Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 6/05/2016.
Αυτό το λήμμα αφορά τον αστερισμό. Για ιστορικά και μυθολογικά πρόσωπα μετο ίδιο όνομα, δείτε: Κηφέας.
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 90°N - 1°S
ΟΚηφεύς (Λατινικά: Cepheus, συντομογραφία: Cep) είναι αστερισμόςπου σημειώθηκε για πρώτη φορά στηναρχαιότητα από τονΠτολεμαίοκαι είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε ηΔιεθνής Αστρονομική Ένωση. Ο Κηφεύς βρίσκεται ολόκληρος στο βόρειο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας, είναι μάλιστα τόσο βόρειος αστερισμός ώστε στα χρόνια μας είναι αειφανής από την Ελλάδα. Συνορεύει με τους εξής αστερισμούς: Μικρά Άρκτο, Δράκοντα, Κύκνο, Σαύρα, ΚασσιόπηκαιΚαμηλοπάρδαλη. Αμυδρός αστερισμός, αναγνωρίζεται από ορισμένους στον ουρανό ως ένα μεγάλο «Κ» ανοικτό προς την Κασσιόπη.
ΟΑχιλλεύς Τάτιος ισχυριζόταν ότι ο αστερισμός αυτός ήταν γνωστός στην αρχαία Μεσοποταμία, αναγνωριζόμενος ως ο γιος τουΒήλου. Αυτή η παράδοση κληρονομήθηκε από την κλασσική Ελλάδα, καιγιατο λόγο αυτό ο αστερισμός ταυτίζεται όχι μετον ήρωα Κηφέα της Αρκαδίας, που σκοτώθηκε πολεμώντας τονΙπποκόωντα, αλλά μετον ομώνυμο βασιλιά της Αιθιοπίαςκαι σύζυγο της Κασσιόπης, η οποία απαθανατίσθηκε στον διπλανό αστερισμό και είναι γνωστή από τον μύθο του Περσέως και της Ανδρομέδας. Πολύ λογικά, επομένως, σχεδιαζόταν πάντα ως στραμμένος προς την Κασσιόπη καιμε τεντωμένα προς αυτή τα χέρια του (όπως τον περιγράφει καιοΆρατος), με βασιλική ενδυμασία, το ένα του πόδι να ακουμπά στονΒόρειο Ουράνιο Πόλοκαιτο κεφάλι τουνα σχηματίζεται από το μικρό τρίγωνο των αστέρων δ, εκαιζ Κηφέως.
Ο Άρατος αναφέρει καιτο όνομα Ιασίδαος, ενώ οΝόννος παραθέτει το περιγραφικό Ανήρ βασιλήιος (Vir regius στους Ρωμαίους). Μερικοί ισχυρίζονταν ότι αναπαριστούσε τον γηραιό Νηρέα. Οι λατινικές ονομασίες Cantans, SonansκαιVociferans υποδεικνύουν σύγχυση μετον όχι πολύ μακρινό Βοώτη, ενώ τα φλογερά επίθετα Dominus Solis, Flammiger, Inflammatus, Incensusδεν ταιριάζουν σεμια τόσο αμυδρή μορφή, εκτός καιαν προέρχονται από τον μύθο περί Αιθιοπίας. Μπορεί όμως να σχετίζονται μετο ότι η κεφαλή του περιβάλλεται από τονΓαλαξία. Το όνομα Κηφεύς, που συσχετίσθηκε από τον Βρετανό ανατολιστή Robert Brown μετο Khufu, τον φαραώ που τάφηκε στη μεγαλύτερη πυραμίδα της Αιγύπτου (εξελληνισμένα «Χέοπας»), δημιούργησε πολλές παραφθορές από σφάλματα κατά τη μεταγραφή τουστηναραβική: Αρχικά Kifaus, Kikaus, Kankausκαι μετά Fikaus, Fifaus, Ficares (η συνήθης απόδοσή τουστα περσικά) καιPhicarus, που έφθασε να αποδοθεί (ολοκληρώνοντας τον κύκλο) ως η φοινικική ονομασία, προερχόμενη από την ελληνική λέξη Πυρκαεύς, αυτός που συνδαυλίζει τη φωτιά. Στη νεότερη αστρονομική βιβλιογραφία βρίσκουμε ταCaicans, Ceginus, Ceichius, Chegnius, Chegninus, CheguinusκαιChiphus, κάποια από τα οποία αποδίδονταν καιστον Βοώτη.
