Από την Εποχή τουΠλειστόκαινου, περίπου 1,8 εκατομμύρια χρόνια πριν, η Κοιλάδα τουΝείλου κατοικήθηκε από διάφορους πληθυσμούς κυνηγών-τροφοσυλλεκτών. Κατά την Ύστερη Παλαιολιθική Περίοδο, περίπου το10.000 π.Χ., το υγρό κλίμα της Βόρειας Αφρικής άρχισε να γίνεται αυξανόμενα ζεστό και ξηρό, αναγκάζοντας τους ανθρώπινους πληθυσμούς της τότε μηερημικής (ακόμη) Σαχάρας, να συγκεντρωθούν σταδιακά στην Κοιλάδα τουΝείλου. Ο Νείλος ήταν η γραμμή της ζωής γιατηνΑίγυπτο.[1] Έτσι, πληθυσμοί από τις γύρω περιοχές μετακόμισαν μέσα σε αυτήν (τημη ερημική τότε) περιοχή. Οι ενδείξεις δείχνουν ότι ταυτόχρονα οι πληθυσμοί της Κοιλάδας του Νείλου μειώθηκαν.[2] Περίπου πριν από 5.000 χρόνια, η υγρή περίοδος της Σαχάρας τελείωσε. Ο πληθυσμός της υποχώρησε νότια, προς τοΣαχέλ, και ανατολικά, προς την Κοιλάδα του Νείλου. Αυτοί οι πληθυσμοί έπαιξαν ένα μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη του Αιγυπτιακού κράτους καθώς έφεραν τα σπαρτά τους, ταπρόβατά τους, τις κατσίκες τους καιταβοοειδή τους στην Κοιλάδα του Νείλου.[2][3]
ΗΠροδυναστική Περίοδος της Αρχαίας Αιγύπτου (πριντο3100 π.Χ.) ήταν παραδοσιακά μια περίοδος μεταξύ της Νεώτερης Νεολιθικήςκαι της αρχής της Φαραωνικής Μοναρχίας, που άρχισε μετον Φαραώ Μήνη. Ωστόσο, οι χρονολογίες της Προδυναστικής Περιόδου αρχικά καθορίστηκαν πριν αρχίσουν οι μεγάλες αρχαιολογικές ανασκαφές στην Αίγυπτο, οπότε πιο πρόσφατες ανακαλύψεις άρχισαν σταδιακά να προκαλούν διαφωνίες μεταξύ των ερευνητών γιατο πότε ακριβώς τελείωσε η περίοδος αυτή. Έτσι, από ορισμένοι από αυτούς ονομάζουν τμήμα της περιόδου ως «Δυναστεία 0» και περιορίζοντας έτσι τη χρονική περίοδο της κυρίως Προδυναστικής Περιόδου.
Η Προδυναστική Περίοδος γενικά υποδιαιρείται σεδυο πολιτιστικές περιόδους που ονομάστηκαν από τις περιοχές που βρέθηκαν για πρώτη φορά δείγματα οικισμών της κάθε υποπεριόδου. Ωστόσο, η ίδια σταδιακή ανάπτυξη χαρακτηρίζει ολόκληρη την Προδυναστική Περίοδο καιοι διαφορετικοί πολιτισμοί δεν πρέπει να ερμηνευτούν ως ξεχωριστές οντότητες, αλλά σε μεγάλο βαθμό ως υποκειμενικά χωρισμένα τμήματα, που χρησιμοποιούνται γιανα διευκολυνθεί η μελέτη ολόκληρης της περιόδου.
Οι περισσότερες αρχαιολογικές ανασκαφές στην Αίγυπτο έγιναν στηνΆνω Αίγυπτο, επειδή η λάσπη τουΝείλου καθιζάνει πολύ έντονα στην περιοχή τουδέλτα, οπότε οι περισσότερες τοποθεσίες της Προδυναστικής Περιόδου εκεί έχουν από τότε ταφεί εντελώς.[4]
Ο «Κοινωνία[5]του Κουαντάν» ήταν μιακοινωνίαπου εντοπίστηκε ότι ζούσε στη Βορειοδυτική Αφρική περίπου πριν από 15.000 χρόνια.[6][7]Ο τρόπος ζωής της διατηρήθηκε για 4.000 χρόνια και χαρακτηριζόταν από τοκυνήγικαιτηντροφοσυλλογήπου περιλάμβανε την κατανάλωση, μετά από επεξεργασία, άγριων λαχανικώνκαιδημητριακών.[6][7]
