Μπάουχαους

Από τたうηいーた Βικιπαίδεια, τたうηいーたνにゅー ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ηいーた σχολή Μπάουχαους σしぐまτたうοおみくろん Ντέσαου τたうοおみくろん 2003.

Τたうοおみくろん Μπαουχάους (γがんまεいぷしろんρろーμみゅー. Staatliches Bauhaus ή Bauhaus) ήταν καλλιτεχνική κかっぱαあるふぁιいおた αρχιτεκτονική σχολή πぱいοおみくろんυうぷしろん ιδρύθηκε από τたうοおみくろんνにゅー Βάλτερ Γκρόπιους κかっぱαあるふぁιいおた λειτούργησε κατά τたうηいーたνにゅー περίοδο 1919-1933 σしぐまτたうηいーた Γερμανία, κかっぱαあるふぁιいおた έγινε διάσημη γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー προσέγγιση τたうοおみくろんυうぷしろん σχεδιασμού πぱいοおみくろんυうぷしろん δημοσιοποίησε κかっぱαあるふぁιいおた δίδασκε.

Γενικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τたうοおみくろん ύφος της σχολής Μπαουχάους επέδρασε καταλυτικά σしぐまτたうηいーたνにゅー εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης, της αρχιτεκτονικής κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん βιομηχανικού σχεδιασμού, ενώ, τたうαあるふぁ έργα πぱいοおみくろんυうぷしろん παράχθηκαν μέσα από τたうαあるふぁ εργαστήρια της σχολής έγιναν αντικείμενα εκτεταμένης αναπαραγωγής κかっぱαあるふぁιいおた συλλογής[1].

Λειτούργησε σしぐまεいぷしろん τρεις διαφορετικές πόλεις της Γερμανίας, σしぐまτたうηいーた Βαϊμάρη (1919-25), σしぐまτたうοおみくろん Ντέσαου (1925-32) κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうοおみくろん Βερολίνο (1932-33), υπό τたうηいーたνにゅー διεύθυνση τたうωおめがνにゅー Βάλτερ Γκρόπιους (1919-28), Χάνες Μάγερ (1928-30) κかっぱαあるふぁιいおた Μις βべーたαあるふぁνにゅー νにゅーτたうεいぷしろんρろー Ρόε (1930-33), αντίστοιχα. Οおみくろんιいおた αλλαγές σしぐまτたうηいーたνにゅー έδρα κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー ηγεσία της συνδέονταν μみゅーεいぷしろん αντίστοιχες διαφοροποιήσεις σしぐまτたうηいーたνにゅー πολιτική της, καθώς κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうαあるふぁ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τたうοおみくろんυうぷしろん ύφους της. Ανάμεσα στις κεντρικές ιδέες πぱいοおみくろんυうぷしろん προώθησε ηいーた σχολή, ήταν ηいーた χρήση της τεχνολογίας γがんまιいおたαあるふぁ καλλιτεχνικούς σκοπούς, ηいーた απουσία διάκρισης μεταξύ καλών κかっぱαあるふぁιいおた εφαρμοσμένων τεχνών, καθώς, κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた αναγκαιότητα της σφαιρικής διδασκαλίας όλων τたうωおめがνにゅー μορφών τέχνης[2]. Επανέφερε τたうηいーた διδασκαλία σしぐまεいぷしろん εργαστήρια, σしぐまεいぷしろん αντίθεση μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー τρόπο λειτουργίας τたうωおめがνにゅー ακαδημιών, κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうοおみくろん μικρό χρονικό διάστημα πぱいοおみくろんυうぷしろん λειτούργησε, δίδαξαν επιφανείς καλλιτέχνες τたうοおみくろんυうぷしろん 20ού αιώνα, όπως, οおみくろん Βασίλι Καντίνσκι, οおみくろん Γιοχάνες Ίτεν, οおみくろん Μαρσέλ Μπρόιερ κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん Πάουλ Κλέε.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ηいーた σχολή της Βαϊμάρης (1919-πぱい. 1925)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βάλτερ Γκρόπιους

Οおみくろんιいおた ιστορικές ρίζες τたうοおみくろんυうぷしろん Μπαουχάους τοποθετούνται, συχνά, σしぐまτたうαあるふぁ μέσα τたうοおみくろんυうぷしろん 19οおみくろんυうぷしろん αιώνα κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん βρετανικό κίνημα Arts and Crafts τたうοおみくろんυうぷしろん Γουίλιαμ Μόρις κかっぱαあるふぁιいおた συνδέεται μみゅーεいぷしろん τις ευρύτερες προσπάθειες ενοποίησης της καλλιτεχνικής έκφρασης, μみゅーεいぷしろん τたうηいーた δημιουργία πρακτικών κατασκευών, οおみくろんιいおた οποίες σημειώθηκαν μετά τたうηいーた βιομηχανική επανάσταση. Ηいーた σχολή τたうοおみくろんυうぷしろん Μπαουχάους ιδρύθηκε τたうοおみくろん 1919 από τたうοおみくろんνにゅー Βάλτερ Γκρόπιους, σしぐまτたうηいーた συντηρητική πόλη της Βαϊμάρης κかっぱαあるふぁιいおた, αρχικά, αποτέλεσε ένα είδος συγχώνευσης της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Βαϊμάρης (γがんまεいぷしろんρろーμみゅー. Grossherzogliche Sächsische Hochschule für Bildende Kunst) μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βαϊμάρης (γがんまεいぷしろんρろーμみゅー. Kunstgewerbeschule). Τたうοおみくろん όνομά της προήλθε από αντιστροφή της γερμανικής λέξης Hausbau («οικοδόμηση»)[1]. Οおみくろん απώτερος σκοπός τたうοおみくろんυうぷしろん Μπαουχάους ήταν νにゅーαあるふぁ αποτελέσει μみゅーιいおたαあるふぁ ενιαία σχολή, τόσο σしぐまτたうηいーたνにゅー αρχιτεκτονική όσο κかっぱαあるふぁιいおた στις καλές τέχνες. Βασική αρχή της σχολής ήταν τたうοおみくろん ανοιχτό πνεύμα μπροστά στις νέες προκλήσεις της εποχής, αλλά κかっぱαあるふぁιいおた ειδικότερα, ηいーた προσέγγισή τους, περισσότερο από μみゅーιいおたαあるふぁ πρακτική άποψη κかっぱαあるふぁιいおた λιγότερο θεωρητικά. Σしぐまτたうοおみくろん μανιφέστο τたうοおみくろんυうぷしろん Μπαουχάους, πぱいοおみくろんυうぷしろん δημοσιεύτηκε τたうοおみくろん 1919, οおみくろん Γκρόπιους ανέλυσε τたうοおみくろん εκπαιδευτικό πρόγραμμα της σχολής κかっぱαあるふぁιいおた τόνισε τたうηいーたνにゅー αναγκαιότητα κατάργησης τής διάκρισης μεταξύ σπουδαστών σしぐまτたうηいーたνにゅー τέχνη κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー τεχνική κατάρτιση, οραματιζόμενος τたうηいーた δημιουργία ενός νέου τύπου κτιρίου τたうοおみくろんυうぷしろん μέλλοντος, τたうοおみくろん οποίο θしーたαあるふぁ συνδύαζε τたうηいーたνにゅー αρχιτεκτονική, τたうηいーた γλυπτική κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーた ζωγραφική σしぐまεいぷしろん μία ενιαία μορφή (φόρμα)[3].

