Alpabetong Griyego

Alpabetong Griyego
Bilang titik
Hindi na ginagamit na mga titik
	Diyakritiko sa Griyego

Alpabetong Griyego
Alpabetong Griyego;
Uri	Alpabeto
Mga wika	Griyego, na may kaunting pagbabago sa iba't ibang wika.
Panahon	~800 BC hanggang sa kasalukuyan
Mga magulang na sistema	Alpabetong Proto-Kanaanita Alpabetong Penisyo Alpabetong Griyego; ;
Mga anak na sistema	Gotiko; Glagolitiko; Siriliko; Koptiko; Alpabetong Armenyo; Alpabetong Lumang Italiko; Alpabetong Latin;
ISO 15924	Grek, 200
Direksyon	Kaliwa-kanan
Alyas-Unicode	Greek
	PAALALA: Maaaring naglalaman ang pahinang ito ng mga simbolong pamponetikong IPA.

Naglalaman po ang artikulong ito ng mga espesyal na karakter. Posible po kayong makakita ng mga tandang pananong, kahon, o iba pang mga simbolo kung hindi po suportado ang pag-render sa mga ito.

Ang alpabetong Griyego ay binubuo ng dalawampu't apat na titik na ginagamit sa pagsulat ng wikang Griyego mula sa pagbubukas ng ika-labinsiyam na siglo. Ito rin ang itinuturing na pinakauna at pinakamatandang palatitikan kung saan ang bawat patinig at katinig ay kinakatawanan ng isa at naiibang mga simbolo.^[2] Ito ay ginagamit pa rin hanggang sa kasalukuyan. Sa pagpasok ng ikalawang siglo CE, ang mga palabilangan ng mga Griyego ay ibinase rin dito.

Ang alpabetong Griyego ay nagmula sa alpabetong Penisyo bagamat hindi ito kaugnay sa palatitikan ng Tsipre. Ang alpabetong Griyego ang pinagmulan ng iba pang mga titik sa Europa at sa Gitnang Silangan kabilang na ang alpabetong Latin.^[2] Sa pangkalahatan, halos lahat ng titik sa alpabetong ito ay ginagamit ding simbolo sa matematika at pisika, pisika ng partikula, pangalan ng mga kapatiran ng mga lalaki at kapatiran ng mga babae (fraternity and sorority) at iba pang gamit.

Mga titik[baguhin | baguhin ang wikitext]

