Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 11/06/2015.
Τα βασικά γεγονότα επί της βασιλείας του ήταν η σύγκρουση μετηνΟθωμανική Αυτοκρατορία, πουτη δεκαετία του 1520 ξεκίνησε μια μεγάλη προέλαση στηνΚεντρική Ευρώπη, καιηΠροτεσταντική Μεταρρύθμιση, που οδήγησε σε αρκετούς θρησκευτικούς πολέμους. Ανκαιδεν ήταν στρατιωτικός ηγέτης ο Φερδινάνδος ήταν ικανός οργανωτής με θεσμική φαντασία που επικεντρώθηκε στην οικοδόμηση μιας κεντρικής κυβέρνησης γιατην Αυστρία, την Ουγγαρία καιτηνΤσεχία αντί να αγωνίζεται γιαμια παγκόσμια μοναρχία.[11][12] Επανέφερε σημαντικές καινοτομίες του παππού τουΜαξιμιλιανού Α΄, όπως τοHofrat (αυλικό συμβούλιο) μεμιακαγκελαρίακαι ένα θησαυροφυλάκιο συνδεδεμένο με αυτό (αυτή τη φορά η δομή θα διαρκούσε μέχρι τη μεταρρύθμιση της Μαρίας Θηρεσίας) και πρόσθεσε δικές του καινοτομίες όπως τοRaitkammer (γραφείο εσόδων) καιτο Πολεμικό Συμβούλιο, που σχεδιάστηκαν γιανα αντιμετωπίσουν την απειλή από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, υποτάσσοντας επίσης με επιτυχία τους πιο ριζοσπαστικούς από τους επαναστάτες Αυστριακούς υπηκόους τουκαι μετατρέποντας την πολιτική τάξη στη Βοημία καιτην Ουγγαρία σε εταίρους των Αψβούργων.[13][14] Παρότι ήταν σε θέση να εισαγάγει ομοιόμορφα μοντέλα διοίκησης, οι κυβερνήσεις της Αυστρίας, της Βοημίας και της Ουγγαρίας παρέμειναν διακριτές.[15][16]Η προσέγγισή τουστα αυτοκρατορικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της διακυβέρνησης, των ανθρώπινων σχέσεων καιτων θρησκευτικών θεμάτων, ήταν γενικά ευέλικτη, μετριοπαθής και ανεκτική.[17][18][19]Το μότο του Φερδινάνδου ήταν Fiat iustitia, et pereat mundus: «Να αποδοθεί δικαιοσύνη, ο κόσμος να χαθεί».[20]
Το καλοκαίρι του 1518 ο Φερδινάνδος στάλθηκε στηΦλάνδρα μετά την άφιξη του αδελφού τουΚαρόλουστην Καστίλη ως νεοδιορισμένου βασιλιά Κάρολου Α΄το προηγούμενο φθινόπωρο. Ο Φερδινάνδος επέστρεψε διοικώντας τον στόλο του αδελφού του, αλλά καθ' οδόν εξετράπη της πορείας τουκαι πέρασε τέσσερις ημέρες στο Kινσέιλ της Ιρλανδίαςπριν φτάσει στον προορισμό του. Μετον θάνατο του παππού τουΜαξιμιλιανού Α΄καιτην άνοδο του 19χρονου πλέον αδελφού του, Καρόλου Ε΄, στον θρόνο του Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 1519, ο Φερδινάνδος ανέλαβε τη διακυβέρνηση των Αυστριακών κληρονομικών εδαφών, περίπου των σημερινών Αυστρίας καιΣλοβενίας. Ήταν αρχιδούκας της Αυστρίας από το 1521 έως το 1564. Ανκαι υποστήριξε τον αδελφό του, ο Φερδινάνδος κατάφερε επίσης να ενισχύσει το δικό του βασίλειο. Υιοθετώντας τηγερμανική γλώσσακαι κουλτούρα αργότερα στη ζωή του, πλησίασε και τους Γερμανούς πρίγκιπες της επικράτειας.