Αυτή η κοινωνία χαρακτηρίστηκε ως μια από τις Μεσολιθικού επιπέδου κοινότητες που ζούσαν στηΝουβίακαιστην άνω Κοιλάδα του Νείλου πριν από το9.000 π.Χ, κατά την περίοδο πουοΝείλος είχε υψηλή στάθμη υδάτων. Χαρακτηριζόταν, ακόμη, από μια βιοτεχνία εξειδικευμένων λίθινων εργαλείων, που οδηγεί στο συμπέρασμα ενός βαθμού εξειδίκευσης και τοπικά διαφοροποιημένων ομάδων του πληθυσμού της.[8]
Η συνολική οικονομία της Κοινωνίας του Κουαντάν βασιζόταν, λοιπόν, στηναλιεία, στοκυνήγι, στηντροφοσυλλογήκαι επεξεργασία δημητριακών, καθώς καιστην κατασκευή εξειδικευμένων λίθινων εργαλείων.[8]
Αναλύσεις γύρηςσε αρχαιολογικές τοποθεσίες δείχνουν την ύπαρξη της «Κοινωνίας της Λατόπολης» ή «Κοινωνίας της Έσνας» ή «Σηβίλιας Κοινωνίας». Ήταν μιαΜεσολιθικού επιπέδου κοινότητα που βασίζονταν στηντροφοσυλλογήκαι επεξεργασία άγριου σιταριούκαικριθαριού. Καλλιεργημένοι σπόροι δεν βρέθηκαν. Άλλωστε, τόσο το σιτάρι όσο καιτο κριθάρι που καλλιεργούμε ως στις μέρες μας, προέρχεται από τηΜικρά ΑσίακαιτηνΠαλαιστίνη.[9] Υποτέθηκε, μάλιστα, ότι ο σχετικά τεμπέλικος τρόπος ζωής τους οδήγησε σε αυξανόμενη πολεμικότητα, που τελικά ήταν επιζήμια γιατην οικονομία τους και οδήγησε, τελικά, την κοινωνία αυτή στο τέλος της.[9]Την αντικατέστησε μια άλλη κοινωνία από κυνηγούς, ψαράδες και τροφοσυλλέκτες με λίθινα εργαλεία.
Η συνεχιζόμενη ερημοποίηση οδήγησε τους πρώτους προγόνους των Αιγυπτίων να εγκατασταθούν οριστικά γύρω από τονΝείλοκαινα αναγκαστούν να αποδεχτούν έναν πιο καθιστικό τρόπο ζωής. Η περίοδος 9.000 - 6.000π.Χ. άφησε πολύ λίγες αρχαιολογικές ενδείξεις. Ωστόσο, γύρω στο6.000 π.Χ. εμφανίστηκαν Νεολιθικοί οικισμοί σε όλη την Αίγυπτο.[10] Τότε, για πρώτη φορά στην αποκαλούμενη «Περίοδο Φαγιούμ», και αντίθετα από ότι συνέβαινε στους μεταγενέστερους Αιγυπτιακούς οικισμούς, οι νεκροί τους θάβονταν πολύ κοντά, και μερικές φορές και μέσα στους οικισμούς των ζωντανών.[11]
Παρόλο πουοι αρχαιολογικές τοποθεσίες αποκάλυψαν πολύ λίγα γι' αυτήν την περίοδο, μια εξέταση πολλών αιγυπτιακών λέξεων για «πόλη», δίνει μια υποθετική λίστα από αιτίες γιατη μόνιμη πια εγκατάσταση των Αιγυπτίων. Στην Άνω Αίγυπτο, οι λέξεις για «πόλη» προβάλουν τη λειτουργικότητά της γιαεμπορικό κέντρο, γιατην παροχή προστασίας τουζωικού κεφαλαίουκαιτων κατοίκων από τις πλημμύρες σε σχετικά υψηλό έδαφος και τέλος ως ιερών τόπων για τις θεότητες.[12]
Η «Κοινωνία του Μερίμντε» ή «Κοινωνία του Μερίμντε Μπενί-Σαλάμ» ήταν μιαΝεολιθικού επιπέδου κοινωνία που αντιστοιχεί στην ύστερη φάση της Κοινωνίας του Φαγιούμ και της Κοινωνίας Μπεντάρι της Προδυναστικής Αιγύπτου. Εκτιμάται ότι αναπτύχθηκε μεταξύ του4800καιτου 4300 π.Χ.[13]Το Μερίμντε αναφέρεται στην ομώνυμη αρχαιολογική τοποθεσία.
