ノルン

出典しゅってん: フリー百科ひゃっか事典じてん『ウィキペディア(Wikipedia)』
ノルン
Norn
はなされるくに オークニー諸島しょとうシェトランド諸島しょとうケイスネス
消滅しょうめつ時期じき 18世紀せいきおそくとも19世紀せいき
言語げんご系統けいとう
言語げんごコード
ISO 639-3 nrn
Linguist List nrn
Linguasphere 52-AAA-ac
テンプレートを表示ひょうじ

ノルン(ノルンご、Norn)は、スコットランドきた位置いちするオークニー諸島しょとうシェトランド諸島しょとうケイスネスでかつてはなされていたインド・ヨーロッパ語族ごぞくゲルマンきたゲルマンぐん西にしスカンジナビア諸語しょごぞくする言語げんごである。のちに、これらの地域ちいき言語げんごスコットランド低地ていち諸島しょとう方言ほうげんわる。

歴史れきし[編集へんしゅう]

15世紀せいき初頭しょとうのスコットランドの言語げんご分布ぶんぷ地名ちめい根拠こんきょとしている)。だいだいがノルン黄色おうしょく英語えいご、またはスコットランド低地ていちあおスコットランド・ゲール

オークニー諸島しょとう、シェトランド諸島しょとうは、ピクトじんによりブリソン諸語しょごもちいられていた地域ちいきであり、そのゲールじん影響えいきょうにあり、アイルランド存在そんざいした[1]。しかし、ノルドはなヴァイキングノースじんが8世紀せいきから9世紀せいきにかけて侵略しんりゃくし、875ねんノルウェー王国おうこく併合へいごうされ[2]もちいられる言語げんご古西こにしノルドとなり、これがノルンとなる。しかし、1468ねんにこれらの地域ちいきがスコットランドの貴族きぞくされてスコットランド王国おうこく領土りょうどとなり、ノルン地位ちい低下ていかしていき、ついに18世紀せいきにはほとんどもちいられなくなり、おそくとも19世紀せいきごろには消滅しょうめつむかえることとなった。そしてスコットランド低地ていち諸島しょとう方言ほうげんもちいられていることとなる[3]

文法ぶんぽう[編集へんしゅう]

ノルンはほかのきたゲルマンぐん言語げんご非常ひじょう類似るいじしている。ふたつのかずみっつのせいよっつのかく主格しゅかくぞくかく与格よかく対格たいかく)が存在そんざいする。現在げんざい過去かこにおける動詞どうし活用かつよう存在そんざいしていて、ほかのきたゲルマンぐん言語げんご同様どうようである。また、現代げんだいスカンディナヴィア言語げんごのように、明確めいかくせいをあらわすときには、まえにおく冠詞かんしわりに接尾せつびもちいる。たとえば、man(n) ("man")やmannen ("the man")といった具合ぐあいである。ノルン文法ぶんぽうおおくのそうたしかにするのはむずかしいが、ほかの西にしスカンジナビア諸語しょご共通きょうつうしている。

例文れいぶん[編集へんしゅう]

ヤクプ・ヤコブセンフェロー諸島しょとう言語げんご学者がくしゃでノルン研究けんきゅうしゃ

おもいの[4]

  • ノルンオークニー諸島しょとう方言ほうげん:
    Favor i ir i chimrie, / Helleur ir i nam thite,
    gilla cosdum thite cumma, / veya thine mota vara gort
    o yurn sinna gort i chimrie, / ga vus da on da dalight brow vora
    Firgive vus sinna vora / sin vee Firgive sindara mutha vus,
    lyv vus ye i tumtation, / min delivera vus fro olt ilt.
    Amen.
  • ノルンシェトランド諸島しょとう方言ほうげん:
    Fyvor or er i Chimeri. / Halaght vara nam dit.
    La Konungdum din cumma. / La vill din vera guerde
    i vrildin sindaeri chimeri. / Gav vus dagh u dagloght brau.
    Forgive sindorwara / sin vi forgiva gem ao sinda gainst wus.
    Lia wus ikè o vera tempa, / but delivra wus fro adlu idlu.
    [For do i ir Kongungdum, u puri, u glori.] Amen.
  • 古西こにしノルド:
    Faþer vár es ert í himenríki, / verði nafn þitt hæilagt
    Til kome ríke þitt, / værði vili þin
    sva a iarðu sem í himnum. / Gef oss í dag brauð vort dagligt
    Ok fyr gefþu oss synþer órar, / sem vér fyr gefom þeim er viþ oss hafa misgert
    Leiðd oss eigi í freistni, / heldr leys þv oss frá ollu illu.
    Amen.
  • フェロー
    Faðir vár, tú sum ert í himlinum. / Heilagt verði navnið títt.
    Komi ríkið títt. / Verði vilji tín,
    so sum á himli, so á jørð. / Gev okkum í dag okkara dagliga breyð.
    Fyrigev okkum syndir okkara, / so sum vit eisini fyrigeva teimum, ið móti okkum synda.
    Leið okkum ikki í freistingar, / men frels okkum frá tí illa.
    [Tí at títt er ríkið, valdið og heiðurin um aldur og allar ævir.] Amen.
  • アイスランド
    Faðir vor, þú sem ert á himnum. / Helgist þitt nafn,
    til komi þitt ríki, / verði þinn vilji,
    svo á jörðu sem á himni. / Gef oss í dag vort daglegt brauð.
    Fyrirgef oss vorar skuldir, / svo sem vér og fyrirgefum vorum skuldunautum.
    Og eigi leið þú oss í freistni, / heldur frelsa oss frá illu.
    [Því að þitt er ríkið, mátturinn og dýrðin að eilífu.] Amen.
  • ノルウェーニーノシュク
    Fader vår, du som er i himmelen! / Lat namnet ditt helgast.
    Lat riket ditt koma. / Lat viljen din råda
    på jorda så som i himmelen. / Gjev oss i dag vårt daglege brød.
    Forlat vår skuld, / som vi òg forlèt våre skuldmenn.
    Før oss ikkje ut i freisting, / men frels oss frå det vonde.
    [For riket er ditt, og makta og æra i all æve.] Amen.
  • カトリック教会きょうかい日本にっぽんせい公会こうかい共通きょうつう日本語にほんご口語こうごやく
    てんにおられるわたしたちのちちよ、みひじりとされますように。
    くにますように。みこころがてんおこなわれるとおりにもおこなわれますように。
    わたしたちのごとのかて今日きょうもおあたえください。
    わたしたちのつみをおゆるしください。わたしたちもひとをゆるします
    わたしたちを誘惑ゆうわくにおちいらせず、あくからおすくいください。
    くにちから栄光えいこうは、永遠えいえんにあなたのものです。アーメン