Μετά τον θάνατο του κουνιάδου τουΛουδοβίκου Β΄ της Ουγγαρίαςο Φερδινάνδος κυβέρνησε ως βασιλιάς της Βοημίας και της Ουγγαρίας (1526–1564).[9][21]Ο Φερδινάνδος υπηρέτησε επίσης ως αναπληρωτής του αδελφού τουστην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατά τις πολλές απουσίες τουκαιτο 1531 εξελέγη Βασιλιάς της Γερμανίας, καθιστάμενος διάδοχος του Καρόλου στην αυτοκρατορία. Ο Κάρολος παραιτήθηκε το 1556 και ο Φερδινάνδος υιοθέτησε τον τίτλο «Εκλεγμένος Αυτοκράτορας», μετην επικύρωση της Αυτοκρατορικής δίαιταςνα λαμβάνει χώρα το 1558,[9][22] ενώ ηΙσπανική Αυτοκρατορία, ηΝάπολη, ηΣικελία, τοΜιλάνο, ηΟλλανδίακαιηΦρανς-Κοντέ περιήλθαν στονΦίλιππο, γιοτου Καρόλου.
Σύμφωνα με τους όρους που τέθηκαν στο Πρώτο Συνέδριο της Βιέννηςτο 1515, ο Φερδινάνδος παντρεύτηκε τηνΆννα των Γιαγκελλόνων, κόρη τουΒλαδισλάου Β΄ της Βοημίας και της Ουγγαρίας στις 22 Ιουλίου 1515.[23] Τόσο η Ουγγαρία όσο καιη Βοημία ήταν εκλεκτορικές μοναρχίες,[24] όπου τα κοινοβούλια είχαν το κυρίαρχο δικαίωμα να αποφασίζουν γιατο πρόσωπο του βασιλιά. Ως εκ τούτου, μετά τον θάνατο του κουνιάδου του Λουδοβίκου Β΄ της Ουγγαρίας στηΜάχη του Μόχατς στις 29 Αυγούστου 1526, ο Φερδινάνδος υπέβαλε αμέσως αίτηση στα κοινοβούλια της Ουγγαρίας και της Βοημίας γιανα συμμετάσχει ως υποψήφιος στις αρχαιρεσίες γιατον βασιλιά. Στις 24 Οκτωβρίου 1526 η Δίαιτα της Βοημίας ενεργώντας υπό την επιρροή του καγκελάριου Ανταμτου Χράντσε, εξέλεξε τον Φερδινάνδο βασιλιά της Βοημίας υπό τον όρο της επιβεβαίωσης των παραδοσιακών προνομίων των τάξεων και επίσης της μετακίνησης της Αυλής των Αψβούργων στην Πράγα. Η επιτυχία ήταν μόνο μερική, καθώς η Δίαιτα αρνήθηκε να αναγνωρίσει τον Φερδινάνδο ως κληρονομικό άρχοντα του Βασιλείου.
Ο θρόνος της Ουγγαρίας έγινε αντικείμενο δυναστικής διαμάχης μεταξύ του Φερδινάνδου καιτουΙωάννη Ζαπόλυα, Βοεβόδα της Τρανσυλβανίας, που υποστηρίχθηκαν από διάφορες φατρίες των ευγενών στο Ουγγρικό βασίλειο. Ο Φερδινάνδος είχε επίσης την υποστήριξη του αδελφού του, αυτοκράτορα Καρόλου Ε΄.
Στις 10 Νοεμβρίου 1526 ο Ιωάννης Ζαπόλυα ανακηρύχθηκε βασιλιάς από μια Δίαιτα στοΣέκεσφεχερβαρ, εκλεγμένη από την κατώτερη χωρίς τίτλους αριστοκρατία.