Οおみくろん Γκρόπιους επιθυμούσε νにゅーαあるふぁ αναλάβουν τたうοおみくろん ρόλο τたうωおめがνにゅー καθηγητών, διακεκριμένοι κかっぱαあるふぁιいおた διάσημοι καλλιτέχνες, ακόμα κかっぱαあるふぁιいおた αあるふぁνにゅー τたうοおみくろん έργο τους ήταν δυσπρόσιτο. Μεταξύ τたうωおめがνにゅー πρώτων πぱいοおみくろんυうぷしろん δίδαξαν σしぐまτたうηいーた σχολή ήταν οおみくろんιいおた ζωγράφοι Γιοχάνες Ίτεν, Λάιονελ Φάινινγκερ, Πάουλ Κλέε κかっぱαあるふぁιいおた Βασίλι Καντίνσκι, καθώς κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた γλύπτες Γκέρχαρντ Μαρκς κかっぱαあるふぁιいおた Όσκαρ Σλέμερ. Οおみくろん Ίτεν υπήρξε μία από τις πぱいιいおたοおみくろん επιδραστικές προσωπικότητες της σχολής κかっぱαあるふぁιいおた εκείνος πぱいοおみくろんυうぷしろん διαμόρφωσε τたうοおみくろんνにゅー πρώτο κύκλο σπουδών σしぐまτたうηいーた σχολή[4]. Τたうοおみくろん πρόγραμμα σπουδών περιλάμβανε ένα αρχικό προπαρασκευαστικό στάδιο (Vorlehre) διάρκειας έξι μηνών κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうηいーた συνέχεια ακολουθούσε μία τριετής περίοδος φοίτησης, κατά τたうηいーたνにゅー οποία οおみくろんιいおた σπουδαστές εκπαιδεύονταν πρακτικά, σしぐまεいぷしろん εργαστήρια (Werklehre), λαμβάνοντας παράλληλα θεωρητικά μαθήματα (Formlehre). Κάθε εργαστήριο διέθετε ως επικεφαλής δύο δασκάλους, έναν καλλιτέχνη (Meister der Form) κかっぱαあるふぁιいおた έναν τεχνίτη ή τεχνικό (Meister des Handwerks), πぱいοおみくろんυうぷしろん ειδικεύονταν σしぐまεいぷしろん μία ή περισσότερες μορφές τέχνης. Ηいーた εκπαίδευση αποσκοπούσε σしぐまτたうηいーたνにゅー απόκτηση, τόσο πρακτικών τεχνικών γνώσεων, όσο κかっぱαあるふぁιいおた καλλιτεχνικών δεξιοτήτων, μみゅーεいぷしろん κύρια φιλοσοφία τたうηいーたνにゅー μάθηση μέσα από τたうηいーたνにゅー πράξη. Σしぐまτたうαあるふぁ εργαστήρια, οおみくろんιいおた σπουδαστές διδάσκονταν ελεύθερο σχέδιο, μεταλλοτεχνία, υφαντουργική, ξυλοτεχνία, κεραμεική, τυπογραφία, βιβλιοδεσία κかっぱαあるふぁιいおた εいぷしろんνにゅー γένει τたうηいーた χρήση διαφορετικών υλικών, όπως, γυαλί, ξύλο, μέταλλο κかっぱ.λらむだπぱい. Αξιοσημείωτες θεωρητικές διαλέξεις υπήρξαν αυτές τたうωおめがνにゅー Κλέε, πάνω σしぐまεいぷしろん βασικά προβλήματα της μορφής, καθώς κかっぱαあるふぁιいおた τたうαあるふぁ σεμινάρια τたうοおみくろんυうぷしろん Καντίνσκι.

Weissenhof Siedlung, Στουτγκάρδη (1927)

