Τοφασκόμηλο ή φασκομηλιά ('Σάλβια η φαρμακευτική, ελλ. Ελελίφασκος ο φαρμακευτικός, Salvia officinalis) ανήκει στο γένος τωνΑγγειόσπερμων δικότυλων φυτών Ελελίφασκος (Salvia). Στα αγγλικά η κοινή του ονομασία είναι sage, ή garden sage, ή common sage. Το φασκόμηλο, πολυετές, θαμνώδες, με πολυάριθμα κλαδιά, ύψους μέχρι μισό μέτρο, βρίσκεται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας κυρίως σε ξηρούς και πετρώδεις τόπους. Καταναλώνεται σαν αφέψημα για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες, που όμως σε κάποιες περιπτώσεις έχει παρενέργειες.
Ταφύλλατου είναι επιμήκη και παχιά, χρώματος λευκοπράσινου.
Ταάνθητου φύονται κατά σπονδύλους, είναι χρώματος μοβκαι ανθίζουν από τον Μάιο έως τον Ιούνιο.
Το φυτό έχει έντονη αρωματική οσμή και καλλιεργείται για τις φαρμακευτικές ιδιότητες του, ως αφέψημα και ως καρύκευμα. Τα φύλλα που είναι καιτο κατεξοχήν χρησιμοποιούμενο μέρος του φυτού συλλέγονται λίγο πριν ή κατά την αρχή της ανθοφορίας με ξηρό και ηλιόλουστο καιρό, τον Μάιο ή τον Ιούνιο και ξηραίνονται στη σκιά.
Περιέχει ως κύρια ουσία αιθέριο έλαιο, φασκομηλόλαδο, άχρωμο ή ερυθροκίτρινο, σαπωνίνες, πικρές ουσίες, τερπένια, ρητίνες, πικρά διτερπένια, ταννίνες, τριτερπένια, φλαβονοειδή και θουγιόνη (thujone, μια μονοτερπενική κετόνη).
Τα φύλλα έχουν αντισηπτικές, αποχρεμπτικές και σπασμολυτικές ιδιότητες. Το φυτό έχει στομαχικές, τονωτικές και καρδιοτονωτικές ιδιότητες ενώ χρησιμοποιείται και κατά των νευραλγιών. Η φασκομηλιά χρησιμοποιείται στη θεραπευτική μετη μορφή αφεψήματος εσωτερικά ως ανθιδρωτικό (ιδιαίτερα κατά του νυχτερινού ιδρώτα φυματικών και νευρασθενών).
Στις περιοχές της Μεσογείου αποξηραίνεται και πίνεται ως αφέψημα, το γνωστό φασκόμηλο.
Το αφέψημα λαμβάνεται και σερβίρεται αμέσως μετά το βράσιμο. Αν παραμείνει αρκετή ώρα μαζί μετα φύλλα που έβρασαν, οι πικρές ουσίες μέσα στο αφέψημα αυξάνονται καιη γεύση του γίνεται δυσάρεστη.
Στη μαγειρική χρησιμοποιείται γιατον αρωματισμό διαφόρων ζωμών, φαγητών καιτου ξιδιού ενώ θεωρείται και μελισσοτροφικό φυτό παρέχοντας μέλι εκλεκτής ποιότητας.
Πάντως η χρήση του πρέπει να γίνεται με σύνεση γιατί υπάρχουν περιπτώσεις δηλητηρίασης από υπερβολική χρήση που οφείλεται κυρίως στην ουσία θουγιόνη που υπάρχει στο φυτό. Αυτή η χημική ουσία μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις, βλάβες στο συκώτι καιτο νευρικό σύστημα.[1][2] Σύμφωνα μετα επιτρεπτά όρια θουγιόνης που ορίζει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) δεν πρέπει να καταναλώνονται περισσότερα από 7-12 (ή με άλλη έρευνα 2-20) αφεψημάτα φασκόμηλου την ημέρα.[1][3]
Λόγω της εμμηναγωγού δράσης του φασκόμηλου δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από γυναίκες σε αναπαραγωγική προσπάθεια διότι μπορεί να προκαλέσει αποβολή.[2]Δεν πρέπει να καταναλώνεται από μικρά παιδιά καιγιατον ίδιο λόγο από γυναίκες που θηλάζουν.[4]
Το γένος περιλαμβάνει σύμφωνα με διάφορες πηγές γύρω στα χίλια είδη[5]που εξαπλώνονται σχεδόν σε όλες τις κυρίως εύκρατες περιοχές της γης. Μερικά είδη είναι τα ακόλουθα:
Στην Κύπρο το φασκόμηλο ονομάζεται «σπατζιά», στην Όλυμπο της Καρπάθου «κυνομαλέα», στη Μέση και Κάτω Κάρπαθο «κυνομαλά», στη Ρόδο «αλεσφακιά»,στην Κέρκυρα "Βαγιομηλιά" καιστην Ήπειρο «μουσφακίδι».
Λεξιλογικός ορισμός 
Πολυμέσα σχετικά 
