Η «Vetta» του 1912, ένα συμβολιστικό έργο του ζωγράφου Tortona Cesare Saccaggi. Η κορυφή του βουνού αντιπροσωπεύεται από αυτήν την ανθρώπινη φιγούρα, κομψά ντυμένη, μετο edelweiss στο χέρι, στην οποία ένας νεαρός άνδρας ντυμένος με κουρέλια και εξαντλημένος στην πράξη της τελευταίας του προσπάθειας προσπαθεί οδυνηρά να προσκολληθεί. αυτή είναι μια σκηνή που μεταφράζει μια τυπική έννοια της γερμανικής φιλοσοφίας του 19ου αιώνα, αυτή της «προσπάθειας», ένα σύμβολο της λαχτάρας του ανθρώπου να ξεπερνά συνεχώς τον εαυτό τουκαινα θέτει τον εαυτό του ολοένα και υψηλότερους καιπιο δύσκολους στόχους, αλλά στη συνέχεια, μόλις επιτευχθεί, ίσως με μεγάλη θυσία, να βρεθεί μπροστά σε κάτι απροσδόκητο, που αντιπροσωπεύεται από το διφορούμενο πρόσωπο αυτής της μορφής που, αν παρατηρηθεί από κάτω, φαίνεται να είναι γυναίκα, ενώ αν παρατηρηθεί στο πρόσωπο φαίνεται να είναι άντρας, αφήνοντας μας αμηχανία.
ΟΣυμβολισμός αποτελεί καλλιτεχνικό ρεύμα που αναπτύχθηκε στα τέλη του19ου αιώνα, γαλλικήςκαιβελγικής προέλευσης. Ο όρος προέρχεται από τη λέξη -σύμβολο. Αναπτύχθηκε κυρίως στηνποίηση, ωστόσο συναντάται και στις εικαστικές τέχνες.[1]
Ο γαλλικός συμβολισμός γεννήθηκε σε μεγάλο βαθμό ως μια αντίδραση απέναντι στονΝατουραλισμόκαιτονΡεαλισμό, ρεύματα που προηγήθηκαν χρονικά καιπου προσπάθησαν να συλλάβουν την πραγματικότητα με πιστό τρόπο. Ο συμβολισμός από την πλευρά του αντιπαρέβαλε την πνευματικότητα, τη φαντασία καιτο όνειρο ως αναπόσπαστο μέρος της καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Το κίνημα του συμβολισμού στηλογοτεχνία έχει τις ρίζες τουστα"Άνθη του Κακού"τουΚάρολου Μπωντλαίρ. Τα αισθητικά του χαρακτηριστικά εξελίχθηκαν και αποσαφηνίστηκαν κυρίως από τους Στεφάν ΜαλλαρμέκαιΠωλ Βερλαίν κατά την δεκαετία του1870. Το1880μια σειρά από μανιφέστα των συμβολιστών εμφανίστηκαν δημόσια και ενέπνευσαν περισσότερους καλλιτέχνες.[2]
Ο συμβολισμός στις υπόλοιπες μορφές της τέχνης, θα λέγαμε πως εμφανίζεται με ελαφρά διαφορετική μορφή, κυρίως ως ένα κίνημα που αντιπροσωπεύει τηνπιο σκοτεινή (μεσαιωνικής επίδρασης) πλευρά τουΡομαντισμού. Σε αντίθεση όμως μετη ρομαντική τέχνη, ήταν λιγότερο επαναστατικός.
Τα έργα τουΈντγκαρ Άλαν Πόε θεωρούνται μία από τις σημαντικότερες επιρροές της συμβολικής τέχνης.
Οι συμβολιστές πίστευαν πως σκοπός της τέχνης είναι να συλλάβει καινα εκφράσει περισσότερο απόλυτες αλήθειες, τις οποίες μπορεί να προσεγγίσει με έμμεσους τρόπους. Για αυτό το λόγο, έγραφαν με μεταφορικό τρόπο και χρησιμοποιώντας εικόνες και αντικείμενα με συμβολική έννοια. Έντονο ήταν καιτομεταφυσικό ή μυστικιστικό στοιχείο. Ο θάνατος, μυθολογικά αλλά και δραματικά στοιχεία ήταν έντονα στη θεματολογία των συμβολιστών.[3]
Σημαντική συνεισφορά στον ιδεολογικό καθορισμό του κινήματος του συμβολισμού είχε ο ποιητής Πωλ Βερλαίν. Το μανιφέστο του συμβολισμού εκδόθηκε το1886 από τον ελληνικής καταγωγής ποιητή Ζαν Μορεάς. Σύμφωνα μετον ίδιο, ο συμβολισμός ήταν εχθρικός απέναντι στις σαφείς διακηρύξεις, τις ρητορείες καιτον ψεύτικο συναισθηματισμό, ενώ στόχος του ήταν "να ντύσει το ιδεατό σεμια αντιληπτή μορφή", μέσω των συμβόλων. Για τους συμβολιστές, καθημερινά θέματα ή φυσικά τοπία αντιμετωπίζονται ως επιφανειακές αναπαραστάσεις αρχέγονων και βαθύτερων ιδανικών.[4]
Μπορούμε να πούμε πως οι φιλοσοφικές ιδέες τουΣοπενάουερ περιέχουν κοινές ανησυχίες μετο κίνημα του συμβολισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι καιοι δύο πλευρές πίστευαν στο ρόλο της τέχνης ως ένα καταφύγιο απέναντι στην σκληρότητα του κόσμου. Με βάση αυτή την επιθυμία ήταν πουοι συμβολιστές δανείστηκαν και θέματα του μυστικισμού.
