Κυπριακό συλλαβάριο
Προέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Θεωρείται ότι
Δομή τ ο υ συλλαβαρίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| -a | -e | -i | -o | -u | |
|---|---|---|---|---|---|
| 𐠀 | 𐠁 | 𐠂 | 𐠃 | 𐠄 | |
| w- | 𐠲 | 𐠳 | 𐠴 | 𐠵 | |
| z- | 𐠼 | ||||
| j- | 𐠅 | 𐠈 | |||
| k-, g-, kh- | 𐠊 | 𐠋 | 𐠌 | 𐠍 | 𐠎 |
| l- | 𐠏 | 𐠐 | 𐠑 | 𐠒 | 𐠓 |
| m- | 𐠔 | 𐠕 | 𐠖 | 𐠗 | 𐠘 |
| n- | 𐠙 | 𐠚 | 𐠛 | 𐠜 | 𐠝 |
| ks- | 𐠷 | 𐠸 | 𐠿 | ||
| p-, b-, ph- | 𐠞 | 𐠟 | 𐠠 | 𐠡 | 𐠢 |
| r- | 𐠣 | 𐠤 | 𐠥 | 𐠦 | 𐠧 |
| s- | 𐠨 | 𐠩 | 𐠪 | 𐠫 | 𐠬 |
| t-, d-, th- | 𐠭 | 𐠮 | 𐠯 | 𐠰 | 𐠱 |
Κανόνες επαναγραφής κ α ι παρατηρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τ α συλλαβογράμματατ ω ν αήχων κλειστών συμφώνων [k, p, t] θεωρείται συμβατικά ότι αντιπροσωπεύουνκ α ι τις άλλες δύο σειρές, δηλαδήτ α ηχηρά κλειστά [b, d, g] (δ η λ .β ,δ ,γ )κ α ι τ α άηχα δασέα [kʰ, tʰ, pʰ] (δ η λ .χ ,θ ,φ ). Παραδείγματα:
- βασιλεύς: 𐠞𐠪𐠐𐠄𐠩 (pa-si-le-u-se)
- ἄνωγον: 𐠀𐠜𐠍𐠚 (a-no-ko-ne)
- μάχαι: 𐠔𐠊𐠂 (ma-ka-i)
π α ῖδες: 𐠞𐠂𐠮𐠩 (pa-i-te-se)- ἀνέθηκε: 𐠀𐠚𐠮𐠋 (a-ne-te-ke)
- Όταν
η λέξη λήγεισ ε σύμφωνο,τ ο τελικό συλλαβόγραμμα είναι ανοικτό (σ ε φωνήεν [e],τ ο οποίο ωστόσοδ ε ν προφέρεται), πράγμα αναμενόμενογ ι α συλλαβάριο ανοικτού τύπου, όπωςτ ο κυπριακό.[15] Παράδειγμα:
- τέμενος: 𐠮𐠕𐠜𐠩 (te-me-no-se)
Ο ι δίφθογγοι, όπως [ai], [eu], [ei]κ .ά., αποδίδονταιμ ε χωριστά συλλαβογράμματα. Παραδείγματα:
- ἄρουραι: 𐠀𐠦𐠄𐠣𐠂 (a-ro-u-ra-i)
- ἄ
ν ε υ : 𐠀𐠚𐠄 (a-ne-u)
Σ ε έρρινα συμφωνικά συμπλέγματα,τ ο έρρινο προτακτικό στοιχείοδ ε ν δηλώνεται. Παραδείγματα:
- πάντα: 𐠞𐠭 (pa-ta)
- ἄνθρωπος: 𐠀𐠰𐠦𐠡𐠩 (a-to-ro-po-se)
Δ ε ν δηλώνεταιη διαφορά μεταξύ μακρώνκ α ι βραχέων φωνηέντων ή απλώνκ α ι διπλών συμφώνων (αποδίδονταιμ ε τ ο ίδιο συλλαβόγραμμα). Παραδείγματα:
- ἠμί: 𐠁𐠖 (e-mi)
- Ἀπόλλωνι: 𐠀𐠡𐠒𐠛 (a-po-lo-ni)
Τ α ημίφωνα [j]κ α ι [w] <F> δηλώνονται κανονικάκ α ι αποτελούν σημαντικό αρχαϊσμό της διαλέκτουπ ο υ αποδίδεται απότ ο συλλαβάριο.Κ α ι στις δύο περιπτώσεις διακρίνεται καθαράη συμφωνική απότ η φωνηεντική πλευράτ ω ν ημιφώνων (δ η λ . [j] - [i]κ α ι [w] - [u]). Παραδείγματα:
- ἰᾶσθαι: 𐠂𐠅𐠨𐠭𐠂 (i-ja-sa-ta-i)
- δυϝάνοι: 𐠱𐠲𐠜𐠂 (tu-wa-no-i)