Η κοινωνία αυτή συγκεντρώθηκε γύρω από τον κύριο οικισμό της, που κάλυπτε περίπου 250 στρέμματατου Δυτικού Δέλτα του Νείλου, στηνΚάτω Αίγυπτο, 45 χλμ. βορειοδυτικά τουΚαΐρου. Η τοποθεσία ανακαλύφθηκε από τονΓερμανό πρώην εφημέριο Hermann Junker, που ανέσκαψε μια έκταση 6.400 τετραγωνικά μέτραστην τοποθεσία αυτή κατά την εκστρατεία τουστο Δυτικό Δέλτα το1928. Η εκστρατεία αυτή χρηματοδοτήθηκε από τον Άλμπερτ Ρόθμπαρτ (Albert Rothbart) από τηΝέα Υόρκηγια λογαριασμό της Ακαδημίας της Βιέννης.[14]
Νεότερες ανασκαφές τη δεκαετία του1970, που πραγματοποιήθηκε από τον Αιγυπτιακό Οργανισμό Αρχαιοτήτων καιτο Γερμανικό Ίδρυμα Αρχαιολογίας, οδήγησε στην εγκατάσταση της στρωματογραφικής ακολουθίας.[15]
Η τοποθεσία δείχνει μια ακολουθία κατοικημένων περιόδων που κράτησαν σχεδόν μιαχιλιετία, σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις. Ενώ ο Junker αναγνώρισε τρεις (3) τέτοιες ακολουθίες, άλλοι όπως ο Joseph Eiwanger, το1977, ανακάλυψε ότι υπάρχουν πέντε (5), σημαντικά διαφορετικού επιπέδου ανάπτυξης περίοδοι. Τεχνουργήματα, όπως κεραμικά. που ήταν σχετικά πρωτόγονα χαρακτηρίστηκαν ότι ανήκαν στη «φάση I», μια φάση που χαρακτηρίστηκε από σχετικά μικρή πυκνότητα κατοίκησης. Ο Eiwanger τεκμηρίωσε ότι οι αποθηκευτικοί χώροι που ανήκαν στη «φάση II» ανήκαν σεμια φάση με αυξημένο (σχετικά) πληθυσμό.[16]
Οι αρχαιολογικές ενδείξεις δείχνουν ότι ηοικονομία της Κοινωνίας του Μερίμντε ήταν κυρίως αγροτική, ανκαι συνέχιζαν παράλληλα και κάποιες αλιευτικές - κυνηγετικές δραστηριότητες, αλλά σε σαφώς μικρότερο βαθμό. Ο οικισμός αποτελούνταν από μικρές καλύβες από βέργες και άχυρο σε στρογγυλό ή ελλειπτικό επίπεδο σχήμα. Η κεραμική της κοινωνίας γραμμικών σχεδίων.[17]
Οι τάφοι είχαν πολύ μοναδικά χαρακτηριστικά, διαφορετικά από αυτά που εφάρμοζαν στην Άνω Αίγυπτο της Προδυναστικής Αιγύπτου και της μεταγενέστερης Δυναστικής Αιγύπτου. Δεν υπήρχαν ξεχωριστές περιοχές γιατα κοιμητήρια καιοι νεκροί θάβονταν μέσα στον οικισμό σε συνεσταλμένη θέση, σεελλειπτικούς λάκκους χωρίς κτερίσματα και προσφορές.[18]
Την εποχή της Κοινωνίας των Μαάντι η τοποθεσία χρησιμοποιούνταν ως κοιμητήριο.
Η «Κοινωνία τουΕλ Ομάρι» είναι γνωστή από έναν οικισμό κοντά στο σύγχρονο Κάιρο. Οι άνθρωποι εκεί φαίνεται να ζούσαν σε καλύβες ανκαι μόνο οι θέσεις καιοι λάκκοι επιβίωσαν. Τακεραμικά τους ήταν αδιακόσμητα. Τα λίθινα εργαλεία τους αποτελούνταν από μικρές λεπίδες, τσεκούρια και δρεπάνια. Ταμέταλλα τους ήταν άγνωστα ακόμη.[19]
Η «Κοινωνία του Μαάντι» ή «Κοινωνία του Μπούτο Μαάντι» ήταν ηπιο σημαντική της Προϊστορική κοινωνία της Κάτω Αιγύπτου και σύγχρονη μετην «Κοινωνία Ναπάντα - Φάση ΙΙ» (δείτε παρακάτω) της Άνω Αιγύπτου. Η κοινωνία είναι καλύτερα γνωστή από την τοποθεσία Μαάντι, κοντά στοΚάιρο, αλλά βεβαιώθηκε επίσης η παρουσία τγς καισε πολλές άλλες τοποθεσίες στο Δέλτα καιστην περιοχή Φαγιούμ.
Οχαλκός ήταν γνωστός και κάποιες χάλκινες αιχμές έχουν βρεθεί. Ηκεραμικά ήταν απλά κα αδιακόσμητα και δείχνει, σε κάποιες φόρμες, διασυνδέσεις μετη Νότια Παλαιστίνη. Οι άνθρωποι ζούσαν αε μικρές καλύβες, που ήταν σκαμμένες εν μέρει μέσα στο έδαφος. Οι νεκροί θάβονταν σε κοιμητήρια, αλλά πολύ λίγα περιείχαν κτερίσματα. Τελικά η κοινωνία αυτή αντικαταστάθηκε από την «Κοινωνία Ναπάντα - Φάση ΙΙI» (δείτε παρακάτω) της Άνω Αιγύπτου. Ανοικτό ζήτημα αποτελεί τόσο το πότε ακριβώς συνέβη αυτό καιτοαν πρόκειται για βίαιη κατάκτηση ή ειρηνική διείσδυση.[20]
Η «Τάσια Κοινωνία» ήταν η πιθανώς η αρχαιότερη Προδυναστική Κοινωνία της Άνω Αιγύπτου, περίοπου το4500 π.Χ.[21]Η κοινωνιακή ομάδα ονομάστηκε από τους τάφους που βρέθηκαν στηνΝτερ Τάσα, μια τοποθεσία στην Ανατολική όχθη τουΝείλου, μεταξύ ΑσιούτκαιΑχμίμ. Είναι αξιοσημείωτη γιατί παρεήγαγε τα αρχαιότερα (γνωστά) «μελανόκορφα», ένα είδος κόκκινων και καφέ κεραμικών, που βάφονταν μαύρα στην κορυφή καιτο εσωτερικό τους.[22] Αυτή η χαρακτηριστική κεραμική ήταν ζωτικής σημασίας γιατη χρονολόγηση της Προδυναστικής Αιγύπτου. Επειδή όλες οι χρονολογήσεις γιατην περίοδο αυτή είναι σχετικά αραιές, ο WMF Petrie ανέπτυξε ένα σύστημα Ακολουθιακής Χρονολόγησης, σύμφωνα μετο οποίο προκύπτει σχετική και όχι απόλυτη χρονολόγηση, των Προδυναστικών τοποθεσιών, κυρίως με βάση τα κεραμικά που βρέθηκαν εκεί.
