Καθώς ο βαθμός του πολυωνύμου Τέιλορ αυξάνεται, προσεγγίζει την σωστή συνάρτηση. Η εικόνα δείχνει την συνάρτηση (σε μαύρο) και τις προσεγγίσεις Τέιλορ, πολυώνυμα βαθμού1, 3, 5, 7, 9, 11και13.Ηεκθετική συνάρτηση (μπλε), καιτο άθροισμα των πρώτων n+1 όρων της οικείας σειράς Τέιλορ στο 0 (κόκκινο).
Η έννοια της σειράς Τέιλορ καθιερώθηκε επισήμως από τον Άγγλο μαθηματικό Μπρουκ Τέιλορ (Brook Taylor) το 1715. Ανη σειρά έχει κέντρο τομηδέν, τότε η σειρά ονομάζεται επίσης σειρά Maclaurin, η οποία το όνομά της το πήρε από τον Σκωτσέζο μαθηματικό Κόλιν Μακλόρινο οποίος έκανε εκτεταμένη χρήση αυτής της ειδικής περίπτωσης των σειρών Taylor τον 18ο αιώνα.
Είναι κοινώς πρακτικό να χρησιμοποιείται πεπερασμένος αριθμός από τους όρους της σειράς Τέιλορ γιανα προσεγγίσουμε μια συνάρτηση. Τοθεώρημα του Τέιλορ δίνει ποσοτικές εκτιμήσεις γιατο σφάλμα της προσέγγισης. Κάθε άθροισμα πεπερασμένου αριθμού αρχικών όρων της σειράς ονομάζεται πολυώνυμο Taylor. Η σειρά Τέιλορ μίας συνάρτησης σε ένα σημείο, ισούται μετοόριοτου πολυωνύμου Τέιλορ αυτής της συνάρτησης στο σημείο αυτό, υπό την προϋπόθεση ότι το όριο υπάρχει. Μία συνάρτηση ενδέχεται ναμην ισούται μετην ίδια την σειρά Τέιλορ της, έστω καιανη Τέιλορ σειρά της συγκλίνει σε κάθε σημείο. Μία συνάρτηση η οποία είναι ίση μετην ίδια τη σειρά Τέιλορ της σε ένα ανοιχτό διάστημα (ή σε ένα δίσκο στομιγαδικό επίπεδο) είναι γνωστή ως μιααναλυτική συνάρτηση.
η οποία μπορεί να γραφτεί καισε μορφή μεπιο συμπαγές άθροισμα όρων , όπως:
όπου n! υποδηλώνει τοπαραγοντικότουnκαιƒ (n)(a) συμβολίζει n-ιοστή παράγωγο της ƒστο σημείο α. Ηπαράγωγος τάξης μηδέν της ƒ ορίζεται να είναι η ίδια ηƒκαιτα(x − α)0και 0! ισούνται από τον ορισμό με 1. Στην περίπτωση πουα = 0, η σειρά ονομάζεται και σειρά Maclaurin.
Η παραπάνω σχέση προκύπτει έτσι επειδή η παράγωγος της ex ως προς το x είναι επίσης ex ενώ e0 ισούται με 1. Έτσι μένουν οι όροι (x − 0)nστον αριθμητή καιστον παρονομαστή n! για κάθε όρο της άπειρης σειράς.