Παρά τις επιδιώξεις της σχολής, σしぐまτたうαあるふぁ πρώτα στάδια της λειτουργίας της, δでるたεいぷしろんνにゅー κατόρθωσε νにゅーαあるふぁ εφαρμόσει, πλήρως, τたうοおみくろん πρόγραμμά της. Ηいーた συνεργασία μεταξύ τたうωおめがνにゅー διαφορετικών εργαστηριών ήταν, συχνά, περιορισμένη, ενώ δでるたεいぷしろんνにゅー υπήρξε από τたうηいーたνにゅー αρχή τμήμα αρχιτεκτονικής. Τたうαあるふぁ πρώτα χρόνια τたうοおみくろんυうぷしろん Μπαουχάους σημαδεύτηκαν, επίσης, από τたうηいーた διαμάχη μεταξύ τたうοおみくろんυうぷしろん Γκρόπιους κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん Ίτεν, τόσο σしぐまεいぷしろん επίπεδο προσωπικών διαφορών, όσο κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまεいぷしろん επίπεδο αρχών. Οおみくろん Ίτεν έδινε ιδιαίτερη έμφαση σしぐまτたうηいーたνにゅー αυτόνομη καλλιτεχνική δημιουργία, πぱいοおみくろんυうぷしろん θしーたαあるふぁ μπορούσε νにゅーαあるふぁ είναι ασύμβατη μみゅーεいぷしろん τις κοινωνικές ανάγκες, ενώ αντίθετα, οおみくろん Γκρόπιους ενδιαφερόταν, πρωτίστως, γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー ένταξη τたうοおみくろんυうぷしろん καλλιτέχνη σしぐまτたうοおみくろん κοινωνικό σώμα, υποστηρίζοντας τたうηいーた μετατόπιση της σχολής προς τたうοおみくろん βιομηχανικό σχεδιασμό, σύμφωνα μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん δόγμα «τέχνη κかっぱαあるふぁιいおた τεχνολογία, μία νέα ενότητα»[4]. Ηいーた θέση τたうοおみくろんυうぷしろん Γκρόπιους ήταν πως μみゅーιいおたαあるふぁ νέα ιστορική περίοδος ξεκινούσε μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん τέλος τたうοおみくろんυうぷしろん πολέμου κかっぱαあるふぁιいおた πως ένα νέο αρχιτεκτονικό ύφος θしーたαあるふぁ έπρεπε νにゅーαあるふぁ απεικονίσει κかっぱαあるふぁιいおた νにゅーαあるふぁ συμβολίσει αυτή τたうηいーた νέα εποχή, όντας λειτουργικό, φθηνό, αλλά ταυτόχρονα, μみゅーεいぷしろん καλλιτεχνικές αξιώσεις. Τたうηいーた θέση τたうοおみくろんυうぷしろん Ίτεν ανέλαβε τたうοおみくろん 1923 οおみくろん Λάσλο Μόχοϊ-Νάγκυ, οおみくろん οποίος δίδαξε τたうοおみくろん προπαρασκευαστικό μάθημα της σχολής μέχρι τたうοおみくろん 1928, διατηρώντας, όμως, κάποιες βασικές αρχές πぱいοおみくろんυうぷしろん κληροδότησε από τたうοおみくろんνにゅー Ίτεν. Οおみくろんιいおた νέες τάσεις πぱいοおみくろんυうぷしろん ακολούθησε ηいーた σχολή, κατά τたうοおみくろん επόμενο διάστημα, παρουσιάστηκαν σしぐまτたうηいーたνにゅー έκθεση Μπαουχάους, τたうοおみくろん 1923, ηいーた οποία περιελάμβανε αρχιτεκτονικά σχέδια τたうοおみくろんυうぷしろん J. J. P. Oud, τたうοおみくろんυうぷしろん Λらむだεいぷしろん Κορμπυζιέ, τたうοおみくろんυうぷしろん Γκρόπιους κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん Georg Muche, καθώς κかっぱαあるふぁιいおた τοιχογραφίες τたうωおめがνにゅー Γがんまιいおたοおみくろんσしぐまτたう Σμίντ, Χέρμπερτ Μπάγιερ κかっぱαあるふぁιいおた Όσκαρ Σλέμερ.

Ηいーた σχολή της Βαϊμάρης επιχορηγήθηκε από τたうηいーた Δημοκρατία της Βαϊμάρης κかっぱαあるふぁιいおた, ως κρατική σχολή, βρισκόταν σしぐまεいぷしろん μεγάλη εξάρτηση από τたうηいーたνにゅー κυβέρνηση[5]. Από τたうαあるふぁ πρώτα χρόνια τής λειτουργίας της, υποβλήθηκε σしぐまεいぷしろん έντονη κριτική, προερχόμενη, κυρίως, από συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις[4], παρά τたうηいーたνにゅー επιθυμία τたうοおみくろんυうぷしろん Γκρόπιους νにゅーαあるふぁ διαμορφωθεί μία απολιτική σχολή. Ηいーた άνοδος τたうωおめがνにゅー συντηρητικών κομμάτων της δεξιάς – πぱいοおみくろんυうぷしろん επιθυμούσαν από νωρίς τたうοおみくろん κλείσιμό της [6] – στις εκλογές τたうοおみくろんυうぷしろん 1924, σηματοδότησαν τたうηいーたνにゅー παύση της λειτουργίας της σχολής της Βαϊμάρης.

Ηいーた σχολή τたうοおみくろんυうぷしろん Ντέσαου (1925–πぱい. 1932)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σχολή Μπαουχάους σしぐまτたうοおみくろん Ντέσαου.

Μετά τたうηいーたνにゅー πολιτική απόφαση διακοπής τής λειτουργίας της σχολής της Βαϊμάρης, αρκετές γερμανικές πόλεις εξέφρασαν ενδιαφέρον νにゅーαあるふぁ φιλοξενήσουν τたうηいーた σχολή Μπαουχάους, μεταξύ αυτών τたうοおみくろん Μόναχο, τたうοおみくろん Αμβούργο, τたうοおみくろん Ντάρμσταντ κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた Φραγκφούρτη, προκειμένου νにゅーαあるふぁ συνεχιστεί τたうοおみくろん έργο της. Τελικά, ηいーた σχολή μεταφέρθηκε σしぐまτたうοおみくろん Ντέσαου, πόλη περισσότερο προοδευτική κかっぱαあるふぁιいおた βιομηχανική. Τたうοおみくろん κτίριο της σχολής σしぐまτたうοおみくろん Ντέσαου, καθώς κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた κατοικίες τたうωおめがνにゅー δασκάλων πぱいοおみくろんυうぷしろん σχεδίασε οおみくろん Γκρόπιους, αποτέλεσαν τたうηいーたνにゅー επιτομή της μοντέρνας αρχιτεκτονικής σしぐまτたうηいーた Γερμανία κかっぱαあるふぁιいおた κατατάσσονται σしぐまτたうαあるふぁ σημαντικότερα κτίρια τたうοおみくろんυうぷしろん 20ού αιώνα[7].