Καθώς η Προδυναστική περίοδος εξελίσσονταν, τα κεραμικά εξελίχθηκαν από λειτουργικά σε διακοσμητικά καιο βαθμός εξέλιξής τους μπορεί να χρησιμοποιηθεί γιατη σχετική χρονολόγηση της κάθε τοποθεσίας και κοινωνίας. Επειδή οι διαφορές μεταξύ της Τάσιας και της Μπαντάριας κεραμικής ήταν μικρές, η Τάσια Κοινωνία επικαλύπτει σημαντικά την Μπαντάρια στον καθορισμό της κλίμακας της σχετικής ακολουθίας χρονολόγησης μεταξύ 21 και 29.[22] Από την Τάσια περίδο και μετά, φαίνεται ότι η Άνω Αίγυπτος επηρεάστηκε πολύ από τις κοινωνίες της Κάτω Αιγύπτου.[23]
Αγαλματίδιο γυναίκας της Μπαντάριας Κοινωνίας, περίπου το4000 π.Χ., από χαυλιόδοντες ιπποπόταμου.[24]
Η «Μπαντάρια Κοινωνία» προσφέρει ένα άμεσο παράδειγμα αγροτικής κοινωνίαςστην Άνω Αίγυπτο κατά την Προδυναστική Περίοδο. Άνθησε μεταξύ 4500 π.Χ.και3800 π.Χ.[25]ανκαι μάλλον υπήρχε ήδη από το5000 π.Χ.[26] Πρωτοανακαλύφθηκε στοΕλ-Μπαντάρι, της περιοχής τουΑσιούτ.
Έχουν βρεθεί περίπου σαράντα (40) οικισμοί και εξακόσιοι (600) τάφοι. Η κοινωνική θέση τωνπιο ευημερούντων μελών της κοινωνίας εξασφάλιζε ένα διαφορετικό τμήμα στο κοιμητήριο. Η οικονομία τους βασίζονταν κυρίως στη γεωργία, στηναλιείακαιστηνκτηνοτροφία. Τα εργαλεία τους περιλάμβαναν ξύστρες δερμάτων, σουβλιά, τσεκούρια, δίκοπα δρεπάνια και αιχμές βελών με κοίλη βάση. Βρέθηκαν ακόμη υπολείμματα από βοοειδή, σκύλουςκαιπρόβατασε κοιμητήρια. Κατανάλωναν σιτάρι, κριθάρι, φακέςκαιγογγύλια.
Η κοινωνία είναι γνωστή και από κοιμητήρια στηνέρημο. Οι νεκροί τοποθετούνταν σε χαλιά και θάβονταν σε λάκκους μαζί μετα κεφάλια τους ξαπλωμένοι προς τον νότο, αλλά «κοιτώντας» προς τη δύση. Κεραμικά θάβονταν μαζί τους, αποτελώντας τοπιο χαρακτηριστικό στοιχείο γιατον εντοπισμό της κοινωνίας τους. Είχαν μια ξεχωριστή, διακοσμημένη και κυματιστή επιφάνεια.
Όσον αφορά την καταγωγή των ανθρώπων της, η Μπαντάρια Κοινωνία φαίνεται ότι είχε πολλαπλές ρίζες, από τις οποίες αυτή μετη μεγαλύτερη συμμετοχή ήταν η Δυτική Έρημος. Πιθανότατα δεν εγκαταστάθηκαν μόνο στην περιοχή που βρέθηκαν, γιατί συγγενείς πληθυσμοί βρέθηκαν καιπιο πέρα προς τον νότο, στην Mahgar Dendera, στην Elkab καιτηνΙερακόπολη, και προς τα Ανατολικά στο Wadi Hammamat.