Ο Έλληνας φιλόσοφος Ζήνων ασχολήθηκε μετο πρόβλημα της άθροισης άπειρης σειράς προσπαθώντας να επιτύχει πεπερασμένο αποτέλεσμα, αλλά το απέρριψε θεωρώντας το απίθανο. Το αποτέλεσμα ήταν το λεγόμενο παράδοξο του Ζήνωνα. Αργότερα οΑριστοτέλης έθεσε μία φιλοσοφική επίλυση του παραδόξου, ωστόσο το μαθηματικό περιεχόμενο του προβλήματος παρέμενε άλυτο έως ότου ασχολήθηκαν με αυτό οΔημόκριτοςκαι έπειτα οΑρχιμήδης. Μετηνμέθοδο της εξάντλησηςτου Αρχιμήδη ήταν δυνατό να διαχειριστούν διαδοχικές υποδιαιρέσεις ώστε να επιτευχθεί πεπερασμένο αποτέλεσμα.[1]ΟΛιου Χούι ανεξάρτητα χρησιμοποίησε μια παρόμοια μέθοδο λίγους αιώνες αργότερα.[2]
Τον 17ο αιώνα, οΤζέιμς Γκρέγκορι επίσης εργάστηκε στον τομέα αυτό και δημοσίευσε διάφορες σειρές Maclaurin. Το 1715 εν τέλει δόθηκε η γενική μέθοδος κατασκευής αυτών των σειρών για όλες τις συναρτήσεις για τις οποίες υπάρχουν από τονΜπρουκ Τέιλορ,[4]του οποίου πήραν το όνομα.
Οι σειρές Maclaurin πήραν το όνομά του από τονΚόλιν Μακλόριν, καθηγητή στο Εδιμβούργο, ο οποίος δημοσίευσε την ειδική περίπτωση των σειρών Τέιλορ τον 18ο αιώνα.
Η συνάρτηση e−1/x²δεν είναι αναλυτική στοx = 0: η σειρά Τέιλορ είναι 0, ενώ η συνάρτηση όχι.
Ανηf(x) δίνεται από μία συγκλίνουσα δυναμοσειρά σε ένα ανοικτό δίσκο (ή διάστημα στον πραγματικό αξονα) με κέντρο τοb, λέγεται ότι είναι αναλυτικήσε αυτόν τον δίσκο. Έτσι γιαxπου ανήκουν στον δίσκο, ηf δίνεται από μία συγκλίνουσα δυναμοσειρά
Παραγωγίζοντας ως προς xτην παραπάνω n φορές, και θέτωντας x=b προκύπτει:
έτσι το ανάπτυγμα της δυναμοσειράς συμφωνεί μετην σειρά Τέιλορ. Έτσι μια συνάρτηση είναι αναλυτή σε ένα ανοιχτό δίσκο με κέντρο τοbανκαι μόνον ανη σειρά Τέιλορ της συγκλίνει στην τιμή της συνάρτησης σε κάθε σημείο του δίσκου.
Ανηf(x) ισούται μετην οικεία σειρά Τέιλορ παντού τότε καλείται ακέραια αναλυτική συνάρτηση. Τα πολυώνυμα, ηεκθετική συνάρτησηexκαιοιτριγωνομετρικές συναρτήσεις ημίτονο και συνημίτονο είναι μερικά παραδείγματα ακεραίων συναρτήσεων. Παραδείγματα συναρτήσεων πουδεν είναι ακέραιες περιλαμβάνουν τονλογάριθμο, την τριγωνομετρική συνάρτηση της εφαπτομένης καιτην αντίστροφή της, τοτόξο εφαπτομένης. Για αυτές τις συναρτήσεις η σειρά Τέιλορ δενσυγκλίνειαντοx απέχει από τοα. Οι σειρά Τέιλορ μπορεί να χρησιμοποιηθεί γιατον υπολογισμό της τιμής μίας ακέραιας συνάρτησης σε κάθε σημείο, ανη τιμή της συνάρτησης, καθώς και όλων των παραγώγων της είναι γνωστές σε ένα σημείο.
Οι χρήσεις της σειράς Τέιλορ για τις αναλυτές συναρτήσεις περιλαμβάνουν:
Τα μερικά αθροίσματα (πολυώνυμα Τέιλορ ) της σειράς που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως προσεγγίσεις ολόκληρης της συνάρτησης. Οι προσεγγίσεις αυτές θα είναι καλό αν περιλαμβάνουν αρκετά πολλούς όρους.
Παραγώγιση και ολοκλήρωση σειρών που μπορεί να πραγματοποιηθεί όρο προς όρο και επομένως είναι ιδιαίτερα εύκολη.
Η σειρά μπορεί να χρησιμοποιηθεί γιανα υπολογίσει τις τιμές της συνάρτησης αριθμητικά, (συχνά μετην ανασύνταξη του πολυωνύμου στηνμορφή Chebyshevκαιτον υπολογισμό μετοναλγόριθμο Clenshaw.