Τ α συμφωνικά συμπλέγματα δηλώνονται από δύο συλλαβογράμματα,τ α οποία έχουν ως πυρήνατ ο φωνήεντ ο υ συμπλέγματος. Παραδείγματα:
π α τρί: 𐠞𐠯𐠥 (pa-ti-ri)κ α σ ι γνήτ α : 𐠊𐠪𐠋𐠚𐠭 (ka-si-ke-ne-ta)Λ ι μνίσιος: 𐠑𐠖𐠛𐠪𐠃𐠩 (li-mi-ni-si-o-se)- πτό
λ ι ν : 𐠡𐠰𐠑𐠚 (po-to-li-ne) Σ τ α σίκυπ ρ ο ς: 𐠨𐠭𐠪𐠎𐠡𐠦𐠩 (sa-ta-si-ku-po-ro-se)μ ι σ θ ῶν : 𐠖𐠪𐠰𐠚 (mi-si-to-ne)- ἔ
σ τ α σ ε : 𐠁𐠩𐠭𐠩 (e-se-ta-se) - ἰ
κ μ αμένος: 𐠂𐠌𐠔𐠕𐠜𐠩 (i-ki-ma-me-no-se) - ἄ
ρ γ υ ρ ο ν : 𐠀𐠣𐠎𐠦𐠚 (a-ra-ku-ro-ne)
- Παρατήρηση: Παρά
τ η ν ατελή απόδοσητ ω ν συμφωνικών συμπλεγμάτων,η οποία εξάλλου χαρακτηρίζεικ α ι τ η μυκηναϊκή ΓραμμικήΒ , υπό ορισμένες ειδικές συνθήκεςτ ο κυπριακό συλλαβάριο αποτυπώνει ορισμένες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες της αρχαίας κυπριακής διαλέκτου. Παραδείγματος χάριν, φαίνεται ότισ ε συμπλέγματατ ο υ τύπου ουρανικοϋπερωικό + έρρινο (π .χ .γ μ ,γ ν )τ ο πρώτο σύμφωνοδ ε ν φαίνεταιν α ερρινοποιείται (π .χ .σ ε [ŋ] ή [ɲ]), όπως προκύπτει απότ η γραφή ka-si-ke-ne-to-se: κασιγνήτους, όπουτ ο /k/ πιθανώςδ ε ν επηρεάζεται απότ ο επόμενο /n/, ενώ υπάρχουν ενδείξειςγ ι α χωριστό σύμβολομ ε αντίστοιχη ηχηρή προφορά /g/.[16]
Διαφορές μεταξύ κυπριακού συλλαβαρίου κ α ι Γραμμικής Β [Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μολονότι
Τ α κείμενατ ο υ κυπριακού συλλαβαρίου χαρακτηρίζονται από πλουσιότερη μορφολογία (δ η λ . κλίση)κ α ι λεξιλόγιο, διότιδ ε ν περιορίζονταισ ε καταλογογράφηση, αρχειοθέτηση ή καταγραφή ονομάτων (όπωςσ τ η ΓραμμικήΒ ), αλλά παρέχουν πληρέστερο περιεχόμενο.
Σ ε αντίθεσημ ε τ η ΓραμμικήΒ ,τ ο κυπριακό συλλαβάριο διακρίνει μεταξύτ ω ν ημιφώνων /l/ και /r/,π .χ . a-to-ro-po-se: ἄνθρωπος, pa-si-le-u-se: βασιλεύς.
Τ α τελικά σύμφωνα /n/, /s/, /r/ συνοδεύονται πάντοτε, όπως εξηγήθηκε παραπάνω, από άφωνο συμφυές /e/κ α ι , επομένως, ως τελικά χρησιμοποιούνταισ τ η ν πραγματικότητατ α συλλαβογράμματα ne, se, re.
- Μερικές φορές ορισμένες λέξεις παρουσιάζονται γραμμένες έτσι ώστε
ν α αποτελούν φανερά μία ενότητα· κατά κανόνα αυτό συμβαίνει όταν προηγείται άρθρο, αλλά συχνά πρόκειται απλώςγ ι α φράση,π .χ . o-i-e-re-u-se: ὁ ἱερεύς, to-no-ro-ko-ne:τ ὸν ὅρκον, a-po-to-li-se: ἡ πτόλις.