Οι Ινδοί υιοθέτησαν τοCapuja, από την ελληνική ονομασία, αλλά ο J.F. Hewitt ισχυριζόταν πως οι αρχαιότεροι των Ινδών γνώριζαν τον Κηφέα ως Kapi, τον πιθηκόμορφο θεό τους. Στην Κίνα, κάπου μέσα στα σύνορα του Κηφέως ήταν ο`Εσω Θρόνος των Πέντε Αυτοκρατόρων.
Οι Άραβες αστρονόμοι αποκαλούσαν τον Κηφέα Al Multahab, ο Φλεγόμενος (βλ. ανωτέρω), αλλά για τους νομάδες καμηλιέρηδες ήταν τοAl Aghnam, δηλαδή το Πρόβατο: Η ευρύτερη πολική περιοχή του ουρανού για αυτούς αποτελούσε μια ολόκληρη στάνη, με βοσκό και τσοπανόσκυλα.
Κατά τις ιουδαιοχριστιανικές αναπαραστάσεις των ουράνιων μορφών (κυρίως 17ος αι. μ.Χ.) ο Καίσιος ήθελε να αντικαταστήσει τον Κηφέα μετον βασιλιά Σολομώντα, ή μετονΖερά, τον βασιλιά των Αιθιόπων που ανέτρεψε οΆσα. Αλλά ο Ιούλιος Σίλερ έλεγε ότι έπρεπε να είναι οΠρωτομάρτυρας Στέφανος.
ΟΑργκελάντερ απέδιδε στον Κηφέα 88 αστέρες ορατούς με γυμνό μάτι, ενώ ο Heis 159.
Ο αστέρας α Κηφέως είναι καιο φωτεινότερος του αστερισμού, μεφαινόμενο μέγεθος 2,44. Είναι γνωστός μετο ιδιαίτερο όνομα Αλντεραμίν (Alderamin), όπου και παραπέμπουμε.
Ο αστέρας β Κηφέως είναι γνωστός μετο όνομα Αλφίρκ (Alfirk).
Οδ Κηφέως είναι γνωστότατος ως το πρότυπο που έδωσε το όνομα του αστερισμού στο είδος γιγαντιαίων μεταβλητών αστέρωντο ονομαζόμενο Κηφείδες. Ο ίδιος είναι Κηφείδης με φαινόμενο μέγεθος που κυμαίνεται από 3,5 ως 4,4 σε περίοδο 5 ημέρες 8 ώρες 47 λεπτά και 32 δευτερόλεπτα (= 5,366341 ημέρες). Η μεταβλητότητά του ανακαλύφθηκε το1784 από τονΤζων Γκούντρικ. Η απόστασή του από τηΓη εκτιμάται στα χίλια περίπου έτη φωτός, ενώ οφασματικός τύποςτου κυμαίνεται από F5Ib ως G2Ib. Υπάρχει αμυδρός συνοδός αστέρας, διακρινόμενος καιμε ισχυρά κιάλια (φαιν.μέγεθος 6,3 και διαχωρισμός 41΄΄).
Οε Κηφέως έχει φαιν.μέγεθος 4,19 και φασματικό τύπο F0 IV.
Οζ έχει φαιν.μέγεθος 3,35 και φασμ.τύπο K2 Ib.
Οη έχει φαιν.μέγεθος 3,43 και φασμ.τύπο K0 IV.
Οθ έχει φαιν.μέγεθος 4,22 και φασμ.τύπο A7 III.
Οι έχει φαιν.μέγεθος 3,52 και φασμ.τύπο K0 III.
Οκ έχει φαιν.μέγεθος 4,39 και φασμ.τύπο B9 III.
Ομ Κηφέως πήρε το όνομα «Αστέρας Γρανάτης» ("Garnet Star") από τονΟυίλιαμ Χέρσελ, καθώς έχει ίσως το εντονότερο χρώμα από κάθε άλλον στον ουρανό.
Ον έχει φαιν.μέγεθος 4,29 και φασμ.τύπο A2 Ia (λευκός υπεργίγαντας).
Οξ είναι διπλός μεφαιν.μεγέθη 4,4 και 6,4. Τα μέλη του απέχουν μεταξύ τους 7,9 δευτερόλεπτα του τόξου και έχουν φασμ.τύπο A V. Ο φωτεινότερος είναι ο ίδιος διπλό σύστημα διαχωρίσιμο μεσυμβολομετρία κηλίδωνκαι περίοδο 2,25 γήινα έτη.