Αλγεβρικές πράξεις μπορούν να γίνουν άμεσα. Για παράδειγμα, οτύπος του Eulerπου προκύπτει από αναπτύγματα σειρών Τέιλορ για τριγωνομετρικές και εκθετικές συναρτήσεις. Το αποτέλεσμα αυτό είναι θεμελιώδους σημασίας σε τομείς όπως ηαρμονική ανάλυση .
Οι προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται στους πρώτους όρους μιας σειράς Τέιλορ μπορεί να κάνουν διαφορετικά, άλυτα προβλήματα μεταξύ τους να είναι δυνατόν να λυθούν για ένα περιορισμένο τομέα. Η προσέγγιση αυτή χρησιμοποιείται συχνά στη φυσική.
Η συνάρτηση του ημιτόνου (μπλε) προσεγίζεται από το 7βάθμιο πολυώνυμο Τέιλορ για μία περίοδο με κέντρο την αρχή των αξόνων.Τα πολυώνυμα Τέιλορ γιατο log(1+x) παρέχουν ακριβείς προσεγγίσεις μόνο στο εύρος−1 < x ≤ 1. Σημειωτέον ότι γιαx > 1, τα πολυώνυμα Τέιλορ μεγαλύτερου βαθμού αποτελούν χειρότερες προσεγγίσεις.
Στα δεξιά εικονίζεται μια ακριβής προσέγγιση της συνάρτησης ημx γύρω από το σημείο x = 0. Ηροζ καμπύλη είναι πολυώνυμο 7ου βαθμού:
Το σφάλμα της προσέγγισης δεν είναι πάνω από |x|9/9!. Συγκεκριμένα για−1 < x < 1, το σφάλμα είναι μικρότερο από 0.000003.
Για αντίθεση, επιδεικνύεται επίσης μία αναπαράσταση της συνάρτησης του φυσικού λογαρίθμου log(1 + x)και κάποιων από τα πολυώνυμα Τέιλορ γύρω από τοα = 0. Αυτές οι προσεγγίσεις συγκλίνουν στη συνάρτηση μόνο στην περιοχή −1 < x ≤ 1; έξω από αυτή την περιοχή τα ανωτέρου βαθμού πολυώνυμα αποτελούν χειρότερες προσεγγίσεις της συνάρτησης. Αυτό είναι παρόμοιο μετοφαινόμενο του Runge.
Το σφάλμα που προκύπτει από την προσέγγιση της συνάρτησης μετοn-οστού βαθμού πολυώνυμο ονομάζεται υπόλοιπο και αποδίδεται από την συνάρτηση Rn(x). Τοθεώρημα Τέιλορ μπορεί να χρησιμοποιηθεί γιατην εύρεση του φράγματος του υπολοίπου.
Εν γένει, η σειρά δεν είναι συγκλίνουσα. Στην πραγματικότητα το σύνολο των συναρτήσεων με συγκλίνουσα σειρά Τέιλορ είναι υποσύνολο τουχώρου Frechetτωνλείων συναρτήσεων (συνεχείς παραγώγους οποιασδήποτε τάξεως). Ακόμα καιανη σειρά Τέιλορ μιας συνάρτησης f είναι συγκλίνουσα, το όριο της δεν είναι εν γένει ίσο μετην τιμή της συνάρτησης f(x). Για παράδειγμα η συνάρτηση
είναι απείρως παραγωγίσιμηστοx = 0και όλες οι παράγωγοι είναι μηδέν στο σημείο. Συνεπώς η σειρά Τέιλορ της f(x) γύρω από τοx = 0 είναι ταυτόσημη μετο μηδέν. Ωστόσο ηf(x) δεν είναι ίση μετηνμηδενική συνάρτησηκαι συνεπώς δεν είναι ίση μετην σειρά Τέιλορ γύρω από το μηδέν.