ΟιΚροάτες ευγενείς δέχθηκαν ομόφωνα την εκλογή του Φερδινάνδου Α΄ στο Πόζονι, αποδεχόμενοί τον ως βασιλιά τους στην εκλογή του 1527 στο Τσετίν και επικυρώνοντας τη διαδοχή για αυτόν και τους κληρονόμους του.[26]Σε αντάλλαγμα γιατον θρόνο ο αρχιδούκας Φερδινάνδος υποσχέθηκε να σεβαστεί τα ιστορικά δικαιώματα, ελευθερίες, νόμους και έθιμα των Κροατών αφότου είχαν ενωθεί μετο ουγγρικό βασίλειο καινα υπερασπιστεί την Κροατία από τυχόν οθωμανική εισβολή.[10]
Ο Μπρένταν Σιμς σημειώνει ότι ο λόγος πουο Φερδινάνδος μπόρεσε να κερδίσει αυτή την εξουσία ήταν οι δυσκολίες του Καρόλου Ε΄ στον συντονισμό των μετώπων της Αυστρίας, της Ουγγαρίας και της Μεσογείου απέναντι στην οθωμανική απειλή, καθώς και εκείνων στηΓερμανία, τηΒουργουνδίακαιτηνΙταλία εναντίον των Γερμανών Προτεσταντών πριγκίπων και της Γαλλίας. Έτσι η άμυνα της κεντρικής Ευρώπης ανατέθηκε υπεργολαβικά στον Φερδινάνδο καθώς και πολλές ευθύνες που αφορούσαν τη διαχείριση της Αυτοκρατορίας. Ο Κάρολος Ε΄ παραιτήθηκε από Αρχιδούκας της Αυστρίας το 1522 και εννέα χρόνια μετά έβαλε τους Γερμανούς πρίγκιπες να εκλέξουν ως βασιλιά τους τον Φερδινάνδο, που έγινε έτσι ο διορισμένος διάδοχός του. "Αυτό είχε σημαντικές συνέπειες γιατον σχηματισμό των κρατών στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Ο Φερδινάνδος διέσωσε τη Βοημία καιτη Σιλεσία από τη συντριβή της Ουγγαρίας, κάνοντας το βορειοανατολικό πλευρό του ασφαλέστερο. Δήλωσε στοLandtag, τη συνέλευση των εκπροσώπων των ευγενών, στοΛιντςτο 1530 ότι «Οι Τούρκοι δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν εκτός αντο Βασίλειο της Ουγγαρίας βρισκόταν στα χέρια ενός Αρχιδούκα της Αυστρίας ή ενός άλλου Γερμανού πρίγκιπα.» Μετά από κάποιους δισταγμούς ηΚροατίακαιη Ουγγαρία προσχώρησαν στους Αψβούργους. Και στις δύο περιπτώσεις ο σύνδεσμος ήταν ουσιαστικά συμβατικός, σχετιζόμενος άμεσα μετην ικανότητα του Φερδινάνδου να παρέχει προστασία κατά των Τούρκων».[27]
Τα αυστριακά εδάφη ήταν σε άθλια οικονομική κατάσταση, αλλά ο Φερδινάνδος αναγκάστηκε να εισαγάγει τον λεγόμενο Τουρκικό Φόρο (Türken Steuer) ενόψει της οθωμανικής απειλής. Παρά τις τεράστιες θυσίες των Αυστριακών δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει αρκετά χρήματα γιατα έξοδα του κόστους γιατην άμυνα των αυστριακών εδαφών. Τα ετήσια έσοδά τουτου επέτρεψαν να προσλάβει μόνο 5.000 μισθοφόρους για δύο μήνες, έτσι ο Φερδινάνδος ζήτησε βοήθεια από τον αδερφό του, τον αυτοκράτορα Κάρολο Ε΄, και άρχισε να δανείζεται χρήματα από πλούσιους τραπεζίτες όπως η οικογένεια Φούγκερ.[28]
Ο Φερδινάνδος νίκησε τον Ζαπόλυα στις Μάχες του Tάρτσαλ τον Σεπτέμβριο του 1527 και της Σίνα τον Μάρτιο του 1528. Ο Ζαπόλυα έφυγε από τη χώρα και ζήτησε υποστήριξη από τον σουλτάνο Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή, κάνοντας την Ουγγαρία κράτος υποτελές στους Οθωμανούς.
