ΗΔημοκρατία της Γουινέας (γαλλικά: République de Guinée) είναι χώρα στη Δυτική Αφρικήμε έκταση 245.857 τ.χλμ.και πληθυσμό (κατατάσσεται 76ηστον κόσμο) 13.261.638 κατοίκους,[1] σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση γιατο 2022. Δυτικά βρέχεται από τονΑτλαντικό ωκεανό, συνορεύει βορειοδυτικά μετηΓουινέα-Μπισσάου, βόρεια μετηΣενεγάλη, βόρεια και βορειοανατολικά μετοΜάλι, νοτιοανατολικά μετηνΑκτή Ελεφαντοστού, νότια μετηΛιβερίακαιτηΣιέρα Λεόνε. Πρωτεύουσα είναι τοΚονακρί. Πρόεδρος της χώρας ήταν έως τον θάνατό του, το 2008, οΛανσάνα Κοντέ. Μετά τον θάνατό τουτην εξουσία κατέλαβαν οι στρατιωτικοί και νέος Αρχηγός Κράτους έγινε οΜουσά Νταντίς Καμαρά, ο οποίος το 2009 αντικαταστάθηκε για λόγους υγείας από τον αντιπρόεδρο Σεκουμπά Κονατέ. Η χώρα, σύμφωνα μετην οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια, είναι από τις πρώτες παγκοσμίως σεδιαφθορά (προτελευταία σε διαφάνεια με τελευταία τηνΑϊτή.[5])
Η Γουινέα πολλές φορές αναφέρεται μετο όνομα Γουινέα-Κόνακρι, γιανα ξεχωρίζει από τη γειτονική της Γουινέα-Μπισσάου, η οποία έχει πρωτεύουσα τηνΜπισσάου.
Το έδαφος της σημερινής Γουινέας αποτέλεσε μέρος της αυτοκρατορίας της Γκάνας, η οποία ιδρύθηκε περίπου το 900 μ.Χ. Την αυτοκρατορία αυτή ακολούθησε τοβασίλειο των Σοσό, τον 12οκαι 13ο αιώνα. Το1235και μέχρι τον 14ο αιώνα ήκμασε στην περιοχή ηαυτοκρατορία του Μάλι. Σημαντικό κρατίδιο έγινε τοΣονγκάι, το οποίο έγινε και αυτοκρατορία, η οποία όμως παρήκμασε εξαιτίας των συνεχών εμφυλίων συρράξεων, μετά τη μάχη στο Τοντίμπι το 1591.
Τον 18ο αιώνα ιδρύθηκε ισλαμικό κράτος καιη περιοχή γνώρισε κάποια περίοδο σταθερότητας. Την ίδια εποχή κατέφθασαν οι Μουσουλμάνοι Φουλάνι στην περιοχή Φούουτα Τζαλού στις αρχές του 18ου αιώνα.
Στη διάρκεια της περιόδου των ανακαλύψεων από την Πορτογαλία, άρχισε το δουλεμπόριο στην περιοχή, τον 15ο αιώνα.
Η σημερινή Γουινέα δημιουργήθηκε ως αποικία της Γαλλίας το1890με πρώτο διοικητή τονΝοέλ Μπαλέ. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε στο νησί Τόμπο καιη πρωτεύουσα της χώρας, Κονακρί. Το 1895 συντελέστηκε η ενσωμάτωση της χώρας στη Γαλλική Δυτική Αφρική.
Στις 28 Σεπτεμβρίου του 1958, υπό την εποπτεία τουΣαρλΝτεΓκωλη Γαλλία ψήφισε για νέο Σύνταγμα καιοι αποικίες της κλήθηκαν να επιλέξουν ανάμεσα στην έγκριση του Συντάγματος ή στην ανεξαρτησία. Όλες οι αποικίες ενέκριναν το Σύνταγμα εκτός από τη Γουινέα. Έτσι, η αφρικανική χώρα έγινε η πρώτη γαλλική αποικία που ανεξαρτητοποιήθηκε, μετο κόστος της απώλειας κάθε οικονομικής βοήθειας από τη Γαλλία.