Στηνπραγματική ανάλυση, αυτό το παράδειγμα δείχνει ότι υπάρχουν απείρως παραγωγίσιμες συναρτήσεις f(x) των οποίων η σειρά Τέιλορ δεν είναι ίση μετηνf(x) ακόμα καιαν συγκλίνει. Αντιθέτως στηνμιγαδική ανάλυσηδεν υπάρχουν ολόμορφες συναρτήσειςf(z) των οποίων η σειρά Τέιλορ να συγκλίνει σε τιμή διαφορετική από τηνf(z). Η μιγαδική συνάρτηση e−z−2δεν προσεγγίζει το 0 καθώς τοz πλησιάζει το 0 πάνω στον φανταστικό άξονα, και έτσι η σειρά Τέιλορ έτσι ορίζεται εκεί.
Πιο γενικά, κάθε ακολουθία πραγματικών ή μιγαδικών αριθμών μπορεί να εμφανιστεί ως συντελεστής στην σειρά Τέιλορ μιας απείρως παραγωγίσιμης συνάρτησης που ορίζεται στην ευθεία των πραγματικών, ως συνέπεια τουλήμματος του Borel. Ως αποτέλεσμα, η ακτίνα σύγκλισης μιας σειράς Τέιλορ μπορεί να είναι μηδέν. Υπάρχουν ακόμα και απείρως παραγωγίσιμες συναρτήσεις που ορίζονται στην ευθεία των πραγματικών των οποίων η σειρά Τέιλορ έχει ακτίνα σύγκλισης 0 παντού.[5]
Κάποιες συναρτήσεις δεν μπορούν να γραφούν ως σειρά Τέιλορ γιατί περιέχουν μία ανωμαλία, σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να επιτευχθεί η ανάπτυξη της σειράς αν επιτραπούν οι αρνητικές δυνάμεις της μεταβλητής x. Για παράδειγμα ηf(x) = e−x−2 μπορεί να γραφεί ως σειρά Laurent.
Υπάρχει ωστόσο μία γενίκευση[6][7] της σειράς Τέιλορ η οποία συγκλίνει στην τιμή της συνάρτησης για οποιαδήποτε φραγμένησυνεχή συνάρτησηστο (0,∞), χρησιμοποιώντας τον λογισμό τωνπεπερασμένων διαφορών. Ειδικότερα υπάρχει το ακόλουθο θεώρημα τουEinar Hille, σύμφωνα μετο οποίο για οποιοδήποτε t > 0,
Εδώ το είναι ο τελεστής της n-οστής πεπερασμένης διαφοράς. Η σειρά είναι ακριβώς η σειρά Τέιλορ, εκτός από το ότι εμφανίζονται διαιρέσεις με πεπερασμένες διαφορές αντί για παραγωγίσεις: η σειρά μοιάζει μετηνσειρά Newton. Όταν η συνάρτηση f είναι αναλυτική στοa, οι όροι της σειράς συγκλίνουν στους όρους της σειράς Τέιλορ, και υπό αυτή την έννοια αποτελεί την γενίκευση της σειράς Τέιλορ.
Εν γένει για οποιαδήποτε άπειρη ακολουθία ai, ισχύει η ακόλουθη ταυτότητα δυναμοσειρών.
Το πραγματικό μέρος της συνάρτησης του συνημιτόνου στομιγαδικό επίπεδο.Προσέγγιση 8ου βαθμού της συνάρτησης του συνημιτόνου στομιγαδικό επίπεδο.Σύνθεση των δύο παραπάνω καμπυλών.
Ακολουθούν μερικά σημαντικά αναπτύγματα σειρών Maclaurin.[8] Όλες οι σχέσεις ισχύουν για μιγαδικά x.
Αρκετές μέθοδοι υπάρχουν γιατον υπολογισμό της σειράς Τέιλορ για μεγάλο αριθμό συναρτήσεων. Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί η σειρά Τέιλορ ως έχει καινα γενικευθεί η μορφή των συντελεστών, ή να χρησιμοποιηθούν χειρισμοί όπως η αντικατάσταση, ο πολλαπλασιασμός ή η διαίρεση, πρόσθεση ή αφαίρεση μιας πρότυπης σειράς Τέιλορ γιατην κατασκευή της σειράς Τέιλορ μιας συνάρτησης. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εξαχθεί η σειρά Τέιλορ από την επαναληπτική ολοκλήρωση κατά μέρη. Ιδιαίτερα βολικη είναι η χρήση τουσυστήματος άλγεβρας υπολογιστών γιατον υπολογισμό σειράς Τέιλορ.