Ηいーた αλλαγή σしぐまτたうηいーたνにゅー έδρα της σχολής συνοδεύτηκε από βαθύτερες διαφοροποιήσεις σしぐまτたうοおみくろんνにゅー τρόπο λειτουργίας της. Ηいーた διάρκεια τたうοおみくろんυうぷしろん προπαρασκευαστικού μαθήματος διπλασιάστηκε, ενώ οおみくろん αριθμός τたうωおめがνにゅー εργαστηρίων μειώθηκε μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー κατάργηση τたうοおみくろんυうぷしろん εργαστηρίου κεραμικής. Ηいーた σχολή έλαβε, επίσης, τたうοおみくろんνにゅー τίτλο τたうοおみくろんυうぷしろん ινστιτούτου σχεδιασμού (Hochschul für Gestaltung) κかっぱαあるふぁιいおた αναβαθμίστηκε σしぐまτたうοおみくろん ίδιο επίπεδο μみゅーεいぷしろん άλλες ακαδημίες καλών τεχνών. Τたうοおみくろん Νοέμβριο τたうοおみくろんυうぷしろん 1925, οおみくろん Γκρόπιους ίδρυσε τたうηいーたνにゅー εταιρεία Μπαουχάους (Bauhaus GmbH), γεγονός πぱいοおみくろんυうぷしろん επέτρεπε τたうηいーたνにゅー εμπορική εκμετάλλευση προϊόντων Μπαουχάους, ενώ από τたうοおみくろんνにゅー Απρίλιο τたうοおみくろんυうぷしろん 1927 λειτούργησε τμήμα αρχιτεκτονικής, υπό τたうηいーたνにゅー εποπτεία τたうοおみくろんυうぷしろん Χάνες Μάγερ. Τたうοおみくろん ύφος τたうοおみくろんυうぷしろん Μπαουχάους κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた αρχιτέκτονες πぱいοおみくろんυうぷしろん δίδαξαν σしぐまεいぷしろん αυτή, επηρέασαν σημαντικά τたうηいーたνにゅー έκθεση Die Wohnung (Ηいーた Κατοικία) πぱいοおみくろんυうぷしろん οργανώθηκε από τたうηいーたνにゅー Deutscher Werkbund σしぐまτたうηいーた Στουτγκάρδη. Ένα σημαντικό συστατικό της έκθεσης αποτέλεσε τたうοおみくろん πρόγραμμα Weissenhof Siedlung, ένα σχέδιο ανέγερσης κατοικιών. Στις αρχές τたうοおみくろんυうぷしろん 1928, οおみくろん Γκρόπιους υπέβαλε τたうηいーたνにゅー παραίτησή τたうοおみくろんυうぷしろん, ως διευθυντής της σχολής, επιλέγοντας νにゅーαあるふぁ εργαστεί ως αυτόνομος αρχιτέκτονας. Περίπου τたうηいーたνにゅー ίδια περίοδο, αποχώρησαν, επίσης, οおみくろんιいおた Μοχόλι-Νάγκυ, Μπάγερ κかっぱαあるふぁιいおた Μπρόιερ, ενώ τたうηいーた διεύθυνση της σχολής ανέλαβε οおみくろん αρχιτέκτονας Χάνες Μάγερ, μέχρι τたうοおみくろんνにゅー Αύγουστο τたうοおみくろんυうぷしろん 1930.

Τελευταία περίοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπό τたうηいーた διεύθυνση τたうοおみくろんυうぷしろん Μάγερ, προωθήθηκαν σημαντικές αλλαγές, τόσο σしぐまτたうηいーた λειτουργία της σχολής όσο κかっぱαあるふぁιいおた στις βασικές αρχές πάνω στις οποίες στηρίχθηκε. Οおみくろん Μάγερ υπήρξε υποστηρικτής της μαρξιστικής ιδεολογίας κかっぱαあるふぁιいおた αντιλαμβανόταν τたうηいーた σχολή περισσότερο ως ένα κοινωνικό φαινόμενο. Τたうοおみくろん πρόγραμμα σπουδών της στράφηκε, κかっぱαあるふぁτたう' επέκταση, σしぐまτたうηいーた μαζική παραγωγή, μみゅーεいぷしろん σκοπό τたうηいーたνにゅー ικανοποίηση κοινωνικών αναγκών, εγκαταλείποντας τις αρχικές διακηρύξεις γがんまιいおたαあるふぁ μία ολιστική αντιμετώπιση τたうωおめがνにゅー μορφών τέχνης. Τたうοおみくろん τμήμα αρχιτεκτονικής εξελίχθηκε σしぐまεいぷしろん έναν από τους κυριότερους τομείς της σχολής, όχι όμως σύμφωνα μみゅーεいぷしろん τις αρχές πぱいοおみくろんυうぷしろん διατυπώθηκαν σしぐまτたうοおみくろん μανιφέστο τたうοおみくろんυうぷしろん Γκρόπιους, αλλά, περισσότερο, ως ένα αυτόνομο τμήμα της σχολής[4]. Οおみくろん Μάγερ προώθησε, επίσης, τたうηいーたνにゅー είσοδο μαθητών πぱいοおみくろんυうぷしろん δでるたεいぷしろんνにゅー διέθεταν απαραίτητα τたうηいーたνにゅー απαιτούμενη κλίση στις τέχνες, θεωρώντας πως οおみくろん ρόλος της σχολής ήταν ηいーた προσέλκυση περισσότερων ανθρώπων κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた ενσωμάτωσή τους σしぐまτたうηいーたνにゅー κοινωνία[8]. Ηいーた προσήλωση τたうοおみくろんυうぷしろん Μάγερ στις μαρξιστικές ιδέες κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん ισχυρός πολιτικός χαρακτήρας πぱいοおみくろんυうぷしろん αποκτούσε ηいーた σχολή, συνέβαλαν σしぐまτたうηいーたνにゅー αποχώρησή τたうοおみくろんυうぷしろん διευθυντή της, τたうοおみくろん 1930, κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー αντικατάστασή τたうοおみくろんυうぷしろん από τたうοおみくろんνにゅー Μις βべーたαあるふぁνにゅー νにゅーτたうεいぷしろんρろー Ρόε, πぱいοおみくろんυうぷしろん αποτελούσε επιφανές μέλος της γερμανικής αあるふぁβべーたαあるふぁνにゅー-γκαρντ αρχιτεκτονικής. Οおみくろん βべーたαあるふぁνにゅー νにゅーτたうεいぷしろんρろー Ρόε επιχείρησε νにゅーαあるふぁ συνδυάσει τたうοおみくろんνにゅー κοινωνικό χαρακτήρα της σχολής, τたうοおみくろんνにゅー οποίο παράλληλα περιόρισε, μみゅーεいぷしろん υψηλά αισθητικά κριτήρια. Υπό τたうηいーた διεύθυνσή τたうοおみくろんυうぷしろん, απαγορεύτηκε κάθε είδους πολιτική δράση εいぷしろんκかっぱ μέρους τたうωおめがνにゅー σπουδαστών, περιορίζοντας τους σκοπούς τたうοおみくろんυうぷしろん προγράμματος σπουδών σしぐまτたうηいーた χειροτεχνική κかっぱαあるふぁιいおた καλλιτεχνική εκπαίδευση τたうωおめがνにゅー μαθητών. Συνολικά, ηいーた σχολή στράφηκε, κυρίως, σしぐまτたうηいーたνにゅー αρχιτεκτονική, ενώ τたうαあるふぁ εργαστήρια της έπαψαν νにゅーαあるふぁ παράγουν οικονομικά εκμεταλλεύσιμα προϊόντα, γεγονός πぱいοおみくろんυうぷしろん προκάλεσε τたうηいーたνにゅー αντίδραση τたうωおめがνにゅー σπουδαστών. Οおみくろんιいおた αποφάσεις κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた κατευθύνσεις πぱいοおみくろんυうぷしろん ακολούθησε οおみくろん βべーたαあるふぁνにゅー νにゅーτたうεいぷしろんρろー Ρόε έχουν γίνει αντικείμενο ανάμεικτης κριτικής από τους ιστορικούς, ανάλογη μみゅーεいぷしろん τις αντιλήψεις τους γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー πορεία πぱいοおみくろんυうぷしろん έπρεπε νにゅーαあるふぁ ακολουθήσει ηいーた σχολή Μπαουχάους[9].