Αυτό οδήγησε στηνπιο επικίνδυνη στιγμή της ζωής του Φερδινάνδου το 1529, όταν ο Σουλεϊμάν εκμεταλλεύτηκε αυτή την ουγγρική υποστήριξη γιαμια μαζική αλλά τελικά ανεπιτυχή επίθεση στην πρωτεύουσα του Φερδινάνδου, τηνΠολιορκία της Βιέννης, που υποχρέωσε τον Φερδινάνδο να καταφύγει στη Βοημία. Μια περαιτέρω οθωμανική εισβολή αποκρούστηκε το 1532 (Πολιορκία τουΓκουνς). Εκείνη τη χρονιά ο Φερδινάνδος έκανε ειρήνη με τους Οθωμανούς, χωρίζοντας την Ουγγαρία σε ένα τομέα των Αψβούργων στα δυτικά καιστην επικράτεια του Ιωάννη Ζαπόλυα στα ανατολικά, ουσιαστικά κράτος υποτελές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Μαζί μετον σχηματισμό της Σμαλκαλδικής Ένωσηςτο 1531, αυτή η σύγκρουση με τους Οθωμανούς ανάγκασε τον Φερδινάνδο να παραχωρήσει τηΘρησκευτική Ειρήνη της Νυρεμβέργης. Όσο ήλπιζε σεμια ευνοϊκή ανταπόκριση Σουλεϊμάν στις ταπεινωτικές του προτάσεις ο Φερδινάνδος δεν είχε την τάση να ενδώσει στην ειρήνη που ζήτησαν οι Προτεστάντες στη Δίαιτα τουΡέγκενσμπουργκπου συνήλθε τον Απρίλιο του 1532. Αλλά καθώς ο στρατός του Σουλεϊμάν πλησίαζε υποχώρησε και στις 23 Ιουλίου 1532 η ειρήνη συνήφθη στηΝυρεμβέργη όπου έγιναν οι τελικές διαβουλεύσεις. Όσοι μέχρι τότε είχαν ασπασθεί τηΜεταρρύθμιση απέκτησαν θρησκευτική ελευθερία μέχρι τη συνεδρίαση ενός συμβουλίου καισε ξεχωριστό σύμφωνο όλες οι διαδικασίες για θρησκευτικά θέματα που εκκρεμούσαν ενώπιον του αυτοκρατορικού αυλικού παύθηκαν προσωρινά.[29]
Το 1538 μετη Συνθήκη τουΝάγκιβαραντο Φερδινάνδος πέτυχε ο άτεκνος Ζαπόλυα νατον ονομάσει διάδοχό του. Αλλά το 1540, λίγο πριν από τον θάνατό του, ο Ζαπόλυα απέκτησε γιο, τονΙωάννη Β΄ Σιγισμούνδο, που εκλέχτηκε αμέσως βασιλιάς από τη Δίαιτα. Ο Φερδινάνδος εισέβαλε στην Ουγγαρία αλλά ο αντιβασιλέας Γκυόργκυ Μαρτινούτσι, επίσκοπος τουΒάραντ, κάλεσε τους Οθωμανούς για προστασία. Ο Σουλεϊμάν εισέβαλε στην Ουγγαρία (Πολιορκία της Βούδας, 1541) και όχι μόνο έδιωξε τον Φερδινάνδο από την κεντρική Ουγγαρία, αλλά τον ανάγκασε τον Φερδινάνδο να συμφωνήσει να πληρώσει φόρο γιατα εδάφη τουστη δυτική Ουγγαρία.[30]
Ο Σουλεϊμάν είχε εκχωρήσει στον Ιωάννη Β΄ Σιγισμούνδο την Τρανσυλβανία καιτην ανατολική Βασιλική Ουγγαρία, που αποτέλεσαν το «Ανατολικό Ουγγρικό Βασίλειο», στο οποίο βασίλεψε η μητέρα τουΙσαβέλλα Γιαγκελλόνων, με πραγματικό ηγέτη τον Μαρτινούτσι. Αλλά οι εχθρικές ίντριγκες της Ισαβέλλας καιοι απειλές από τους Οθωμανούς έκαναν τον Μαρτινούτσι να αλλάξει πορεία. Το 154, συμφώνησε να υποστηρίξει τις αξιώσεις του Φερδινάνδου καιο αυτοκρατορικός στρατός εισέβαλαν στην Τρανσυλβανία. Μετη Συνθήκη τουΒάισενμπουργκ (1551) η Ισαβέλλα συμφώνησε εκ μέρους του Ιωάννη Β΄ Σιγισμούνδου να παραιτηθεί από τη θέση του βασιλιά της Ουγγαρίας καινα παραδώσει το βασιλικό στέμμα καιτα εμβλήματα. Έτσι η Βασιλική Ουγγαρία καιη Τρανσυλβανία περιήλθαν στον Φερδινάνδο, που συμφώνησε να αναγνωρίσει τον Ιωάννη Β΄ Σιγισμούνδο ως υποτελή Πρίγκιπα της Τρανσυλβανίας και αρραβώνιασε μια από τις κόρες τουμε αυτόν. Εντω μεταξύ ο Μαρτινούτσι προσπάθησε να κρατήσει τους Οθωμανούς ευχαριστημένους ακόμα και παρότι αντέδρασαν στέλνοντας στρατεύματα. Ο στρατηγός του Φερδινάνδου Καστάλντο υποψιάστηκε τον Μαρτινούτσι για προδοσία καιμετην έγκριση του Φερδινάνδου τον σκότωσε.