- Ενώ
η ΓραμμικήΒ έχει κατεύθυνση απότ α αριστερά προςτ α δεξιά, πολλά κείμενατ ο υ κυπριακού συλλαβαρίου έχουν κατεύθυνσηε κ δεξιών προςτ α αριστερά (α ν κ α ι υπάρχουν σημαντικές εξαιρέσεις), πράγμαπ ο υ αποδίδεταισ ε πιθανή σημιτική επίδραση.
Τ ο κυπριακό συλλαβάριο είναι «οικονομικότερο» απότ η μυκηναϊκή ΓραμμικήΒ κ α ι έχει προχωρήσεισ ε απλουστεύσειςπ ο υ μαρτυρούν ότι πρόκειταιγ ι α π ι ο εξελιγμένο σύστημα γραφής. Ως αποτέλεσμα,ο αριθμόςτ ω ν συλλαβογραμμάτων είναι μικρότερος,δ ε ν υπάρχουν ομόφωνα (κ α ι επομένως περιττά) συλλαβογράμματα, ενώ απουσιάζουν εντελώςτ α ιδεογράμματα, πράγμαπ ο υ αποδεικνύει ότι έχει σημειωθεί πρόοδος ως προςτ η ν απλούστευσηκ α ι τ η συστηματοποίηση.[18] Εντούτοις,κ α ι σ ε αυτήτ η συλλαβική γραφή παρατηρείται πλεοναστική χρήση συμβόλων χωρίς φωνητικό αντίκρισμα.[19]
Αποκρυπτογράφηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Περίπου 1000 επιγραφές είχαν βρεθεί
Ιδάλιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εντούτοις,
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑
Β λ . ενδεικτικά Ventris & Chadwick, 1956: 67κ .ε ξ .· Palmer, 1961: 143κ .ε ξ . - ↑
Β λ . Robinson, 2007: 108-110. Επί μακρόν εθεωρείτο ότιο ι δέκαμ η αναγνωσμένες επιγραφέςσ ε ελληνικό αλφάβητο αλλάσ ε άγνωστη γλώσσα,π ο υ βρέθηκαν κυρίωςσ τ ο ν Αμαθούντα, ανήκανσ ε αυτόχθονα πληθυσμό τής εποχής τού χαλκού,ο οποίος διατήρησετ η γλώσσατ ο υ .Η γλώσσα αυτή αποκλήθηκε ετεοκυπριακή (κ α τ ' αντιστοιχία προςτ η ν ετεοκρητική). Εντούτοις, νεότερες έρευνες αμφισβητούν πλέον αυτότ ο συμπέρασμαμ ε βάσητ α εξής στοιχεία:α )Ο αριθμόςτ ω ν επιγραφών είναι πολύ μικρός,γ ι α ν α καταδείξειτ η ν ύπαρξη χωριστής εθνολογικής ομάδαςκ α ι γλώσσας·β )Ο ι επιγραφές αυτές χρονολογούνται απότ ο ν 4ο -3ο αιώναπ .Χ .κ α ι , ωςε κ τούτου, απέχουν τουλάχιστον επτά αιώνες απότ η ν εποχή τού ύστερου χαλκού,τ η ν οποία υποτίθεται ότι αντανακλούν·γ )Ο ι μεταγενέστερεςκ α ι μεσαιωνικές πηγές μπορούνν α τύχουν διαφορετικής ερμηνείας·δ ) Είναι πιθανότερον α ανήκουνο ι ε ν λόγω επιγραφέςσ ε μεταγενέστερη ομάδα εποίκων,τ ο δ ε λεξιλόγιοτ ω ν καταδέσμωνν α είναι πεποιημένο (όπως συμβαίνει συχνάσ ε αρατικά κείμενα).Β λ . Given 1998: 20-25· Vendryes 1914: 280· Συμεωνίδης 2006: 109-112. - ↑ Chadwick, 1992 (1987): 67-68
- ↑ http://www.greek-language.gr/Resources/ancient_greek/history/ag_history/browse.html?start=46
- ↑
Β λ . Μπαμπινιώτη 2018: 57-58. - ↑ Chadwick 1992 [1987]: 63
- ↑ Chadwick 1990: 185.