Ο συμβολισμός αποτέλεσε κυρίως καλλιτεχνικό ρεύμα στην ποίηση, όπου ήταν και ευκολότερο να υιοθετηθούν τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά του. Πρόδρομοι των συμβολικών ποιητών αποτελούν οιΜπωντλαίρ, ΛωτρεαμόνκαιΖεράρ ντε Νερβάλ. Βασικότεροι ποιητές, εκπρόσωποι του κινήματος του συμβολισμού είναι οΠώλ Βερλαίν, οΑρθούρος Ρεμπώ, οΑλμπέρ ΖιρώκαιοΣτεφάν Μαλλαρμέ. [5]Στο μυθιστόρημα, ξεχωρίζει το έργο του Joris-Karl Huysmans, "A rebours" (1884), το οποίο θεωρείται ότι μιμήθηκε αργότερα οΌσκαρ Ουάιλντστο"Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέυ". Σημαντικός και αντιπροσωπευτικός συγγραφέας του συμβολισμού είναι καιοΠωλ Άνταμ, με κυριότερο ίσως έργο τουτο"Les Demoiselles Goubert", γραμμένο σε συνεργασία μετον Μορεάς το1886.
Ο συμβολισμός στις εικαστικές τέχνες δεν χαρακτηρίζεται απαραίτητα από ένα ομοιογενές ύφος ή συγκεκριμένες τεχνικές. Υπήρξαν αρκετές ομάδες συμβολιστικών ζωγράφων και εικαστικών καλλιτεχνών, συχνά ετερόκλητων, μεταξύ των οποίων οΓκουστάβ Μορώ, οΈντβαρτ ΜουνκκαιοΆρνολντ Μπαίκλιν. [6]Ο συμβολισμός στη ζωγραφική είχε μεγαλύτερη απήχηση και εξάπλωση σε άλλες χώρες της Ευρώπηςσε αντίθεση μετο συμβολισμό στην ποίηση. Έτσι, έχουμε δείγματα συμβολισμού από Ρώσους καλλιτέχνες, καθώς επίσης και από μορφές της αμερικανικής τέχνης, όπως τον Elihu Vedder. Στη γλυπτική, πολλές φορές οΡοντέν θεωρείται συμβολιστής.[7]
Ο συμβολισμός είχε κάποια επιρροή στη μουσική επίσης. Πολλοί συμβολιστικοί συγγραφείς και κριτικοί ήταν ενθουσιώδεις γιατη μουσική τουΡίχαρντ Βάγκνερ. Η αισθητική του Συμβολισμού θεωρείται πως άσκησε βαθιά επίδραση στα έργα τουΚλωντ Ντεμπυσί. Ένα από τα γνωστότερα έργα του, τοΠρελούδιο στο απομεσήμερο ενός φαύνου, είναι εμπνευσμένο από το ομώνυμο ποίημα τουΜαλαρμέ (L'après-midi d'un faune). Ακόμα ένας συνθέτης, οΆρνολντ Σένμπεργκ, δανείστηκε στοιχεία από συμβολικά ποιήματα τουΑλμπέρ Ζιρώ.[8]
Ο συμβολισμός είχε μια σημαντική επιρροή σε μεταγενέστερα καλλιτεχνικά κινήματα καιτα ίχνη του είναι εμφανή σε διάφορους νεωτεριστικούς καλλιτέχνες. Στους ποιητές ή λογοτέχνες που επηρεάστηκαν από τον συμβολισμό συγκαταλέγονται συχνά οιΠωλ Βαλερύ, Μαρσέλ ΠρουστκαιΓκυγιώμ Απολλιναίρ (Γαλλία), Τ. Σ. Έλιοτ, Ουίλιαμ Μπάτλερ ΓέιτςκαιΤζέημς Τζόυς (αγγλόφωνη λογοτεχνία).
Οι συμβολιστικοί ζωγράφοι ήταν επίσης μια σημαντική επιρροή γιατο κίνημα τουΕξπρεσιονισμού αλλά καιγιατονΥπερρεαλισμό. Ακόμα, οιαρλεκίνοι, οι άποροι καιοι κλόουν της "μπλε περιόδου" τουΠάμπλο Πικάσο παρουσιάζουν την επιρροή του συμβολισμού. Στον κινηματογράφο, αρκετές ταινίες της περιόδου του γερμανικού εξπρεσιονισμού στηρίχθηκαν σε μεγάλο βαθμό στην αισθητική του συμβολισμού.[9]