Άποψη τたうωおめがνにゅー κατοικιών τたうωおめがνにゅー δασκάλων της σχολής τたうοおみくろんυうぷしろん Ντέσαου.

Κάτω από έντονες πολιτικές πιέσεις, ηいーた σχολή τたうοおみくろんυうぷしろん Ντέσαου έπαψε νにゅーαあるふぁ λειτουργεί τたうοおみくろん 1932. Λειτούργησε εいぷしろんκかっぱ νέου σしぐまτたうοおみくろん Βερολίνο, μみゅーεいぷしろん πρωτοβουλία τたうοおみくろんυうぷしろん βべーたαあるふぁνにゅー νにゅーτたうεいぷしろんρろー Ρόε, μέχρι τたうοおみくろん καλοκαίρι τたうοおみくろんυうぷしろん 1933, αυτή τたうηいーた φορά ως ιδιωτικό «Ανεξάρτητο Εκπαιδευτικό κかっぱαあるふぁιいおた Ερευνητικό Ινστιτούτο». Ηいーた σχολή τたうοおみくろんυうぷしろん Βερολίνου είχε διαφορετικό πρόγραμμα σπουδών, διάρκειας επτά εξαμήνων, πぱいοおみくろんυうぷしろん αποσκοπούσε σしぐまτたうηいーたνにゅー εκπαίδευση τたうωおめがνにゅー σπουδαστών πάνω σしぐまεいぷしろん κάθε τομέα της αρχιτεκτονικής. Μετά τたうηいーたνにゅー ανάληψη της εξουσίας από τたうοおみくろんνにゅー αδόλφο Χίτλερ, τたうοおみくろん 1933, ηいーた σχολή Μπαουχάους έπαψε τたうηいーた λειτουργία της, άπαξ διά παντός. Τたうοおみくろん Ναζιστικό κόμμα είχε αντιταχθεί σしぐまτたうοおみくろん Μπαουχάους κかっぱαあるふぁθしーた'όλη τたうηいーた διάρκεια της δεκαετίας τたうοおみくろんυうぷしろん '20, καθώς, τたうοおみくろん εκλάμβανε ως ένα μέτωπο κομμουνιστών, ιδιαίτερα, επειδή πολλοί Ρώσοι καλλιτέχνες αναμίχθηκαν σしぐまεいぷしろん αυτό. Οおみくろん υπουργός εσωτερικών κかっぱαあるふぁιいおた εκπαίδευσης, Βίλχελμ Φふぁいρろーιいおたκかっぱ, υπήρξε οおみくろん πρώτος πολέμιος τたうωおめがνにゅー ρευμάτων της μοντέρνας τέχνης, πぱいοおみくろんυうぷしろん από τたうοおみくろん 1934 χαρακτηρίζονταν από τたうοおみくろん ναζιστικό καθεστώς ως «μみゅーηいーた γερμανικά»[10].

Βασικές αρχές κかっぱαあるふぁιいおた αντίκτυπος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ηいーた καρέκλα Βασσίλυ (Wassily), ένα από τたうαあるふぁ διασημότερα αντικείμενα πぱいοおみくろんυうぷしろん σχεδίασε οおみくろん Μαρσέλ Μπρόιερ.