- ↑ Hooker 1994 [1980]: 47-48
- ↑
Α . Κοντογιάννης, 1999: 368-9 - ↑
Τ ο επιχείρημα αυτό παρουσιάζεται αναλυτικά απότ ο ν Αντώνιο Σιγάλα: «Ἡ ἐπιμονὴτ ῶν Κυπρίωνε ἰςτ ὴν παλαιὰν α ὐτ ῶν γ ρ α φ ὴν δύναταιν ὰ ἐξηγηθῇ μόνον, ἐὰν συνδυάσωμεντ ὴν γ ρ α φ ὴν μ ε τ ὰτ ο ῦ ἰδιαιτέρου πολιτισμοῦτ ῶν Κυπρίων, ὁ ὁπ ο ῖος ἀκριβῶς ἐχώριζενα ὐτ ο ὺςτ ῶν λ ο ι π ῶν Ἑλλήνων μέχριτ ῆς ἑλληνιστικῆς ἐποχῆς. Μόνοντ ο ι ο ῦτος συνδυασμὸς δύναταιν ὰ ἐξηγήσῃτ ὸ γεγονός, ὅτ ι μ ' ὅλ η ν τ ὴν ἀναμφισβήτητονσ τ ε ν ὴν ἐπικοινωνίανκ α ὶ ἐπίδρασιντ ο ῦ φοινικικοῦ πολιτισμοῦ ἐπ ὶτ ῶν Κυπρίων,δ ὲν παρέλαβονο ὗτ ο ι τ ὸ ἄλλωστεπ ο λ ὺ πρακτικώτερονδ ι ὰτ ὴν ἑλληνικὴν γ λ ῶσσαν φοινικικὸν ἀλφάβητον ἀλ λ ὰ διετήρησαντ ὰ τόσον ἀκατάλληλαπ ρ ὸς ἀπόδοσιντ ῆς ἑλληνικῆς γλώσσης συλλαβογράμματαα ὐτ ῶν μέχριτ ῶν χρόνωντ ο ῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου» (19742: 59). - ↑ Horrocks 2006 [1997]: 78
- ↑ Ανοικτή ονομάζεται
η συλλαβήπ ο υ λήγεισ ε φωνήεν. - ↑ Masson 1983: 10· Robinson 2004 [2002]: 44. Χρήσιμοι συγκριτικοί πίνακες
κ α ι απεικονίσειςτ ω ν κυριοτέρων δειγμάτων υπάρχουν εδώ. Όπως προκύπτει απότ α δείγματα,τ ο κυπριακό συλλαβάριο διέθετε επίσης αριθμητικά σύμβολα δεκαδικού τύπου, συγκεκριμένα κάθετες γραμμέςγ ι α τις μονάδεςκ α ι οριζόντιες γραμμέςγ ι α τις δεκάδες, όπως συνέβαινεκ α ι σ τ ο αρχαϊκό φοινικικό αλφάβητο. - ↑ Thumb & Scherer 19592: 273· Καραλή 2001: 191.
- ↑ «Όταν ένα "ανοικτό" συλλαβάριο χρησιμεύει
γ ι α ν α αναπαραστήσειτ ο τελικό σύμφωνο κάποιας λέξης,τ ο συμφυές φωνήενθ α πρέπειν α θεωρηθεί άφωνο, δηλαδήΣ (Φ )» (Robinson 2004 [2002]: 44). - ↑ Lejeune 1972: 62 (n. 3), 146 (n. 7).
- ↑ Chadwick 1990: 186· Woodard 1997: 13,14· Παπαναστασίου 2008: 45,46
- ↑ Συμεωνίδης 2006: 80-81
- ↑ Παπαναστασίου 2008: 46
- ↑ Δημοσιεύθηκε
σ τ ο περιοδικό πρακτικών Transactions of the Society of Biblical Archaeology (London), 1,σ ε λ . 129-144 (τ ο πρωτότυπο άρθρο είναι διαθέσιμο εδώ). Εκεί παρουσίασε δίγλωσση πινακίδα απότ ο Ιδάλιο, γραμμένησ τ ο κυπριακό συλλαβάριοκ α ι σ τ η Φοινικική γλώσσα,η οποία συνέβαλεσ τ η ν αποκρυπτογράφηση. - ↑ Mitford & Masson 1982: 73-75.