Η ανάπτυξη της τελευταίας έχει ένα μηδενικό σταθερό όροπου επιτρέπει να αντικατασταθεί η δεύτερη σειραστην πρώτη καινα γίνει παράλειψη των όρων τάξεως άνω του 7:
Καθώς το συνημίτονο είναι άρτια συνάρτηση, οι συντελεστές όλων των περιττών δυνάμεων x, x3, x5, x7, ... πρέπει να είναι μηδέν.
Εδώ χρησιμοποιούμε μια μέθοδο που ονομάζεται Έμμεσο Ανάπτυγμαγιανα αναπτύξουμε την συγκεκριμένη συναρτηση. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιεί αναπτύγματα Τέιλορ γνωστών συναρτησεων
Ερώτημα: Αναπτύξτε την ακόλουθη συνάρτηση ως μια δυναμοσειρά του x
Τυπικά, οιαλγεβρικές συναρτήσεις ορίζονται από μία αλγεβρική εξίσωση, καιοιυπερβατικές συναρτήσεις είναι (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συζητήθηκαν παραπάνω) εκείνες που ορίζονται από κάποια ιδιότητα τους, όπως μιαδιαφορική εξίσωση . Για παράδειγμα ηεκθετική συνάρτηση είναι η συνάρτηση η οποία είναι ίση μετην παράγωγό της σε κάθε σημείο και έχει την τιμή 1 στην αρχή των αξόνων. Ωστόσο, μία αναλυτική συνάρτηση μπορεί να οριστεί και από την οικεία σειρά Τέιλορ.
Οι σειρές Τέιλορ χρησιμοποιούνται για τους ορισμούς συναρτήσεων καιτελεστώνσε ποικίλους τομείς των μαθηματικών. Ειδικότερα, αυτό είναι αληθές σε περιοχές όπου οι ορισμοί των κλασικών συναρτήσεων δεν ισχύουν. Για παράδειγμα μετην χρήση σειρών Τέιλορ, μπορεί κανείς να ορίσει αναλυτικές συναρτήσεις πινάκων και τελεστών, όπως οεκθετικός πίνακας ή ολογαριθμικός πίνακας.
Σε άλλους τομείς, όπως η τυπική ανάλυση, είναι πιο βολικό να εργάζεται κανείς μεδυναμοσειρές. Έτσι είναι δυνατόν να οριστεί μία διαφορική εξίσωση ως δυναμοσειρά η οποία να αποδειχθεί ότι είναι η επιθυμητή λύση της εξίσωσης.
Μετην εμφάνιση τουκλασματικού λογισμού, προέκυψε το ερώτημα γιατοποιαθα ήταν η επέκταση των σειρών Τέιλορ στο νέο πεδίο. Οι Odibat και Shawagfeh[9] απάντησαν στο ερώτημα το 2007, χρησιμοποιώντας την κλασματική παράγωγο Caputo, , καιτοπου υποδεικνύει το όριο καθώς προσεγγίζεται το από τα δεξιά, και έτσι η κλασματική σειρά Τέιλορ γράφεται:
Η τριγωνομετρική σειρά Fourier επιτρέπει να εκφράσει μιαπεριοδική συνάρτηση (ή συνάρτηση ορισμένη σε ένα συμπαγές διάστημα) ως άπειρο άθροισμα τωντριγωνομετρικών συναρτήσεων (ημιτόνωνκαισυνημιτόνων). Υπό την έννοια αυτή, η σειρά Fourier είναι ανάλογη με σειρά Τέιλορ, δεδομένου ότι η τελευταία επιτρέπει να εκφράσει μια συνάρτηση ως ένα άπειρο άθροισμα. Παρ' όλα αυτά καιοι δύο τύποι της σειράς διαφέρουν σε διάφορα σχετικά θέματα:
Ο υπολογισμός της σειράς Τέιλορ απαιτεί τη γνώση της συνάρτησης σεμια αυθαίρετη μικρή περιοχή, ενώ ο υπολογισμός της σειράς Fourier απαιτεί την γνώση της συνάρτησης σε όλο τον τομέα τουδιαστήματος. Κατά μία έννοια θα μπορούσε κανείς ναπει ότι η σειρά Taylor είναι «τοπική» καιη σειρά Fourier είναι «παγκόσμια».