Βασικά χαρακτηριστικά τたうοおみくろんυうぷしろん Μπαουχάους ήταν ηいーた απλότητα, ηいーた λειτουργικότητα κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた χρηστικότητα, μみゅーεいぷしろん ιδιαίτερη έμφαση σしぐまεいぷしろん γεωμετρικές φόρμες κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうοおみくろん χρώμα. Ηいーた σχολή Μπαουχάους απέρριπτε κάθε περιττό διακοσμητικό στοιχείο, θεωρώντας πως ηいーた ίδια ηいーた πρώτη ύλη περιέχει ένα είδος φυσικής κかっぱαあるふぁιいおた εγγενούς διακοσμητικής ικανότητας. Στόχος της σχολής Μπαουχάους ήταν ηいーた αναβάθμιση τたうωおめがνにゅー προϊόντων μαζικής παραγωγής, όπως τたうαあるふぁ έπιπλα, αλλά κかっぱαあるふぁιいおた ολόκληρης της έννοιας της κατοικίας, αあるふぁνにゅー κかっぱαあるふぁιいおた τάχθηκε απέναντι σしぐまτたうηいーたνにゅー τάση πλήρους εμπορευματοποίησης, κρατώντας τους καθηγητές πぱいοおみくろんυうぷしろん δίδασκαν έξω από τたうαあるふぁ στενά πλαίσια της παραγωγής, προτρέποντάς τους νにゅーαあるふぁ θεωρούν τたうοおみくろん έργο τους ως έκφραση δημιουργικότητας κかっぱαあるふぁιいおた τέχνης. Ηいーた βαθύτερη θεωρία πάνω σしぐまτたうηいーたνにゅー οποία στηρίχθηκε κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた εκπαιδευτική δομή της σχολής Μπάουχαους ήταν πως οおみくろん τελικός στόχος είναι ένα ολοκληρωμένο κかっぱαあるふぁιいおた ενιαίο κτίσμα. Μみゅーεいぷしろん αυτό τたうοおみくろんνにゅー τρόπο, τたうοおみくろん κίνημα τたうοおみくろんυうぷしろん Μπαουχάους προσπάθησε νにゅーαあるふぁ ενοποιήσει τたうηいーたνにゅー έννοια της τέχνης μみゅーεいぷしろん τたうηいーた διαδικασία της παραγωγής, υποτάσσοντας, παράλληλα, τたうαあるふぁ τεχνικά μηχανικά μέσα σしぐまτたうηいーたνにゅー ανθρώπινη δημιουργικότητα. Ηいーた σχολή αξιοποίησε τたうηいーたνにゅー ανθρώπινη ατομική προσπάθεια σしぐまτたうοおみくろん πλαίσιο μιας βιομηχανικής παραγωγής, πぱいοおみくろんυうぷしろん σしぐまτたうοおみくろん παρελθόν ήταν απόλυτα τυποποιημένη.

Τたうοおみくろん Μπαουχάους άσκησε σημαντική επίδραση στις τάσεις της τέχνης κかっぱαあるふぁιいおた της αρχιτεκτονικής σしぐまτたうηいーた δυτική Ευρώπη αλλά κかっぱαあるふぁιいおた στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν πολλοί από τους καλλιτέχνες πぱいοおみくろんυうぷしろん αναμίχθηκαν σしぐまεいぷしろん αυτό εξορίστηκαν από τたうοおみくろん ναζιστικό καθεστώς κかっぱαあるふぁιいおた αναζήτησαν τたうηいーたνにゅー τύχη τους εκεί. Οおみくろんιいおた μέθοδοι διδασκαλίας κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた ιδέες πぱいοおみくろんυうぷしろん προώθησε ηいーた σχολή, μεταδόθηκαν μέσα από τους σπουδαστές κかっぱαあるふぁιいおた άλλους φορείς. Οおみくろんιいおた Βάλτερ Γκρόπιους, Μαρσέλ Μπρόιερ κかっぱαあるふぁιいおた Μόχοϊ-Νάγκυ εργάστηκαν μαζί σしぐまτたうαあるふぁ μέσα της δεκαετίας τたうοおみくろんυうぷしろん '30 στην Αγγλία, γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー εταιρεία Isokon, μέχρι τたうοおみくろん ξέσπασμα τたうοおみくろんυうぷしろん πολέμου. Σしぐまτたうαあるふぁ τέλη της δεκαετίας τたうοおみくろんυうぷしろん '30, οおみくろん βべーたαあるふぁνにゅー νにゅーτたうεいぷしろんρろー Ρόε εγκαταστάθηκε σしぐまτたうοおみくろん Σικάγο, όπου συνέχισε μみゅーεいぷしろん επιτυχία τたうοおみくろん αρχιτεκτονικό τたうοおみくろんυうぷしろん έργο, αναλαμβάνοντας τたうηいーた διεύθυνση τたうοおみくろんυうぷしろん τμήματος αρχιτεκτονικής τたうοおみくろんυうぷしろん ινστιτούτου τεχνολογίας τού Ιλινόις (Armour Institute). Οおみくろん Μόχοϊ-Νάγκυ ίδρυσε τたうοおみくろん 1937, σしぐまτたうοおみくろん Σικάγο, τたうοおみくろん «Νにゅーέο Μπαουχάους» (New Bauhaus, μετέπειτα Institute of Design), χάρη σしぐまτたうηいーた χορηγία τたうοおみくろんυうぷしろん βιομηχάνου Βάλτερ Πέπκε. Οおみくろん Χέρμπερτ Μπάγερ, μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー υποστήριξη τたうοおみくろんυうぷしろん Πέπκε, συμμετείχε σしぐまεいぷしろん αρκετά προγράμματα γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろん Άσπεν τたうωおめがνにゅー ΗいーたΠぱいΑあるふぁ, συμμετέχοντας κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうηいーた δημιουργία τたうοおみくろんυうぷしろん Ινστιτούτου Άσπεν. Τόσο οおみくろん Γκρόπιους, όσο κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん Μπρόιερ δίδαξαν σしぐまτたうηいーた σχολή σχεδίου τたうοおみくろんυうぷしろん Χάρβαρντ (Harvard Graduate School of Design), ενώ, συνεργάστηκαν κかっぱαあるふぁιいおた επαγγελματικά μέχρι τたうοおみくろん 1941. Τたうοおみくろん τμήμα τたうοおみくろんυうぷしろん Χάρβαρντ είχε μεγάλη επιρροή σしぐまτたうαあるふぁ τέλη της δεκαετίας τたうοおみくろんυうぷしろん '40 κかっぱαあるふぁιいおた τις αρχές της δεκαετίας τたうοおみくろんυうぷしろん '50, μみゅーεいぷしろん αποφοίτους, όπως, οおみくろんιいおた Φίλιπ Τζόνσον, Ιいおた.Μみゅー. Πέι, Λώρενς Χάλπριν κかっぱαあるふぁιいおた Πぱいωおめがλらむだ Ρούντολφ.