Β λ . επίσης σχετική ανασκόπησησ τ ο περιεκτικό κείμενοπ ο υ έχει συνταχθεί απότ ο εργαστήριο επιγραφολογίας Mnamon τής Scuola Normale Superiore di Pisa εδώ. - ↑ Gjerstad 1948: 479-480
- ↑ Masson 19832: 252
- ↑ Συμεωνίδης 2006: 77
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Chadwick J., 1987: Linear B and related scripts. London: The British Museum Publications (
μ τ φ ρ . υπόΝ . Κονομή, 1992: Γραμμική Β΄κ α ι συγγενικές γραφές. Αθήνα: Παπαδήμας) - Chadwick J., 1990: ″The Cypriot Connection″,
σ τ ο J.T. Hooker (ed.), Reading the Past. Ancient Writing from Cuneiform to the Alphabet. London: British Museum Press - Gjerstad E., 1948: The Swedish Cyprus Expedition. The Cypro-Geometric, Cypro-Archaic and Cypro-Classical Periods. Stockholm: The Swedish Cyprus Expedition
- Given M., 1998: ″Inventing the Eteocypriots: Imperialist Archaeology and the Manipulation of Ethnic Identity″. Journal of Mediterranean Archaeology 11.1,
σ ε λ . 3-29 - Hooker J.T., 1980: Linear B: An Introduction. London: Bristol Classical Press (
μ τ φ ρ . υπόΧ . Μαραβέλια, 1994: Εισαγωγήσ τ η ΓραμμικήΒ . Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης) - Horrocks G., 1997: Greek: A History of the Language and its Speakers. London: Longman (
μ τ φ ρ . υπόΜ . Σταύρου &Μ . Τζεβελέκου, 2006: Ελληνικά: Ιστορία της γλώσσαςκ α ι τ ω ν ομιλητών της. Αθήνα: Εστία) - Καραλή
Μ ., 2001: «Τ ο κυπριακό συλλαβάριο»,σ τ ο Α .-Φ . Χριστίδης (ε π ι μ .), Ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Από τις αρχές έωςτ η ν ύστερη αρχαιότητα, Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών,σ ε λ . 189-191 - Κοντογιάννης
Α ., 1999: «Τ ο κυπριακό συλλαβάριο»,σ τ ο Μ .Ζ . Κοπιδάκης (ε π ι μ .), Ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ελληνικό Λογοτεχνικόκ α ι Ιστορικό Αρχείο,σ ε λ . 368-9 - Lejeune M., 1972: Phonétique historique du mycenien et du grec ancien. Paris: Klincksieck
- Masson O., 19832: Les Inscriptions Chypriotes Syllabiques. Paris: Éditions E. De Boccard
- Μπαμπινιώτης
Γ ., 2018:Τ ο ελληνικό αλφάβητο: Αλφάβητο - Γραφή - Ορθογραφία. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας - Mitford T.B. & Masson O., 1982: ″The Cypriot syllabary″,
σ τ ο J. Boardmann & N.G. Hammond (ed.), The Cambridge Ancient History. Cambridge: Cambridge University Press,σ ε λ . 71-82 - Palmer L.R., 1961: Mycenaeans and Minoans. London: Faber & Faber.
- Παπαναστασίου
Γ ., 2008: Νεοελληνική ορθογραφία: Ιστορία, θεωρία, εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών - Robinson A., 2002: The man who deciphered Linear B. The story of Michael Ventris. London: Thames & Hudson (
μ τ φ ρ . υπόΙ . Αρβανίτη, 2004:Ο άνθρωποςπ ο υ αποκρυπτογράφησετ η ΓραμμικήΒ .Η ιστορίατ ο υ Μάικλ Βέντρις. Αθήνα: Πατάκης) - Robinson A., 20072: The Story of Writing: Alphabets, Hieroglyphs & Pictograms. London: Thomas & Hudson (
μ τ φ ρ . υπόΖ . Μπέλλα, 2007: Ιστορία της γραφής. Αθήνα: Polaris) - Σιγάλας
Α ., 19742: Ιστορία της ελληνικής γραφής. Θεσσαλονίκη: Κέντρον Βυζαντινών Ερευνών - Συμεωνίδης
Χ ., 2006: Ιστορία της κυπριακής διαλέκτου. Λευκωσία: Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου - Thumb A. & Scherer A., 19592: Handbuch der griechischen Dialekte, Teil 2. Heidelberg: Carl Winter
- Vendryes J., 1914: ″Inscriptions chypriotes en langue inconnue″,
σ τ ο Mémoires de la Société Linguistique 18,σ ε λ . 271-280 - Ventris M. & Chadwick J., 1956: Documents in Mycenaean Greek. London: Cambridge University Press.
- Woodard R., 1997: Greek Writing from Knossos to Homer. A Linguistic Interpretation of the Origin of the Greek Alphabet and the Continuity of Ancient Greek Literacy. Oxford: Oxford University Press
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||