Οπ έχει φαιν.μέγεθος 4,41 και φασμ.τύπο G2 III.
ΟHR 285 έχει φαιν.μέγεθος 4,25 και φασμ.τύπο K2 II.
Ο διπλός αστέρας Krüger 60 είναι το έβδομο κοντινότερο στηΓη διπλό αστρικό σύστημα, σε απόσταση από μας 12,95 έτη φωτός, και συνεχίζει να πλησιάζει με ταχύτητα 32 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο (115.000 χιλιόμετρα την ώρα). Η σημαντική πάντως ιδία κίνησητου συστήματος, 0,94 δευτερόλεπτο του τόξου ανά έτος, φανερώνει ότι δεν κατευθύνεται ακριβώς προς εμάς. Θα μας προσπεράσει στο μέλλον ερχόμενο σε μία ελάχιστη απόσταση και μετά θα αρχίσει να απομακρύνεται. Οι δύο ερυθροί νάνοι αστέρες πουτο αποτελούν έχουν φαιν.μεγέθη 9,85 και 11,3. Ο αμυδρότερος είναι ελαφρώς μεταβλητός, γνωστός και ως DO Κηφέως.
Οδι' εκλείψεων μεταβλητός αστέρας VW Κηφέως είναι διπλό σύστημα, οι δύο αστέρες του οποίου ενώνονται με ένα «λαιμό» ύλης τους και περιφέρονται περί το κοινό κέντρο μάζας τους κάθε 6 ώρες και 41 λεπτά.
Οδι' εκλείψεων μεταβλητός αστέρας VV Κηφέως είναι ένα άλλο διπλό σύστημα, με περίοδο περιφοράς 20,3 γήινα έτη. Ο υπεργίγαντας κύριος αστέρας είναι ένας από τους μεγαλύτερους σε διαστάσεις αστέρας στον γαλαξία μας, με διάμετρο περίπου 1 400 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ηλίου.
Τοανοικτό σμήνοςNGC 6939 περιέχει περί τους 80 αστέρες, έχει μέση διάμετρο 9,5 έτη φωτός, φαιν.μέγεθος 7,8, και απέχει 4.080 έτη φωτός από εμάς.
Το ανοικτό σμήνος NGC 188 (φαιν.μέγεθος 8,1) έχει τη διάκριση ότι είναι το κοντινότερο ανοικτό σμήνος στο βόρειο ουράνιο πόλο, καθώς και ένα από τα γηραιότερα του Γαλαξία. Απέχει 5.400 έτη φωτός.
Το ανοικτό σμήνος NGC 7023 (φαιν.μέγεθος 7,1) συνοδεύεται από ομώνυμο νεφέλωμα ανακλάσεως.
Επίσης ανοικτό σμήνος και νεφέλωμα ταυτόχρονα είναι τοIC 1396, μεφαιν.μέγεθος 4,5 (3,5 μετο νεφέλωμα), 50 ως 60 αστέρες και φαινόμενη διάμετρο 89 λεπτά της μοίρας (σχεδόν τριπλάσιο της πανσελήνου στον ουρανό, 165 επί 135 λεπτά το νεφέλωμα). Στο άκρο του νεφελώματος βρίσκεται το «Αστέρι-Γρανάτης».
Τοπλανητικό νεφέλωμαNGC 40, σε απόσταση 3.000 ετών φωτός, είναι ορατό με ισχυρά ερασιτεχνικά τηλεσκόπια
Το μικρό «Νεφέλωμα της Κιθάρας» σχηματίσθηκε από τον αστρικό άνεμο ενός αστέρα νετρονίων.
Το επίσης μικρό «Νεφέλωμα του Gyulbudaghian» παρουσιάζει μεταβλητή φωτεινότητα, αφού ανακλά το φως ενός αστέρα.
Οραβδωτός σπειροειδής γαλαξίαςNGC 6946, πάνω στο σύνορο μετονΚύκνο, έχει φαιν.μέγεθος 8,8 και θεωρείται ένας από τους κοντινότερους σπειροειδείς γαλαξίες, με απόσταση από τηΓη 20 εκατομμύρια έτη φωτός.
22h 00m 00s, +70° 00′ 00″