Πολλές αρχαιολογικές έρευνες έγιναν σε Μπαντάρια κρανία έπειτα από δυο επιτυχημένες ανασκαφές που έγιναν στα μέσα της δεκαετίας του1920. Τα χρήσιμα συμπεράσματα ήταν πως τα κρανία ήταν από ανθρπωπους που ήταν απόγονοι συνεύρεσης Μπανταρίων και Αφρικανών. Σημειωτέο είναι ότι το1971ο Φυσικός - Ανθρωπολόγος Eugen Strouhal ξανανάλυσε πάνω από δώδεκα (12) προγενέστερες ανεξάρτητες επιστημονικές έρευνες (δύο από τις οποίες ήταν δικές του) και συνόψισε τα αποτελέσματα γιανα φθάσει σε παρόμοιο συμπέρασμα:« Οι Μπαντάριοι ήταν ένα μείγμα φυλών» Πρόσφατες επαναλήψεις των αναλύσεων των προγενέστερων ερευνών, που περιλάμβαναν εκείνη του Καθηγητή Strouhal, αποκάλυψαν ότι μόνο κρανία από τη Δυτική και Νότια Αφρική ανταποκρίνονταν στον ορισμό των καθαρών μαύρων, ενώ αυτά στην Ανατολική Αφρική είχαν φόρμες μιγάδων και απείχαν από τους καθαρούς μαύρους. Μάλιστα, κάποιες πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι ο μέσος μετρικός φαινότυπος των Μπαντάριων κρανίων είναι περισσότερο όμοια με αυτά της Τροπικής Αφρικής, σε σχέση με διάφορα άλλα δείγματα που έχουν μελετηθεί.[27]
Κοντά στο τέλος της έρευνάς του (1971) του Καθηγητή Strouhal, αριθμούνται αρκετές αρχαιολογικές έρευνες που προτείνουν μια μετανάστευση κοινωνικών πρακτικών και πεποιθήσεων από τις Αφρικανικές περιοχές που βρίσκονταν στα νότια καιστα δυτικά των Μπαντάριων τοποθεσιών. Ο Καθηγητής Strouhal σεμια εργασία του σημείωσε ότι έρευνα του2005 συμπέρανε ότι: «Οι Μπαντάριοι έδειξαν μια μεγαλύτερη συγγένεια με ιθαγενείς Αφρικανούς, ενώ δεν ήταν και ταυτόσημοι. Είναι πιθανό ότι άνθρωποι από τηνΕγγύς ΑνατολήκαιτηΝότια Ευρώπη εξημέρωσαν ζώα και φυτά που υιοθετήθηκαν από τους ιθαγενείς της Κοιλάδας του Νείλου, χωρίς μεγάλη μετανάστευση από μη Αφρικανούς. Ήταν περισσότερο πολιτιστική μεταφορά.»[28]
Η «Αμράτια Κοινωνία» ή «Κοινωνία της Νακάντα - Φάση I» ονομάστηκε από την τοποθεσία Ελ-Άμρα, περίπου 120 χλμ. νότια από το Μπαντάρι, στην Άνω Αίγυπτο. ΗΕλ-Άμρα ήταν η πρώτη τοπο8εσία που βρέθηκε κοινωνική ομάδα χωρίς να αναμειχθεί μετη μεταγενέστερη «Γκέρζια Κοινωννική Ομάδα». Ωστόσο, αυτή η περίοδος καλύτερα επιβεβαιώθηκε στην τοποθεσία Νακάντα καιγι' αυτό αναφέρται και ως «Κοινωνία της Νακάντα - Φάση I» ή και λίγο απλούστερα «Κοινωνία της Νακάντα I».[29]Τα μελανόμορφης κορυφής κεραμικά συνεχίστηκαν να παράγονται, αλλά έκαναν την εμφάνισή τους καιτα «κεραμικά με τις λευκές διασταυρωμένες γραμμές», ένας τύπος κεραμικών που διακοσμούνταν με κλειστές παράλληλες λευκές γραμμές που διασταυρώνονταν μεμια άλλη ομάδα κλειστών παράλληλων (μεταξύ τους) λευκών γραμμών. Αυτός ο τύπος κεραμικών ξεκίνησε να παράγεται αυτήν την εποχή. Η περίοδος καταρρέει μεταξύ 30 και 39, σύμφωνα μετη σχετική ακολουθία χρονολόγησης Petrie.[30]Την ίδια περίοδο άρχισε καιτοεμπόριο ανάμεσα στην Άνω και Κάτω Αίγυπτο, όπως δείχνουν αντικείμενα από εκσκαφές. ΄Ένα λίθινο βάζο από τον βορρά βρέθηκε στηνΕλ-Άμρα καιχαλκός, πουδεν υπάρχει στην (κυρίως) Αίγυπτο φαίνεται να εισάγονταν από τη Χερσόνησο τουΣινά ή ίσως από τηΝουβία. Οψιδιανός[31]καιμια μικρή ποσότητα χρυσού[30] βρέθηκαν επίσης και εισήχθηκαν σίγουρα από τη Νουβία αυτήν την περίοδο. Το εμπόριο με τις οάσεις είναι επίσης πιθανό.[31]
Νέες καινοτομίες όπως η κατασκευή τούβλων από λάσπη, που είναι γνωστή στην «Γκέρζια περίοδο», άρχισαν επίσης αυτήν την περίοδο, επιβεβαιώνοντας την πολιτιστική συνέχεια. Ωστόσο δεν έφθαναν την ευρύτητα της χρήσης που είχαν στις μεταγενέστερες περιόδους.[32] Επιπρόσθετα, ελλειπτικέςκαι θηριομορφικές κοσμετικές πλακέτες εμφανίστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν αυτήν την περίοδο. Ωστόσο, η τεχνική ήταν ακόμη πολύ στοιχειώδης καιτο καλλιτεχνικό φινίρισμα που είχαν μεταγενέστερα δεν εμφανίστηκε ακόμη.[33]
Τυπικό βάζο της Γκαρζέχιας Περιόδου με απεικόνιση πλοίου.