Titik	Kumakatawang Penisyo titik	Pangalan				Transliterasyon¹		Pagbigkas		Katumbas sa pagbilang
Titik	Kumakatawang Penisyo titik	Inggles	Sinaunang Griyego	Kalagitnaang Griyego (maramihang tunog)	Padron:Audio-nohelp	Sinaunang Griyego	Makabagong Griyego	Klasikong Sinaunang Griyego	Makabagong Griyego	Katumbas sa pagbilang
Αあるふぁ αあるふぁ	Aleph	Alpha	ἄλらむだφふぁいαあるふぁ		άλφα	a		[a] [aː]	[a]	1
Βべーた βべーた	Beth	Beta	βべーたῆτたうαあるふぁ		βήτα	b	v	[b]	[v]	2
Γがんま γがんま	Gimel	Gamma	γάμμα		γάμμα γάμα	g	gh, g, j	[g]	[ɣ], [ʝ]	3
Δでるた δでるた	Daleth	Delta	δέλτα		δέλτα	d	d, dh, th	[d]	[ð]	4
Εいぷしろん εいぷしろん	He	Epsilon	εいぷしろんἶ	ἒ ψιλόν	έψιλον	e		[e]		5
Ζぜーた ζぜーた	Zayin	Zeta	ζぜーたῆτたうαあるふぁ		ζήτα	z		[zd] (o [dz]) kalaunan [zː]	[z]	7
Ηいーた ηいーた	Heth	Eta	ἦτたうαあるふぁ		ήτα	e, ē	i	[ɛː]	[i]	8
Θしーた θしーた	Teth	Theta	θしーたῆτたうαあるふぁ		θήτα	th		[tʰ]	[θしーた]	9
Ιいおた ιいおた	Yodh	Iota	ἰῶτたうαあるふぁ		ιώτα γιώτα	i		[i] [iː]	[i], [ʝ]	10
Κかっぱ κかっぱ	Kaph	Kappa	κάππα		κάππα κάπα	k		[k]	[k], [c]	20
Λらむだ λらむだ	Lamedh	Lambda	λάβδα	λάμβδα	λάμδα λάμβδα	l		[l]		30
Μみゅー μみゅー	Mem	Mu	μみゅーῦ		μみゅーιいおた μみゅーυうぷしろん	m		[m]		40
Νにゅー νにゅー	Nun	Nu	νにゅーῦ		νにゅーιいおた νにゅーυうぷしろん	n		[n]		50
Ξくしー ξくしー	Samekh	Xi	ξくしーεいぷしろんῖ	ξくしーῖ	ξくしーιいおた	x	x, ks	[ks]		60
Οおみくろん οおみくろん	'Ayin	Omicron	οおみくろんὖ	ὂ μικρόν	όμικρον	o		[o]		70
Πぱい πぱい	Pe	Pi	πぱいεいぷしろんῖ	πぱいῖ	πぱいιいおた	p		[p]		80
Ρろー ρろー	Resh	Rho	ῥῶ		ρろーωおめが	r (ῥ: rh)	r	[r], [r̥]	[r]	100
Σしぐま σしぐま ς	Sin	Sigma	σしぐまῖγがんまμみゅーαあるふぁ		σίγμα	s		[s]		200
Τたう τたう	Taw	Tau	τたうαあるふぁῦ		τたうαあるふぁυうぷしろん	t		[t]		300
Υうぷしろん υうぷしろん	Waw	Upsilon	ὖ	ὖ ψιλόν	ύψιλον	u, y	y, v, f	[y] [yː] (dati [ʉ] [ʉː])	[i]	400
Φふぁい φふぁい	pinagtatalunan ang pinagmulan (tignan ang teksto)	Phi	φふぁいεいぷしろんῖ	φふぁいῖ	φふぁいιいおた	ph	f	[pʰ]	[f]	500
Χかい χかい		Chi	χかいεいぷしろんῖ	χかいῖ	χかいιいおた	ch	ch, kh	[kʰ]	[x], [ç]	600
Ψぷさい ψぷさい		Psi	ψぷさいεいぷしろんῖ	ψぷさいῖ	ψぷさいιいおた	ps		[ps]		700
Ωおめが ωおめが	'Ayin	Omega	ὦ	ὦ μέγα	ωμέγα	o, ō	o	[ɔː]	[o]	800

Para sa karagdagang detalye, silipin ang Romanisasyon ng Griyego.

Titik	Kumakatawang Penisyong titik	Pangalan			Transliterasyon¹	Pagbigkas	Katumbas sa pagbilang
Titik	Kumakatawang Penisyong titik	Inggles	Sinaunang Griyego	Kalagitnaang Griyego	Transliterasyon¹	Pagbigkas	Katumbas sa pagbilang
Ϝ ϝ	Waw	Digamma	ϝαῦ	δίγαμμα	w	[w]	6
Ϛ ϛ		Stigma	―	σしぐまτたうῖγがんまμみゅーαあるふぁ	st	[st]	6
Ͱ ͱ	Heth	Heta	ἧτたうαあるふぁ	ήτα	h	[h]	-
Ϻ ϻ	Sade	San	ϻάν	σάν	s	[s]	-
Ϟ ϟ	Qoph	Koppa	ϙόππα	κόππα	q	[q]	90
Ϡ ϡ	Sade	Sampi	―	σしぐまαあるふぁμみゅーπぱいῖ	ss	[sː], [ks], [ts]	900
Ϸ ϸ	Shin	Sho	―	―	sh	[ʃ]	-

Para sa karagdagang detalye, silipin ang U0370.pdf.

Sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

↑ Pierre Swiggers, Transmission of the Phoenician Script to the West, in Daniels and Bright, The World's Writing Systems, 1996
↑ ^2.0 ^2.1 Coulmas, Florian (1996). The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems. Oxford: Blackwell Publishers Ltd. ISBN 0-631-21481-X.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga kawing panlabas[baguhin | baguhin ang wikitext]

Greek Unicode Issues (sa Ingles)

[1] Pierre Swiggers, Transmission of the Phoenician Script to the West, in Daniels and Bright, The World's Writing Systems, 1996

[Blackwell-2] 2.0 ^2.1 Coulmas, Florian (1996). The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems. Oxford: Blackwell Publishers Ltd. ISBN 0-631-21481-X.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[1]

[2]