以下いかは、1890ねんだいヤクプ・ヤコブセンシェトランド諸島しょとう極北きょくほくしまウンストとういた、シェトランド諸島しょとうのノルンなぞなぞ“guddick”である。同様どうようのなぞなぞはフェロー諸島しょとうアイスランドにもあり、イングランドにも派生はせいしている。

ノルンシェトランド諸島しょとう方言ほうげん (ヤクプ・ヤコブセン)
Fira honga, fira gonga,
Fira staad upo "skø"
Twa veestra vaig a bee
And een comes atta driljandi.
フェロー
Fýra hanga, fýra ganga,
Fýra standa uppí ský
Tvey vísa veg á bø
Og ein darlar aftast
アイスランド
Fjórir hanga, fjórir ganga,
Fjórir veg vísa,
Tveir fyrir hundum verja
Einn eftir drallar,
sá er oftast saurugur
スコットランド低地ていちオークニー諸島しょとう方言ほうげん[5]
Foweer hing-hangers,
An’fower ching-changers,
An’ een comes dinglan efter
英語えいご翻訳ほんやくされたもの
Four hang, four walk,
Four stand skyward,
Two show the way to the field
And one comes shaking behind
日本語にほんごやくすと
4つはぶらがり、4つがある
4つはそらかってって
2つは野原のはらへの方向ほうこうせて
それから1つはうしろでれながらやってくる
イングランド伝統でんとうてきなもの
Four dilly danders
Four upstanders
Two lookers
Two crookers
And a wig-wag

そのこたえはうし。4つの乳頭にゅうとう、4そく歩行ほこう, 2ほんかくみみそらかってっていて、ふたつのみみ野原のはらへのみちせて、それから1ほん尻尾しっぽうしろでゆれながら(懸垂けんすいしながら)やってくる。

脚注きゃくちゅう[編集へんしゅう]

  1. ^ Forsyth, Katherine (1995). “The ogham-inscribed spindle-whorl from Buckquoy: evidence for the Irish language in pre-Viking Orkney?” (PDF). The Proceedings of the Society of Antiquaries of Scotland (ARCHway) 125: 677–96. http://ads.ahds.ac.uk/catalogue/adsdata/PSAS_2002/pdf/vol_125/125_677_696.pdf 2007ねん7がつ27にち閲覧えつらん. 
  2. ^ Thomson (2008) p. 24
  3. ^ "Velkomen!" nornlanguage.com. Retrieved 8 Mar 2011.
  4. ^ [1]
  5. ^ The Orkney Norn Hugh Marwick 1926. 

参考さんこう文献ぶんけん[編集へんしゅう]

  • Barnes, Michael P. "Orkney and Shetland Norn". In Language in the British Isles, ed. Peter Trudgill, 352-66. Cambridge: Cambridge University Press, 1984.
  • Jakobsen, Jakob. An Etymological Dictionary of the Norn Language in Shetland. 2 vols. London/Copenhagen: David Nutt/Vilhelm Prior, 1928-32 (reprinted 1985).
  • Low, George. A Tour through the Islands of Orkney and Schetland. Kirkwall: William Peace, 1879.
  • Hugh Marwick. The Orkney Norn. London: Oxford University Press, 1929.
  • Rendboe, Laurits. "The Lord's Prayer in Orkney and Shetland Norn 1-2". North-Western European Language Evolution 14 (1989): 77-112 and 15 (1990): 49-111.
  • James Wallace (minister). An Account of the Islands of Orkney. London: Jacob Tonson, 1700.

外部がいぶリンク[編集へんしゅう]