Η «Γκαρζέχια Κοινωνία» ή «Τζιρζάχια Κοινωνία» ή «Κοινωνία της Νακάντα - Φάση II» ήταν μια Προδυναστική Αιγυπτιακή Κοινωνία, που πήρε το όνομά της από ένα κοιμητήριο της περιόδου που εντοπίστηκε κατά μήκος της δυτικής όχθης τουΝείλου κοντά στην κωμόπολη της σύγχρονης Ελ-Γκίρζα.[34]Η Κοινωνία αυτή εντοπίστηκε μόνο μερικά χιλιόμετρα ανατολικά της λίμνης ΑλΦαγιούμ.[35]
Πρόκειται γιαμια υλιστική κοινωνία που ταυτοποιήθηκε από αρχαιολόγους. Αποτελεί τη δεύτερη (2η) από τις τρεις (3) φάσης της γενικότερης «Κοινωνίας της Νακάντα» καιγι' αυτό ονομάζεται και «Κοινωνία της Νακάντα - Φάση II» ή απλούστερα «Κοινωνία της Νακάντα II». Αποτελεί εξέλιξη της «Αμράτιας Κοινωνίας» ή «Κοινωνίας της Νακάντα - Φάση I» και ακολουθήθηκε από την πρωτοδυναστική «Σημαίνια Κοινωνία» ή «Κοινωνία της Νακάντα - Φάση III».
Ο κύριος διαχωρισμός ανάμεσα στις δυο συνεχόμενες περιόδους, της Αμράτιας και της Γκαρζέχιας είναι η επιπλέον διακοσμητική προσπάθεια που παρατηρήθηκε στακεραμικά της δεύτερης, τυποποιώντας τα θέματα ζώων καιτου περιβάλλοντος σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση μετην πρώτη. Επιπλέον, οι εικόνες στρουθοκαμήλων δείχνουν την τάση αυτών των αρχαίων ανθρώπων να αδυνατούν να εξερευνήσουν την έρημο της Σαχάρας.
Οι ταφικές τοποθεσίες της περιόδου αποκάλυψαν τεχνουργήματα όπως οι Κοσμητικές παλέτες, ένα οσέινο καμάκι, ένα βάζο από ελεφαντόδοντο, λίθινα δοχεία και πολλά περιδέραια από μετεωριτικόσίδηρο.[37] Ακόμη βρέθηκαν θσυμάσια μαχαίρια εξαιρετικής κατασκευής. Τα περιδέρεια πό μετεωριτικό σίδηρο βρέθηκαν σε τάφους της περιόδου από τονΑιγυπτιολόγο Wainwright το1911.[38] Πρόκειται στην πραγματικότητα γιατα αρχαιότερα γνωστά σιδερένια τεχνουργήματα.[39] Επίσης, περιδέρεια από Lapis lazuli δείχνουν ότι το εμπόριό τους, από τη μόνη γνωστή προϊστορική πηγή τους, το Badakshan, στο βορειοανατολικό Αφγανιστάν, έφθανε ως τους Γκερζέχ.[40] Άλλα ταφικά κτερίσματα από την κοινωνία αυτή παρουσιάζονται στις ακόλουθες ιστοσελίδες:[1][2][3]
Μια ταφή αποκάλυψε ένδειξη ενός προϊστορικού αποκεφαλισμού.[41]
Το τέλος της περιόδου γενικά θεωρείται ότι συμπίπτει μετην ένωση της Αιγύπτου.
Περίπου 4000 π.Χ.: Τομέταλλο (χαλκός) αντικαθιστά τον λίθο στον αγροτικό καιστον κυνηγετικό εξοπλισμό. Εμφανίζονται τα κοσμήματα, η βυρσοδεψία καιη καλαθοπλεκτική.