Άποψη τたうοおみくろんυうぷしろん κτιρίου τたうοおみくろんυうぷしろん Αρχείου Μπαουχάους σしぐまτたうοおみくろん Βερολίνο.

Τたうηいーたνにゅー περίοδο 1953-1968, λειτούργησε σしぐまτたうηいーた Δυτική Γερμανία ηいーた Hochschule für Gestaltung, γνωστή ως Σχολή τたうοおみくろんυうぷしろん Οおみくろんυうぷしろんλらむだμみゅー, αποτελώντας σしぐまεいぷしろん ένα βαθμό διάδοχο τたうοおみくろんυうぷしろん Μπαουχάους. Τたうοおみくろん 1960 ιδρύθηκε τたうοおみくろん Αρχείο Μπαουχάους (Bauhausarchiv) σしぐまτたうοおみくろん Ντάρμσταντ, από τたうοおみくろんνにゅー Χανς Μαρία Βίνγκλερ, μみゅーεいぷしろん σκοπό τたうηいーたνにゅー έρευνα κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー προβολή της ιστορίας κかっぱαあるふぁιいおた της επίδρασης της σχολής. Τたうοおみくろん 1971 μεταφέρθηκε σしぐまτたうοおみくろん δυτικό Βερολίνο κかっぱαあるふぁιいおた στεγάστηκε σしぐまεいぷしろん κτίριο πぱいοおみくろんυうぷしろん σχεδίασε οおみくろん Βάλτερ Γκρόπιους, ενώ εξελίχθηκε, παράλληλα, σしぐまεいぷしろん μουσείο γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろんνにゅー βιομηχανικό σχεδιασμό. Τたうοおみくろん 1994, ιδρύθηκε τたうοおみくろん δημόσιο ίδρυμα Μπάουχαους-Ντεσάου, χάρη σしぐまτたうοおみくろん οποίο τたうοおみくろん κολέγιο Μπάουχαους-Ντεσάου άρχισε, από τたうοおみくろん 1999, νにゅーαあるふぁ προσφέρει μεταπτυχιακά προγράμματα μみゅーεいぷしろん συμμετέχοντες από όλο τたうοおみくろんνにゅー κόσμο.

Σήμερα, ηいーた σχολή τたうοおみくろんυうぷしろん Μπαουχάους είναι σύμβολο τたうοおみくろんυうぷしろん μοντερνισμού, μみゅーεいぷしろん μεγάλη επίδραση σしぐまτたうηいーたνにゅー εξέλιξη τたうοおみくろんυうぷしろん λειτουργισμού (φονξιοναλισμός). Ηいーた σημαντικότερη συμβολή τたうοおみくろんυうぷしろん βρίσκεται σしぐまτたうοおみくろんνにゅー τομέα τたうοおみくろんυうぷしろん σχεδιασμού βιομηχανικών προϊόντων κかっぱαあるふぁιいおた ειδικότερα ταυτού τたうωおめがνにゅー επίπλων. Πολλά χαρακτηριστικά προϊόντα Μπαουχάους κυκλοφορούν απαράλλακτα ως σήμερα, όπως, οおみくろんιいおた ταπετσαρίες, τたうαあるふぁ υφάσματα, τたうαあるふぁ φωτιστικά κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた διάσημες μεταλλικές πολυθρόνες.

Αρχιτεκτονική παραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τたうοおみくろん γερμανικό περίπτερο σしぐまτたうηいーたνにゅー παγκόσμια έκθεση 1929 σしぐまτたうηいーた Βαρκελώνη τたうοおみくろんυうぷしろん Μις βべーたαあるふぁνにゅー νにゅーτたうεいぷしろんρろー Ρόε.

Εντός της σχολής διδασκόταν ό,τたうιいおた είχε σχέση μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー αρχιτεκτονική, τたうοおみくろん σχέδιο, καθώς, κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー τελική κατασκευή. Τたうοおみくろん παράδοξο σしぐまτたうαあるふぁ πρώτα έτη λειτουργίας της ήταν πως αあるふぁνにゅー κかっぱαあるふぁιいおた υποστήριζε ότι οおみくろん απώτερος στόχος όλης της δημιουργικής δραστηριότητας ήταν τたうοおみくろん χτίσιμο κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた κατασκευή έργων, ηいーた σχολή δでるたεいぷしろんνにゅー πρόσφερε μαθήματα αρχιτεκτονικής παρά μόνο μετά τたうοおみくろん 1927. Κατά τたうηいーたνにゅー περίοδο τής διεύθυνσης της σχολής από τたうοおみくろんνにゅー Βάλτερ Γκρόπιους κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんνにゅー Χάνες Μάγερ, ηいーた αρχιτεκτονική παραγωγή τたうοおみくろんυうぷしろん Μπαουχάους ανήκε, ουσιαστικά, στους ίδιους, μみゅーεいぷしろん αξιοσημείωτα έργα , όπως, ηいーた κατοικία τたうοおみくろんυうぷしろん Άντολφ Ζόμερφελντ κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた οικία Όττε σしぐまτたうοおみくろん Βερολίνο, καθώς κかっぱαあるふぁιいおた τたうαあるふぁ σχέδια γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろんνにゅー πύργο Tribune Tower σしぐまτたうοおみくろん Σικάγο, πぱいοおみくろんυうぷしろん υπέβαλε τたうοおみくろん γραφείο τたうοおみくろんυうぷしろん Γκρόπιους, σしぐまτたうοおみくろん πλαίσιο διαγωνισμού. Τたうαあるふぁ κτίρια της σχολής Μπάουχαους σしぐまτたうοおみくろん Ντέσαου θεωρούνται, επίσης, πολύ σημαντικά. Οおみくろんιいおた σπουδαστές της σχολής συνεισέφεραν, κυρίως, σしぐまεいぷしろん μικρότερης εμβέλειας εργασίες στους εσωτερικούς χώρους (σχεδίαση γραφείων, αγγειοπλαστική, εσωτερική διακόσμηση κかっぱ.τたう.λらむだ). Σしぐまτたうαあるふぁ δύο χρόνια της διεύθυνσης τたうοおみくろんυうぷしろん Μάγερ, ηいーた φιλοσοφία της σχολής μετατοπίστηκε από τたうηいーたνにゅー αισθητική αρτιότητα προς τたうηいーた λειτουργικότητα κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー ικανοποίηση τたうωおめがνにゅー απαιτήσεων τたうοおみくろんυうぷしろん χρήστη. Σしぐまεいぷしろん αυτή τたうηいーたνにゅー περίοδο ανατέθηκαν σしぐまτたうηいーた σχολή σημαντικά έργα, μεταξύ τたうωおめがνにゅー οποίων, ένα γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー πόλη τたうοおみくろんυうぷしろん Ντέσαου, πぱいοおみくろんυうぷしろん αφορούσε σしぐまτたうηいーたνにゅー κατασκευή πέντε διαμερισμάτων πぱいοおみくろんυうぷしろん διατηρούνται έως σήμερα κかっぱαあるふぁιいおた ένα γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー πόλη τたうοおみくろんυうぷしろん Μπέρναου κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー κατασκευή τたうωおめがνにゅー γραφείων τたうοおみくろんυうぷしろん Ομοσπονδιακού Σχολείου τたうωおめがνにゅー Γερμανικών Συνδικάτων (ADGB).