Έπειτα από την ανεξαρτησία η χώρα κυβερνήθηκε από τον δικτάτορα Σεκού Τουρέ. Ο τελευταίος εξαπέλυσε διώξεις εναντίον αντιφρονούντων και κατηγορήθηκε για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η μακρόχρονη κυριαρχία του έλαβε τέλος μετο πραξικόπημα του 1984, οπότε τα ηνία της εξουσίας ανέλαβε οΛανσάνα Κοντέ. Επί των ημερών του ελήφθησαν αυστηρά μέτρα γιατην αναθέρμανση της οικονομίας και νομιμοποιήθηκαν τα πολιτικά κόμματα. Ο Κοντέ κέρδισε τις αμφισβητούμενες εκλογές του 1993, 1998 και 2003.
Ο Κοντέ απέλυσε τον Πρωθυπουργό τουτον Απρίλιο του 2006 και διόρισε νέο στη θέση του μόλις τον Φεβρουάριο του2007, έπειτα από πολυήμερη απεργία των συνδικάτων και ταραχές, με περίπου 60 νεκρούς.
Τον Μάιο του 2008 απολύθηκε ο υπουργός Άμυνας, καθώς θεωρήθηκε υπεύθυνος γιατην ανταρσία του στρατού. Η κυβέρνηση άρχισε να καταβάλλει τους οφειλόμενους μισθούς σε υπαξιωματικούς του στρατού της χώρας στις 31 Μαΐουτου2008, σεμια προσπάθεια να τερματιστεί η διάρκειας πέντε ημερών ανταρσία.[6]Τον Δεκέμβριο πέθανε ο πρόεδρος Κοντέ και λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του θανάτου του εκδηλώθηκε απόπειρα πραξικοπήματος. Στις 24 Δεκεμβρίου οι πραξικοπηματίες ανακοίνωσαν ότι διόρισαν Εθνοσυνέλευση αποτελούμενη από 32 μέλη και επέβαλαν νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας. Επικεφαλής της Εθνοσυνέλευσης τέθηκε ο αρχιπραξικοπηματίας λοχαγός Μουσά Νταντίς Καμαρά.[7]Τον Μάιο του 2009 η χούντα ανακάλεσε τους πρεσβευτές της από πολλές χώρες, συνολικά 30, από τις ΗΠΑ έως την Κίνα.[8]
Το 2010 εξελέγη πρόεδρος οΑλφά Κοντέ, ο οποίος επανεξελέγη καιτο 2015 και το 2020, όμως ανατράπηκε σε στρατιωτικό πραξικόπημα στις 5 Σεπτεμβρίου 2021.
Η χώρα ήταν ως το 2021 Ημιπροεδρική Δημοκρατία, με Αρχηγό Κράτους τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η νομοθετική εξουσία ασκείτο από την Εθνοσυνέλευση, η οποία αποτελείτο από 114 μέλη, που εκλέγονταν απευθείας από τον λαό για πενταετή θητεία. Μετά το πραξικόπημα του 2021, το πολίτευμα έγινε στρατιωτικό καθεστώς.
Έπειτα από το πραξικόπημα του 2008, οιΗΠΑ αποφάσισαν να διακόψουν την εμπορική ευνοϊκή μεταχείριση προς τη Γουινέα, με βάση το αμερικανικό πρόγραμμα που αποσκοπεί στη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Αφρική.[10]ΟιΗΠΑ καταδίκασαν επίσης το πραξικόπημα του 2021.
Παρατηρείται συνεχής αλλαγή του τοπίου καθώς απομακρυνόμαστε από την ακτή, έτσι διακρίνονται πέντε καλά διαφοροποιημένες περιοχές. Αυτές είναι η παράκτια Γουινέα, η δασική Γουινέα, το υψίπεδο του Φουτά Τζαλόν, τα ανάγλυφα Νίμπα καιη άνω σουδανική Γουινέα.
Οι ποταμοί είναι μικροί σε μήκος, ωστόσο έχουν σημαντική παροχή, λόγω των πολλών και συχνών βροχών. Το Φουτά Τζαλόν αποτελεί έναν από τους κυριότερους υδρογραφικούς κόμβους στη Δυτική Αφρική. Ο μεγαλύτερος ποταμός είναι ο Κονκουρέ, οι εκβολές του οποίου είναι στα βόρεια της πρωτεύουσας Κόνακρι.