Η Παλέτα του Νάρμερ (εμπρόσθια όψη)Η Παλέτα του Νάρμερ (πίσω όψη)
ΗΠρωτοδυναστική Περίοδος της Αιγύπτου (που γενικά χρονολογείται την περίοδο 3100 π.Χ. - 3000 π.Χ.) αναφέρεται στην περίοδο του τέλους της Προδυναστικής Περιόδου της. Είναι ισοδύναμη αρχαιολογικά μετην αποκαλούμενη «Κοινωνία της Νακάντα - Φάση III» ή απλούστερα «Κοινωνία της Νακάντα III». Άλλες φορές αποκαλείται «Δυναστεία 0» ή «Ύστερη Προδυναστική Περίοδος»
Η Πρωτοδυναστική Περίοδος χαρακτηρίστηκε από την έναρξη της διαδικασίας σταδιακής πολιτικής ενοποίησης της Αιγύπτου, που ολοκληρώθηκε κατά την Πρώιμη Δυναστική Περίοδο. Επιπλέον, κατά τη διάρκειά της η Αιγυπτιακή γλώσσα έγινε για πρώτη φορά γραπτή και καταγράφηκε σειερογλυφικά. Υπάρχουν ακόμη ισχυρές αρχαιολογικές ενδείξεις για Αιγυπτιακούς οικισμούς στο (σημερινό) νότιο Ισραήλ, που θεωρούνται αποικίες ή εμπορικοί σταθμοί.
Κατά την Πρωτοδυναστική Περίοδο άρχισε να γίνεται φανερή, πλέον, η διαδικασία σχηματισμού του Αρχαίου Αιγυπτιακού Κράτους, η οποία ουσιαστικά άρχισε κατά την προηγούμενη περίοδο (Νακάντα II). Εμφανίστηκαν επώνυμοι (δηλαδή με ονόματα που επέζησαν ως τις μέρες μας) βασιλείςμε ισχυρές εξουσίες. Γι' αυτό καιη Περίοδος αναφέρεται και ως «Δυναστεία 0». Η λέξη «δυναστεία» παραπέμπει άμεσα στην ύπαρξη βασιλικής εξουσίας. Οι βασιλείς αυτοί ήταν επικεφαλής αρκετών ανεξάρτητων, ακόμη, Αιγυπτιακών φυλών δεν ανήκαν στην πραγματικότητα σεμια συγκεκριμένη δυναστεία. Πιθανότατα δεν είχαν καμιά συγγένεια μεταξύ τους και μάλλον δρούσαν ανταγωνιστικά ο ένας προς τον άλλον. Τα βασιλικά ονόματα καταγράφηκαν στη μορφή των serekhs σεμια ποικιλία επιφανειών, που περιλάμβαναν κεραμικά και τάφους.
Ο Wilkinson (το1999) κατέγραψε σε λίστες αυτούς τους πρώτους βασιλείς από τάφο της Αβύδουμε ονόματα που μετέφρασε ως Iry-Hor, Ηασιλιάς Α, Βασιλιάς Β, Σκορπιός, Κροκόδειλος - και άλλα ελαφρά διαφορετικά.
Η Κοινωνία Νακάντα III επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Αίγυπτο και χαρακτηρίστηκε από τις ακόλουθες καινοτομίες:
Η διαδικασία δημιουργίας του Αρχαίου Αιγυπτιακού Κράτους άρχισε μάλλον πριν από αυτήν την εποχή. Δημιουργήθηκαν αρκετές πόλεις-κράτη κατά μήκος τουΝείλου. Αιώνες πολέμων και κατακτήσεων μεταξύ τους μείωσαν σταδιακά τον αριθμό κρατών της Άνω Αιγύπτου σε τρία (3) κυρίαρχα κράτη: Θίνις, Νακάντα και Νέκχεν. Από αυτά, η Νακάντα, όντας ανάμεσα σταδυο άλλα, έπεσε πρώτη. Η Θίνις κατέκτησε έπειτα την Κάτω Αίγυπτο. Οι σχέσεις ανάμεσα στη Θίνις καιτη Νάκχεν είναι αδιευκρίνιστες, ωστόσο τελικά ταδυο κράτη μάλλον ενώθηκαν ειρηνικά, μετη βασιλική οικογένεια της Θίνις να κυβερνά όλη την Αίγυπτο. Οι Θινίτες βασιλείς θάβονταν στηνΆβυδοστο κοιμητήριο Umm el-Qa'ab.
Οι περισσότεροι Αιγυπτιολόγοι θεωρούν τον βασιλιά Νάρμερ ως τελευταίο βασιλιά αυτής της περιόδου, ανκαι κάποιοι άλλοι τον τοποθετούν στην Πρώτη Δυναστεία. Ονομάζονταν επίσης «Βασιλιάς Σκορπιός», όνομα που μάλλον αναφέρεται στη θεά Serket (ή απλώς πάρθηκε από αυτήν), που ήταν η πρώτη ειδική προστάτιδα των άλλων θεοτήτων και βασιλέων της Αιγύπτου.
Τα ονόματα των περισσότερων βασιλέων αυτής της περιόδου διασώζονται από τηΣτήλη του Παλέρμο, αλλά πιστεύεται ότι δεν είναι τα πραγματικά τους ονόματα αλλά τελετουργικά. Γνωστοί είναι οι παρακάτω:
Βασιλιάς
Σημειώσεις
Που... (Pu ...)