Εφόσον ο Μαρτινούτσι ήταν εκείνη την εποχή αρχιεπίσκοποςκαικαρδινάλιος αυτή ήταν μια αποτρόπαια πράξη καιοΠάπας Ιούλιος Γ΄ αφόρισε τον Καστάλντο καιτον Φερδινάνδο. Ο Φερδινάνδος έστειλε στον Πάπα ένα μακροσκελές κατηγορητήριο για προδοσία εναντίον του Μαρτινούτσι με 87 άρθρα, υποστηριζόμενα από 116 μάρτυρες. Ο Πάπας αθώωσε τον Φερδινάνδο και ήρε τους αφορισμούςτο 1555.[31]
Ο πόλεμος στην Ουγγαρία συνεχίστηκε. Ο Φερδινάνδος δεν μπόρεσε να κρατήσει τους Οθωμανούς έξω από την Ουγγαρία. Το 1554 έστειλε τον Όγκιερ Γκίσελιν ντε Μπουσμπέκ στηνΚωνσταντινούποληγιανα συζητήσει μια συνοριακή συνθήκη μετον Σουλεϊμάν, αλλά δεν μπόρεσε να πετύχει τίποτα. Το 1556 η Δίαιτα επανέφερε τον Ιωάννη Β΄ Σιγισμούνδο στον ανατολικό ουγγρικό θρόνο, όπου παρέμεινε μέχρι το 1570. Οντε Μπουσμπέκ επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη το 1556 και πέτυχε στη δεύτερη προσπάθεια του.
Ο αυστριακός κλάδος των μοναρχών των Αψβούργων χρειαζόταν την οικονομική δύναμη της Ουγγαρίας για τους Οθωμανικούς πολέμους. Κατά τους πολέμους αυτούς το πρώην Βασιλείου της Ουγγαρίας συρρικνώθηκε κατά περίπου 70%. Παρά αυτές τις τεράστιες εδαφικές και δημογραφικές απώλειες η μικρότερη, βαριά κατεστραμμένη από τον πόλεμο, Βασιλική Ουγγαρία είχε παραμείνει οικονομικά πιο σημαντική για τους ηγεμόνες των Αψβούργων από την Αυστρία ή το Βασίλειο της Βοημίας ακόμη καιστα τέλη του 16ου αιώνα.[32] Από όλες τις χώρες τουτο εξαντλημένο Βασίλειο της Ουγγαρίας ήταν, εκείνη την εποχή, η μεγαλύτερη πηγή εσόδων του Φερδινάνδου.[33]
Όταν ανέλαβε τον έλεγχο της Βοημίας τη δεκαετία του 1520, η θρησκευτική της κατάσταση ήταν περίπλοκη. Ο γερμανικός πληθυσμός της αποτελείτο από Καθολικούς καιΛουθηρανούς. Μερικοί Τσέχοι ήταν δεκτικοί στον Λουθηρανισμό, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς ήταν Ουτρακουϊστές Χουσίτες, ενώ μια μειοψηφία τους παρέμενε Ρωμαιοκαθολική. Ένας σημαντικός αριθμός Ουτρακουιστών τάχθηκε υπέρ μιας συμμαχίας με τους Προτεστάντες.[34]Στην αρχή ο Φερδινάνδος αποδέχτηκε αυτή την κατάσταση και έδωσε μεγάλη ελευθερία στις τάξεις της Βοημίας. Τη δεκαετία του 1540 η κατάσταση άλλαξε. Στη Γερμανία ενώ οι περισσότεροι Προτεστάντες πρίγκιπες μέχρι τότε ευνοούσαν τη διαπραγμάτευση μετον Αυτοκράτορα και ενώ πολλοί τον είχαν υποστηρίξει στους πολέμους του, έγιναν ολοένα καιπιο συγκρουσιακοί αυτή τη δεκαετία. Μερικοί από αυτούς μάλιστα στράφηκαν σε πόλεμο εναντίον της Αυτοκρατορίας και πολλοί Βοημοί (Γερμανοί ή Τσέχοι) Προτεστάντες ή Ουτρακουιστές τους συμπαραστάθηκαν.[34]