Ο υπολογισμός της σειράς Τέιλορ απαιτεί η συνάρτηση να είναι κατηγορίας C∞, ενώ η σειρά Fourier απαιτεί η συνάρτηση να είναι μόνο ολοκληρώσιμη (και, επομένως, δεν μπορεί ακόμη να είναι και συνεχής).
Η σύγκλιση των δύο σειρών έχει πολύ διαφορετικές ιδιότητες. Ακόμη καιανη σειρά Τέιλορ έχει θετική ακτίνα σύγκλισης, η προκύπτουσα σειρά μπορεί ναμην συμπίπτει μετη συνάρτηση. Αλλά ανη συνάρτηση είναι αναλυτική τότε η σειρά συγκλίνει σημειακά στη συνάρτηση, καιομοιόμορφασε κάθε συμπαγές σύνολο. Όσον αφορά τη σειρά Fourier, εάν η συνάρτηση είναι τετραγωνικά ολοκληρώσιμη τότε θα συγκλίνει σετετραγωνικό μέσο όρο, αλλά άλλες πρόσθετες απαιτήσεις που είναι αναγκαίες γιανα εξασφαλιστεί η σημειακή και ομοιόμορφη σύγκλιση είναι για παράδειγμα, ανη συνάρτηση είναι περιοδικήκαι κατηγορίας C1 τότε η σύγκλιση είναι ομοιόμορφη.
Τέλος, στην πράξη, αν κάποιος θέλει να προσεγγίσει τη συνάρτηση με έναν πεπερασμένο αριθμό όρων, ας πούμε με ένα πολυώνυμο Τέιλορ ή με ένα μερικό άθροισμα της τριγωνομετρική σειράς, αντίστοιχα τότε στην περίπτωση της σειράς Τέιλορ το σφάλμα είναι πολύ μικρό σεμια γειτονιά του σημείου όπου υπολογίζεται, ενώ μπορεί να είναι πολύ μεγάλο σε ένα μακρινό σημείο. Στην περίπτωση της σειράς Fourier το σφάλμα διανέμεται κατά μήκος του τομέα της συνάρτησης.
↑Taylor, Brook, Methodus Incrementorum Directa et Inversa [Direct and Reverse Methods of Incrementation] (London, 1715), pages 21-23 (Proposition VII, Theorem 3, Corollary 2). Translated into English in D. J. Struik, A Source Book in Mathematics 1200-1800 (Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1969), pages 329-332.
↑Rudin, Walter (1980), Real and Complex Analysis, New Dehli: McGraw-Hill, σελ. 418, Exercise 13, ISBN0-07-099557-5
↑Feller, William (1971), An introduction to probability theory and its applications, Volume 2 (3rd έκδοση), Wiley, σελ. 230–232.
↑Hille, Einar; Phillips, Ralph S. (1957), Functional analysis and semi-groups, AMS Colloquium Publications, 31, American Mathematical Society, σελ. 300–327.
↑Τα περισσότερα μπορούν να βρεθούν στο (Abramowitz & Stegun 1970).
Abramowitz, Milton; Stegun, Irene A. (1970), Handbook of Mathematical Functions with Formulas, Graphs, and Mathematical Tables, New York: Dover Publications, Ninth printing
Thomas, George B. Jr.; Finney, Ross L. (1996), Calculus and Analytic Geometry (9th ed.), Addison Wesley, ISBN 0-201-53174-7
Greenberg, Michael (1998), Advanced Engineering Mathematics (2nd ed.), Prentice Hall, ISBN 0-13-321431-1