Όταν ανέλαβε τたうηいーた διεύθυνση της σχολής οおみくろん Μις φふぁいαあるふぁνにゅー νにゅーτたうεいぷしろんρろー Ρόε, αποκήρυξε τις προγενέστερες πολιτικές τたうωおめがνにゅー Γκρόπιους κかっぱαあるふぁιいおた Μάγερ, καθώς κかっぱαあるふぁιいおた όλους τους υποστηρικτές τους, ωστόσο, σしぐまεいぷしろん αυτή τたうηいーたνにゅー περίοδο δでるたεいぷしろんνにゅー σημειώνεται κανένα υλοποιημένο πρόγραμμα ή έργο από τたうηいーた σχολή. Σしぐまεいぷしろん ότι αφορά τたうηいーたνにゅー αρχιτεκτονική παραγωγή, ηいーた άποψη πως ηいーた σχολή Μπάουχαους ευθύνεται γがんまιいおたαあるふぁ ένα εκτενές έργο κατασκευής πολλών κατοικιών δでるたεいぷしろんνにゅー είναι ακριβής. Άλλωστε, δでるたεいぷしろんνにゅー ήταν ηいーた πρώτη προτεραιότητα τたうωおめがνにゅー Γκρόπιους κかっぱαあるふぁιいおた βべーたαあるふぁνにゅー νにゅーτたうεいぷしろんρろー Ρόε.

Τたうοおみくろん Μπάουχαους δでるたεいぷしろんνにゅー αποτελούσε τたうηいーた μοναδική πρωτοπορία κατά τたうηいーたνにゅー διάρκεια τたうοおみくろんυうぷしろん Λειτουργισμού, Σしぐまτたうηいーたνにゅー Φρανκφούρτη, οおみくろん Εいぷしろんρろーνにゅーσしぐまτたう Μάυ είχε ξεκινήσει τたうοおみくろん πόνημα (project) Νέα Φρανκφούρτη (Neues Frankfurt) κかっぱιいおた είναι υπεύθυνο γがんまιいおたαあるふぁ πλήθος πρωτοποριακών κατοικιών πぱいοおみくろんυうぷしろん κτίστηκαν τたうηいーたνにゅー περίοδο εκείνη σしぐまτたうηいーた Φρανκφούρτη.

Βασικοί εκπρόσωποι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είσοδος τたうοおみくろんυうぷしろん κτιρίου σしぐまτたうοおみくろん Ντέσαου.

Μερικοί από τους, πλέον, σημαντικούς καλλιτέχνες κかっぱαあるふぁιいおた αρχιτέκτονες πぱいοおみくろんυうぷしろん δίδαξαν σしぐまτたうηいーた σχολή Bauhaus είναι:

Βιομηχανικοί σχεδιαστές κかっぱαあるふぁιいおた αρχιτέκτονες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ζωγράφοι κかっぱαあるふぁιいおた γλύπτες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 "Bauhaus" (2005). Encyclopedia Britannica
  2. Richard Kostelanetz, H. R. Brittain, A Dictionary of the Avant-Gardes, Routledge, 2001, σしぐまεいぷしろんλらむだ. 49
  3. Πぱいρろーβべーたλらむだ. Kenneth Frampton, Modern Architecture: A Critical History (World of Art), Thames & Hudson, 1992, σελ 123
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Rainer K. Wick:'Bauhaus', The Grove Art Online, Oxford University Press
  5. Droste, 46
  6. ό.πぱい., 113
  7. Dr Gilbert Lupfer, Paul Sigel, Walter Gropius, 1883-1969: the promoter of a new form, Tashen, 2004, σしぐまεいぷしろんλらむだ. 37
  8. Droste, 171
  9. Franz Schulze, Mies Van Der Rohe: A Critical Biography, University of Chicago Press, 1995, σしぐまεいぷしろんλらむだ. 177
  10. Droste, 230

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Λαμπράκη-Πλάκα Μαρίνα, Μπάουχαους: Από τたうοおみくろんνにゅー ιδεαλισμό σしぐまτたうοおみくろんνにゅー φονκσιοναλισμό, εいぷしろんκかっぱδでるた. Νεφέλη 1986
  • Droste Magdalena, Μπάουχαους 1919-1933, Taschen/Γνώση 2006
  • Franciscono M., Walter Gropius and the Creation of the Bauhaus, University of Illinois Press, 1971
  • Girard Xavier, Μπαουχάους, εκδόσεις Άγρα, 2005
  • Gropius W., The New Architecture and the Bauhaus, MIT Press, 1965
  • Hochman E. S., Bauhaus: Crucible of Modernism, Fromm International, 1999.
  • Wingler H. M., The Bauhaus, MIT Press, 1983
  • Wingler Hans, Bauhaus: Weimar, Dessau, Berlin, Chicago, MIT Press, 1978

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]