Τοεξαφθοριούχο ξένο ή ξενοεξαφθορίδιο είναι μιαχημική ένωσητουευγενούς αερίουξένουμε χημικό τύπο XeF6καιτο πολυπλοκότερο από τα τρία φθορίδια τουστοιχείου. Είναι κι αυτό σταθερό σε κανονικές θερμοκρασίες και (φυσικά) το ισχυρότερο φθοριωτικό μέσο. Σε θερμοκρασία δωματίου είναι ένα άχρωμο αέριο, αλλά (παρουσία υγρασίας) διασπάται σύντομα σε κίτρινους ατμούς.
Η δομή του εξαφθοριούχου ξένου χρειάστηκε πολλά χρόνια γιανα ταυτοποιηθεί σε σύγκριση με τις περιπτώσεις των άλλων δυο φθοριδίων του ξένου. Στην αέρια φάση η ένωση είναι μονομερική. Ωστόσο ηθεωρία VSEPR προβλέπει ότι εξαιτίας της παρουσίας έξι (6) ατόμων φθορίου ως συναρμωτών καιτου ενός μονήρους ζεύγους ηλεκτρονίων που απομένει, η δομή δεν μπορεί να έχει οκταεδρικήσυμμετρία, και όντως, η περίθλαση ηλεκτρονίων συνδυασμένη με υψηλού επιπέδου υπολογισμούς δείχνουν ότι η καλύτερα περιγραφόμενη δομή της ένωσης είναι ότι περιέχει ένα κινητό μονήρες ζεύγος ηλεκτρονίων που αλλάζει θέσεις πάνω στις έδρες και τις ακμές του οκταέδρου που σχηματίζουν τα έξι (6) άτομα φθορίου της ένωσης, μεταβάλλοντας ανάλογα τη μοριακή συμμετρία με δυναμικό τρόπο[2].
Ηφασματοσκοπία NMRτωνισοτόπων129Xe και19F δείχνει ότι η ένωση έχει «τετραμετρική δομή»: τέσσερα (4) ισοδύναμα άτομα ξένου διατάσονται σε στις κορυφές τετραέδρουκαι περικυκλώνονται από ένα νέφος εικοσιτεσσάρων (24) ατόμων φθορίου που τοποθετούνται σε θέσεις που αντιστοιχούν στο μηχανισμό cogwheel.
Σε στερεή κατάσταση το XeF6 κρυσταλλώνεται σε έξι (6) πιθανά μοτίβα[3], που εμπεριέχουν μιαπου περιέχει ιόντα [XeF5]%+και F-[4].
Το εξαφθοριούχο ξένο δρασαν οξύ κατά Lewis σχηματίζοντας δυο ανιόντα:
Τα άλατα που περιέχουν το ανιόν [XeF6]2- είναι (σχετικά) πολύ σταθερά και διασπώνται μόνο από τους 400 °C και πάνω[6][7][8]. Έχει δειχθεί, με απλή κρυσταλλική ανάλυση ακτίνων Χσεδινιτρωδοξενοοκταφθορίδιο [(NO)2XeF8], ότι το ανιόν έχει δομή τετραγωνικού αντιπρίσματος[9]. Τα άλατα του ανιόντος μενάτριο (Na) καιμεκάλιο (K) σχηματίζονται με απευθείας αντίδραση των αντίατοιχων φθοριούχων αλάτων με εξαφθοριούχο ξένο[8]:
Αυτά αντέχουν λιγότερο στη θέρμανση, σε σχέση μετα αντίστοιχα άλατα τουρουβίδιουκαιτουκαίσιου, που όμως σχηματίζουν πρώτα άλατα του επταφθοροξενιούχου ανιόντος [XeF7]-:
Τα τελευταία πρέπει να πυρολυθούν επίμονα στους 50 °C και στους 20 °C γιανα σχηματίσουν τα κίτρινα[10] άλατα του οκταφθοροξενιούχου ανιόντος [XeF8]2-[6][7][8]:
↑Seppelt, Konrad (June 1979). "Recent Developments in the Chemistry of Some Electronegative Elements". Accounts of Chemical Research 12 (6): 211–216. doi:10.1021/ar50138a004.