Εξαιτίας των ανταλλαγών ανάμεσα σε ωκεάνιες και ηπειρωτικές μάζες, η Γουινέα έχει κλίμα μουσωνικό. Χαρακτηρίζεται από αντίθεση ανάμεσα στην ξηρή καιστη βροχερή εποχή, ενώ οι βροχοπτώσεις ελαττώνονται από την ακτή προς το εσωτερικό. Ο άνεμος χαρματάν (θερμός και ξηρός) που προέρχεται από τη Σαχάρα καιοι νοτιοδυτικοί ωκεάνιοι άνεμοι, επίσης επηρεάζουν το κλίμα.
Η χώρα έχει πολύ σημαντικό ορυκτό πλούτο (βωξίτη κυρίως) και γόνιμο έδαφος, όπου καλλιεργούνται διάφορα προϊόντα, όπως τοκεχρί, ηαραχίδα, τοσόργο, τορύζικαιτοκαλαμπόκι. Είναι η μεγαλύτερη εξαγωγός χώρα βωξίτη, ενώ έχει τη δυνατότητα να καταστεί κύρια πηγή σιδηρομεταλλευμάτων[11]. Η κτηνοτροφία καιηαλιεία γίνονται με πρωτόγονες μεθόδους. Υπάρχουν βιομηχανίες τροφίμων και κονσερβοποίησης ψαριών. Παρά τις κάποιες αλλαγές στα οικονομικά μέτρα μετά τη δεκαετία του '80, η Γουινέα παραμένει μια υπανάπτυκτη χώρα. Είναι από τους μεγαλύτερους στον κόσμο εξαγωγείς βωξίτη και αλουμινίου.
Τον Νοέμβριο του 2006, η οργάνωση Transparency International, που εδρεύει στηΓερμανία κατέταξε τη Γουινέα ως μια από τις πλέον διεφθαρμένες χώρες στον κόσμο, με μόνο τηΜιανμάρ, τοΙράκκαιτηνΑϊτήνατην ξεπερνούν στο σχετικό κατάλογο.
Στη χώρα εκτελούνται μόνο αεροπορικές και οδικές μεταφορές, καθώς δε λειτουργεί πλέον η σιδηροδρομική γραμμή. Το κυριότερο λιμάνι είναι αυτό της πρωτεύουσας (Κόνακρι), όπου βρίσκεται καιτο σημαντικότερο αεροδρόμιο. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.
Η Γουινέα κατοικείται από μαύρους αφρικανούς της σουδανικής γλωσσοφυλετικής ομάδας, με πολυπληθέστερη εθνοτική ομάδα στη χώρα τους Φουλάνι (40%) και ακολουθούν οι Μαλίγκε με 30%, οι Σούσσου 20%, μικρότερες εθνοτικές ομάδες κυρίως τις λεγόμενες παλαιο-σουδανικές με 10%.
Αναφορικά μετη θρησκεία, οι περισσότεροι είναι Μουσουλμάνοι (85%) και έπονται οι Χριστιανοί με 8% και όσοι πιστεύουν σε ανιμιστικές δοξασίες με 7%. Επίσης, υπάρχουν 767 Μάρτυρες του Ιεχωβά[13].
Η κορυφαία γλώσσα είναι η γαλλική, που είναι και επίσημη. Όμως, περισσότερες από 30 διάλεκτοι ομιλούνται επίσης, με γνωστότερη καιπιο διαδεδομένη τη φουτά τζαλόν. Ομιλούνται επίσης οι: Φούλα, Μανίνκα, Σουσού, Ουόλοφ και άλλες. Ομιλούνται επίσης τα αραβικά από τους μουσουλμάνους, κυρίως ως ιερή γλώσσα, αλλά καισαν ξένη γλώσσα από κάποιους.
Με σημαντική μουσική παράδοση, η Γουινέα διασκεδάζει και χορεύει στους ρυθμούς των Μαλίνκα. Η τέχνη, σε πολλές από τις εκφάνσεις της, έχει λάβει τις επιρροές των δυτικών αποικιοκρατών. Η πόλη Μαμού παρουσιάζει αξιόλογο ιστορικό ενδιαφέρον, καθώς ήταν έδρα χαλιφάτου στα τέλη του 17ου αιώνα, την εποχή των Φουλάνι.
Το Εθνογραφικό Μουσείο της πόλης Ντζερεκορέ, το Πολυτεχνικό Ινστιτούτο Νάσερ στην Κόνακρι, αποτελούν σημαντικά αξιοθέατα. Επίσης, ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφθεί το Φυσικό Απόθεμα των Ορέων Νίμπα, το οποίο ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από τηνUNESCO, το1981.
.svg)
0,465[4] (182
