ΗΔυναστεία της Αβύδου είναι μια βραχύβια τοπική δυναστεία που υποθέτουμε ότι έλεγχε μέρη της Μέσης καιΆνω Αιγύπτου κατά τηΔεύτερη μεταβατική περίοδο της αρχαίας Αιγύπτου. Η Δυναστεία της Αβύδου θα ήταν σύγχρονη με τις Δέκατη πέμπτηκαιΔέκατη έκτη Δυναστεία, από το περίπου 1650 ως το 1600 π.Χ.[1]. Θα είχε τη βάση της στην ή γύρω από τηνΆβυδο, καιη βασιλική της νεκρόπολη μπορεί να βρισκόταν στους πρόποδες τουΌρος του Άνουβι.
Η θεωρία ύπαρξης της Δυναστείας της Αβύδου προτάθηκε πρώτη φορά από τον αιγυπτιολόγο Detlef Franke[2]και αργότερα αναπτύχθηκε τον Kim Ryholt το 1997. Ο Ryholt παρατηρεί ότι δύο φαραώ που μαρτυρούνται από αυτήν την περίοδο, οΟυεπαουετεμσάφ (ο «Ουεπαουετ είναι ο προστάτης του») καιοΠαντζενί («Αυτός από τη Θίνις»), είχαν ονόματα που σχετίζονταν μετην Άβυδο: ο Ουεπαουέτ όντας σημαντικός θεός της περιοχής της Αβύδου, καιη Θίνις σημαντική πόλη λίγα χιλιόμετρα βόρεια της Αβύδου. Επιπλέον, οι δύο αυτοί ηγεμόνες καιοΣνααΐμπ, ένας άλλος βασιλιάς αυτής της περιόδου, είναι γνωστοί από μία στήλη που βρέθηκε στην Άβυδο, που μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι αυτή ήταν η έδρα της εξουσίας του[3]. Τέλος, ο Ryholt υποστηρίζει ότι η ύπαρξη της Δυναστείας της Αβύδου μπορεί να εξηγεί 16 καταγραφές στονΚανόνα του Τορίνοστο τέλος της Δέκατης έκτης Δυναστείας[3]. Η Δυναστεία της Αβύδου μπορεί να υπήρξε κατά το χρόνο που πέρασε μεταξύ της πτώσης της Δέκατης τρίτης Δυναστείαςμετην κατάκτηση της Μέμφιδας από τους Υξώς, καιτην προώθησε αυτών στα νότια στις Θήβες[3].
Η θεωρία γιατην ύπαρξη της δυναστείας μπορεί να δικαιώθηκε το 2014, όταν ανακαλύφθηκε ο τάφος του προηγουμένως άγνωστου φαραώ Σενεμπκαΐστην Άβυδο[1]. Ανο Σενεμπκαΐ όντως ανήκει στην Δυναστεία της Αβύδου, ο τάφος τους μπορεί να σηματοδοτεί τη βασιλική νεκρόπολη της δυναστείας, δίπλα στους τάφους των ηγεμόνων τουΜέσου Βασιλείου[1]. Από την ανακάλυψη του τάφου και μετά, οι ανασκαφές αποκάλυψαν όχι λιγότερο από ακόμα οκτώ ανώνυμους τάφους που χρονολογούνται από τη Δεύτερη μεταβατική περίοδο, καιμετο ίδιο στιλκαι μεγέθους μετο τάφο του Σενεμπκαΐ, όπως και άλλους δύο τάφους, ίσως πυραμίδες, που χρονολογούνται στα μέσα της 13ης Δυναστείας, τον τάφο S9 και S 10 της Αβύδου, που ίσως ανήκουν στονΝεφερχοτέπ Α΄καιτον αδελφό τουΣομπεκχοτέπ Δ’[4].
Μετην ύπαρξη της Δυναστείας της Αβύδου δεν συμφωνούν όλοι οι μελετητές. Για παράδειγμα, ο Marcel Marėe παρατηρεί ότι ένα εργαστήριο που λειτουργούσε στην Άβυδο και παρήγαγε στήλες για τους δύο βασιλείς που σχετίζονται μετη Δυναστεία της Αβύδου Παντζενί και Ουεπαουερμσάφ, παρήγαγε επίσης πιθανόν καιτη στήλη τουΡαχοτέπ της Δέκατης έβδομης Δυναστείας[5]. Έτσι, αν όντως υπήρξε η Δυναστεία της Αβύδου, αυτό το εργαστήριο παρήγαγε στήλες για δύο εχθρικές δυναστείες, κάτι που θεωρεί αρκετά απίθανο[5]. Παραμένει όμως ασαφές ανοι δύο αυτές δυναστείες συνυπήρξαν σε οποιαδήποτε στιγμή: για παράδειγμα, στην ανασκευή της Δεύτερης μεταβατικής περιόδου από τον Ryholt, τις δυναστείες χωρίζουν περίπου 20 χρόνια[3].