↑Sevim Hoyer; Thomas Emmler; Konrad Seppelt (October 2006). "The structure of xenon hexafluoride in the solid state". Journal of Fluorine Chemistry 127 (10): 1415–1422. doi:10.1016/j.jfluchem.2006.04.014. ISSN 0022-1139. edit
↑James E. House (2008). Inorganic Chemistry. Academic Press. p. 569. ISBN 0123567866.
↑ 5,05,1Appelman, E. H.; and J. G. Malm (June 1964). "Hydrolysis of Xenon Hexafluoride and the Aqueous Solution Chemistry of Xenon". Journal of the American Chemical Society 86 (11): 2141–2148. doi:10.1021/ja01065a009.
↑ 6,06,1Holleman, A. F.; Wiberg,, E. (2001). Inorganic Chemistry. San Diego: Academic Press. ISBN 0-12-352651-5.
↑ 7,07,1Riedel, Erwin; Janiak, Christoph (2007). Anorganische Chemie (7th ed.). Walter de Gruyter. p. 393. ISBN 3110189038.
↑ 8,08,18,28,3Chandra, Sulekh (2004). Comprehensive Inorganic Chemistry. New Age International. p. 308. ISBN 8122415121.
↑Peterson, W.; Holloway, H.; Coyle, A.; Williams, M. (Sep 1971). "Antiprismatic Coordination about Xenon: the Structure of Nitrosonium Octafluoroxenate(VI)". Science (New York, N.Y.) 173 (4003): 1238–1239. doi:10.1126/science.173.4003.1238. ISSN 0036-8075. PMID 17775218. edit
↑Xenon". Encyclopaedia Britannica. Encyclopaedia Britannica Inc.. 1995.
↑Cotton (2007). Advanced Inorganic Chemistry (6th ed.). Wiley-India. p. 591. ISBN 8126513381.
![{\displaystyle \mathrm {3XeF_{2}{\xrightarrow[{6MPa}]{300^{o}C}}XeF_{6}+2Xe} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/d2b262c0ec1f0ee52cc223fbcb422c5529fe065f)
![{\displaystyle \mathrm {Xe+3F_{2}{\xrightarrow[{NiF_{2}}]{120^{o}C}}XeF_{6}} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/4d858802ffafba2cc01b9d98c3b2f5603326ff91)
![{\displaystyle \mathrm {XeF_{6}+F^{-}{\xrightarrow {}}[XeF_{7}]^{-}} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/4516681e74e24e7c3256acfebc8de5491e0ddfaf)
![{\displaystyle \mathrm {[XeF_{7}]^{-}+F^{-}{\xrightarrow {}}[XeF_{8}]^{2-}} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/62c3b10e4767ca4f70e59487ef27065c7e5e96d7)
![{\displaystyle \mathrm {XeF_{6}+2NaF{\xrightarrow {}}Na_{2}[XeF_{8}]} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7921b86f645cafbf9275fb34ca08e9a72f21e056)
![{\displaystyle \mathrm {XeF_{6}+2KF{\xrightarrow {}}K_{2}[XeF_{8}]} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/bab2796c6c241d17757c485d2b234ca618656ce0)
![{\displaystyle \mathrm {XeF_{6}+RbF{\xrightarrow {}}Rb[XeF_{7}]} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/377a94a68049d60991458bf7b1338afef18c2a21)
![{\displaystyle \mathrm {XeF_{6}+CsF{\xrightarrow {}}Cs[XeF_{7}]} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/2ec40bee3565fa88d88bc69b2e202977e60d2b98)
![{\displaystyle \mathrm {2Rb[XeF_{7}]{\xrightarrow {50^{o}C}}Rb_{2}[XeF_{8}]+XeF_{6}} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/46d2628349635914a2288c18d1c459c3ec282496)
![{\displaystyle \mathrm {2Cs[XeF_{7}]{\xrightarrow {20^{o}C}}Cs_{2}[XeF_{8}]+XeF_{6}} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c1c50f72518cb06028c45d43a2eab390c77fca2a)
![{\displaystyle \mathrm {XeF_{6}+RuF_{5}{\xrightarrow {}}[XeF_{5}][RuF_{6}]} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/5c007f673c1d93ca4ab5ec2ceba4ed046486fbc1)
![{\displaystyle \mathrm {XeF_{6}+BrF_{3}\cdot AuF_{3}]{\xrightarrow {}}[XeF_{5}][AuF_{4}]+BrF_{3}} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1cc7d8c5a5a6d2b4f96ea5454db6af80ad6eaaf4)