Δεν έχει διασωθεί ολόκληρο το όνομα. Βασιλιάς της Κάτω Αιγύπτου
Anđelković, Branislav. 2002. "Southern Canaan as an Egyptian Protodynastic Colony." Cahiers Caribéens d’Égyptologie 3/4 (Dix ans de hiéroglyphes au campus):75–92.
Bard, Katherine, A. 2000. "The Emergence of the Egyptian State." In The Oxford History of Ancient Egypt, edited by Ian Shaw. Oxford and New York: Oxford University Press. 61–88
Midant-Reynes, Béatrix. 2000. The Prehistory of Egypt: From the First Egyptians to the First Pharaohs. Translated by Ian Shaw. Oxford and Malden: Blackwell Publishers
Wilkinson, Toby Alexander Howard. 2001. Early Dynastic Egypt. 2nd ed. London: Routledge
Wright, Mary. 1985. "Contacts Between Egypt and Syro-Palestine During the Protodynastic Period." Biblical Archeologist: Perspectives on the Ancient World from Mesopotamia to the Mediterranean 48 (4):240–253.
↑Redford, Donald B. Egypt, Canaan, and Israel in Ancient Times. (Princeton: University Press, 1992), p. 10.
↑Η έννοια «κοινωνία», αναφέρεται μετην έννοια της κοινωνικοπολιτιστικής και κοινωνικοοικονομικής ομάδας, ως μετάφραση του αγγλικού όρου «culture», ενός διαμορφωμένου ευρύτερου πολιτισμού, του Αρχαίου Αιγυπτιακού.
↑Bodil Mortensen: el-Omari, in: Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt. Compiled and edited by Kathryn A. Bard. London/New York 1999. S. 592-594.
↑Jürgen Seeher. Ma'adi and Wadi Digla. in: Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt. Compiled and edited by Kathryn A. Bard. London/New York 1999, 455-458.
↑ 22,022,1Gardiner, Alan (1964). Egypt of the Pharaohs. Oxford University Press. pp. 388, 389.
↑Grimal, Nicolas (1988). A History of Ancient Egypt. Librairie Arthéme Fayard. pp. 35.
↑Ivory figure of a woman with incised features, British Museum, Accessed June 10, 2008.
↑Wilkinson, Toby A. H. (2001). Early Dynastic Egypt: Strategies, Society and Security. Routledge. pp. 29. ISBN 0-415-26011-6.
↑Watterson, Barbara (1998). The Egyptians. Wiley-Blackwell. pp. 31. ISBN 0-631-21195-0.
↑S.O.Y. Keita. "Early Nile Valley Farmers from El-Badari: Aboriginals or "European" Agro-Nostratic Immigrants? Craniometric Affinities Considered With Other Data". Journal of Black Studies, Vol. 36 No. 2, pp. 191-208 (2005) Early Nile Valley Farmers from El-Badari.
↑S.O.Y. Keita. "Early Nile Valley Farmers from El-Badari" Journal of Black Studies, Vol. 36 No. 2, pp. 191-208 (2005) Early Nile Valley Farmers from El-Badari.
↑Grimal, Nicolas. A History of Ancient Egypt. p.28. Librairie Arthéme Fayard, 1988.
↑ 30,030,1Gardiner, Alan, Egypt of the Pharaohs (Oxford: University Press, 1964), p. 390.
↑ 31,031,1Grimal, Nicolas. A History of Ancient Egypt. p.28. Librairie Arthéme Fayard, 1988
↑Redford, Donald B. Egypt, Canaan, and Israel in Ancient Times. (Princeton: University Press, 1992), p. 7.
↑Gardiner, Alan, Egypt of the Pharaohs (Oxford: University Press, 1964), p. 393.
↑Accordingly some authorities place the onset of the Naqada I period coincident with the Amratian or Badarian cultures, i.e. c.'3800 BC - 3650 BC even though some Badarian artifacts may in fact date earlier (for example, see Badarian). Nevertheless, because the Naqada sites were first divided by the British Egyptologist William Flinders Petrie, in 1894, into these Amratian (after the cemetery near El-Amrah) and Gerzean (after the cemetery near Gerzeh) sub-periods, the original convention is used in this text.
↑Great Pyramid of Giza Research Association. "The use of meteorites by the Ancient Egyptians" (in English). http://www.gizapyramid.com/meteorite.htm. Retrieved 2008-03-22.
↑"Iron beads were worn in Egypt as early as 4000 B.C., but these were of meteoric iron, evidently shaped by the rubbing process used in shaping implements of stone," quoted under the heading "Columbia Encyclopedia: Iron Age" at Iron Age, Answers.com. Also, see History of ferrous metallurgy#Meteoric_iron—"The first signs of iron use come from Ancient Egypt and Sumer, where around 4000 BC small items, such as the tips of spears and ornaments, were being fashioned from iron recovered from meteorites" -- attributed to R. F. Tylecote, A History of Metallurgy (2nd edition, 1992), page 3.
↑Brooks, Nick (2006). "Cultural responses to aridity in the Middle Holocene and increased social complexity". Quaternary International 151 (1): 29–49. doi:10.1016/j.quaint.2006.01.013.