Αντικρούοντας το επιχείρημα υπέρ της ύπαρξης της δυναστείας που βασίζεται στον τάφο του Σενεμπκαΐ, ο Alexander Ilin-Tomich επιχειρηματολογεί ότι κάποιοι φαραώ του Μέσου Βασιλείου, όπως οΣενουσρέτ Γ΄καιοΣομπεκχοτέπ Δ΄, είχαν επίσης τους τάφους τους στην Άβυδο, αλλά κανείς δεν τοποθετεί αυτούς τους βασιλείς στην Δυναστεία της Αβύδου. Αντίθετα, θέτει το ερώτημα μήπως ο Σενεμπκαΐ ήταν βασιλιάς της ΘηβαϊκήςΔέκατης έκτης Δυναστείας[6].
Ανη Δυναστεία της Αβύδου αποτέλεσε όντως δυναστεία, η έδρα της θα ήταν μάλλον είτε στην Άβυδο είτε στηΘίνις. Ένα graffito πιθανόν του Ουεπαουερμσάφ ανακαλύφθηκε από τονΛέψιουςστον τάφο BH2 τουνομάρχη Αμενεμχάτ της Δωδέκατης ΔυναστείαςστοΜπενί Χασάν, περίπου 250 χιλιόμετρα βόρεια της Αβύδου στη Μέση Αίγυπτο. Ανη απόδοση τουgraffito είναι σωστή καιο Ουεπαουερμσάφ όντως ανήκε στην Δυναστεία της Αβύδου, τότε η επικράτειά του μπορεί να επεκτεινόταν τόσο βόρεια[3]. Καθώς η δυναστεία ήταν σύγχρονη της 16ης Δυανστείας, η επικράτεια υπό τον έλεγχο της δενθα μπορούσε να εκτείνεται πε΄ρα από Χου, 50 χιλιόμετρα νότια της Αβύδου[3].
Οι παρακάτω 16 καταγραφές στονΚανόνα του Τορίνο αποδίδονται από τον Kim Ryholt στη Δυναστεία της Αβύδου[3]:
Φαραώ της Δυναστείας της Αβύδου
Όνομα θρόνου
Καταγραφή στον Κανόνα
Ουοσερ[...]ρε
Στήλη 11 Γραμμή 16
Ουοσερ[...]ρε
Στήλη 11 Γραμμή 17
Οκτώ χαμένοι βασιλιάδες
Στήλη 11 Γραμμή 18-25
[...]χεμπρέ
Στήλη 11 Γραμμή 26
Τρεις χαμένοι βασιλιάδες
Στήλη 11 Γραμμή 27-29
[...]χεμπρέ(αβέβαιο)
Στήλη 11 Γραμμή 30
[...]ουεμπενρέ
Στήλη 11 Γραμμή 31
Κάποιους από τους παραπάνω ηγεμόνες μπορεί να ταυτιστούν με τους τέσσερεις ταυτοποιημένους ηγεμόνες που μπορεί ίσως να αποδοθούν στην Δυναστεία της Αβύδο, που παρατίθενται εδώ χωρίς την (αβέβαιη) χρονολογική σειρά τους:
↑Detlef Franke: Zur Chronologie des Mittleren Reiches. Teil II: Die sogenannte Zweite Zwischenzeit Altägyptens, In Orientalia 57 (1988), p. 259
↑ 3,03,13,23,33,43,53,6Ryholt, K.S.B. (1997). The Political Situation in Egypt During the Second Intermediate Period, C. 1800-1550 B.C. Museum Tusculanum Press. σελ. 164. ISBN8772894210.
↑Josef W., Wegner (2015). «A royal necropolis at south Abydos: New Light on Egypt's Second Intermediate Period». Near Eastern Archaeology78 (2).
↑ 5,05,15,25,3Marcel Marée: A sculpture workshop at Abydos from the late Sixteenth or early Seventeenth Dynasty, in: Marcel Marée (editor): The Second Intermediate period (Thirteenth-Seventeenth Dynasties), Current Research, Future Prospects, Leuven, Paris, Walpole, MA. 2010 (ISBN978-90-429-2228-0). p. 247, 268
↑Alexander Ilin-Tomich: The Theban Kingdom of Dynasty 16: Its Rise, Administration and Politics, in: Journal of Egyptian History 7 (2014), 146; Ilin-Tomich, Alexander, 2016, Second Intermediate Period. In Wolfram Grajetzki and Willeke Wendrich (eds.), UCLA Encyclopedia of Egyptology, Los Angeles. http://digital2.library.ucla.edu/viewItem.do?ark=21198/zz002k7jm9Αρχειοθετήθηκε 2020-11-06 στοWayback Machine. p. 9-10
↑Jürgen von Beckerath: Untersuchungen zur politischen Geschichte der Zweiten Zwischenzeit in Ägypten, Glückstadt, 1964
↑Jürgen von Beckerath: Chronologie des pharaonischen Ägyptens, Münchner Ägyptologische Studien 46. Mainz am Rhein, 1997
↑Jürgen von Beckerath: Handbuch der ägyptischen Königsnamen, Münchner ägyptologische Studien 49, Mainz 1999.