suíza]] e da [[Cidade do Vaticano]]. Tamén se fala a distintos niveis en [[Somalia]], [[Libia]], [[Mónaco]], [[Malta]], a illa de [[Córsega]] e [[Albania]].<ref>[[#thebigbook-2ed|Berloco 2018]]</ref>
 == Historia ==
-O italiano moderno é un [[dialecto]] que conseguiu imporse como lingua propia dunha rexión moito máis vasta que a súa rexión dialectal. Trátase do [[dialecto]] [[Toscana|toscano]] de [[Florencia]], [[Pisa]] e [[Siena]], que se impuxo non por razóns políticas, económicas ou militares como adoita ocorrer, senón debido ao prestixio cultural que levaba consigo ao ser o idioma no que se escribiu a ''[[Divina Comedia]]'', que se considera a primeira obra literaria escrita na "lingua moderna". O toscano é en efecto a lingua na que escribiron [[Dante Alighieri]], [[Francesco Petrarca]] e [[Giovanni Boccaccio]], considerados os tres grandes escritores do Prerrenacemento italiano.
+O italiano moderno é un [[dialecto]] que conseguiu imporse como lingua propia dunha rexión moito máis vasta cá súa rexión dialectal. Trátase do [[dialecto]] [[Toscana|toscano]] de [[Florencia]], [[Pisa]] e [[Siena]], que se impuxo non por razóns políticas, económicas ou militares como adoita ocorrer, senón debido ao prestixio cultural que levaba consigo ao ser o idioma no que se escribiu a ''[[Divina Comedia]]'', que se considera a primeira obra literaria escrita na "lingua moderna". O toscano é en efecto a lingua na que escribiron [[Dante Alighieri]], [[Francesco Petrarca]] e [[Giovanni Boccaccio]], considerados os tres grandes escritores do Prerrenacemento italiano.
 == Notas ==
@@ Liña 37: / Liña 38: @@
 == Véxase tamén ==
 {{InterWiki|code=it}}
+=== Outros artigos ===
+* [[Wikipedia en italiano]]
+=== Bibliografía ===
+* {{cita libro
+ |last=Canepari
+ |first=Luciano
+ |year=1992
+ |title=Il MªPi – Manuale di pronuncia italiana
+ |trans-title=Handbook of Italian Pronunciation
+ |language=Italian
+ |location=Bologna
+ |publisher=Zanichelli
+ |isbn=978-88-08-24624-0
+}}
+* {{cita libro |title=The Big Book of Italian Verbs: 900 Fully Conjugated Verbs in All Tenses. With IPA Transcription, 2nd Edition |first=Fabrizio |last=Berloco |publisher=Lengu |isbn=978-8894034813 |year=2018 |ref=thebigbook-2ed |url=https://books.google.it/books?id=DYynDwAAQBAJ&pg=PA1#v=onepage&q&f=false}}
+* {{cite journal
+ |last=Bertinetto
+ |first=Pier Marco
+ |last2=Loporcaro
+ |first2=Michele
+ |year=2005
+ |title=The sound pattern of Standard Italian, as compared with the varieties spoken in Florence, Milan and Rome
+ |journal=Journal of the International Phonetic Association
+ |volume=35
+ |issue=2
+ |pages=131–151
+ |doi=10.1017/S0025100305002148
+ |ref=harv
+ |url=https://www.zora.uzh.ch/33383/1/S0025100305002148a.pdf
+ |data-acceso=23 de outubro de 2019
+ |data-arquivo=03 de marzo de 2016
+ |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20160303233652/https://www.zora.uzh.ch/33383/1/S0025100305002148a.pdf
+ |url-morta=yes
+ }}
+* {{cita libro
+ |last=Borrelli
+ |first=Doris
+ |year=2002
+ |title=Raddoppiamento Sintattico in Italian: A Synchronic and Diachronic Cross-Dialectical Study
+ |series=Outstanding dissertations in linguistics
+ |volume=0
+ |publisher=Psychology Press
+ |place=New York
+ |isbn=978-0415942072
+}}
 === Ligazóns externas ===
 * [http://www.cirp.es/pub/docs/varios/dicItaGal.pdf Dicionario italiano-galego, 6 MB en formato pdf]
 {{LinguasUE}}
-{{Lingua románica}}
+{{Linguas románicas}}
 {{Control de autoridades}}
@@ Liña 48: / Liña 94: @@
 {{ORDENAR:Italiano}}
 [[Categoría:Lingua italiana| ]]
-[[Categoría:Linguas da Cidade do Vaticano]]
-[[Categoría:Linguas de Eslovenia]]
-[[Categoría:Linguas de Italia]]
-[[Categoría:Linguas de San Marino]]
-[[Categoría:Linguas de Suíza]]