Ο Φερδινάνδος καιο γιος του Μαξιμιλιανός συμμετείχαν στη νικηφόρα εκστρατεία του Καρόλου Ε΄ εναντίον των Γερμανών Προτεσταντών το 1547. Την ίδια χρονιά κατέστειλε επίσης μια προτεσταντική εξέγερση στη Βοημία, όπου οι τάξεις και μεγάλο μέρος των ευγενών είχαν αρνηθεί να υποστηρίξουν τη γερμανική του εκστρατεία. Αυτό του επέτρεψε να αυξήσει τη δύναμή τουσε αυτό το βασίλειο. Εκανε συγκεντρωτική τη διοίκησή του, ανακάλεσε πολλά αστικά προνόμια και δήμευσε περιουσίες.[34]Ο Φερδινάνδος επιδίωξε επίσης να ενισχύσει τη θέση της Καθολικής Εκκλησίας στη Βοημία και ευνόησε την εγκατάσταση εκεί τωνΙησουιτών.
Τη δεκαετία του 1550 ο Φερδινάνδος πέτυχε μερικές βασικές νίκες στην αυτοκρατορική σκηνή. Σε αντίθεση μετον αδελφό του αντιτάχθηκε στονΑλβέρτο Αλκιβιάδη του Βρανδεμβούργου-Κούλμπαχκαι συμμετείχε στη νίκη επί αυτού.[35] Αυτή η νίκη, μαζί μετη γερμανική νοοτροπία του, έκαναν τον Φερδινάνδο πιο δημοφιλή από τον Αυτοκράτορα στους Προτεστάντες πρίγκιπες. Αυτό του επέτρεψε να παίξει κρίσιμο ρόλο στη διευθέτηση του θρησκευτικού ζητήματος στην Αυτοκρατορία.
Μετά από δεκαετίες θρησκευτικών και πολιτικών αναταραχών στα γερμανικά κρατίδια ο Κάρολος Ε΄ συγκάλεσε μια γενική Δίαιτα στο Άουγκσμπουργκ, στην οποία τα διάφορα κρατίδια θα συζητούσαν το θρησκευτικό πρόβλημα καιτη λύση του. Ο ίδιος ο Κάρολος δεν παρευρέθηκε και ανέθεσε την εξουσία στον αδελφό του Φερδινάνδο, να «δράσει καινα διευθετήσει» διαφορές εδαφικές, θρησκευτικές και τοπικών εξουσιών.[36]Στη διάσκεψη, που ξεκίνησε στις 5 Φεβρουαρίου, ο Φερδινάνδος καλόπιασε, έπεισε και απείλησε τους διάφορους εκπροσώπους να συμφωνήσουν σε τρεις σημαντικές αρχές που ανακοινώθηκαν στις 25 Σεπτεμβρίου:
Η αρχή τουcuius regio, eius religio («όποιου το βασίλειο, αυτού η θρησκεία») προέβλεπε την εσωτερική θρησκευτική ενότητα μέσα σε ένα κράτος: η θρησκεία του πρίγκιπα έγινε θρησκεία του κράτους και όλων των κατοίκων του. Όσοι κάτοικοι δεν μπορούσαν να συμμορφωθούν μετη θρησκεία του πρίγκιπα τους επετράπη να φύγουν, μια καινοτόμος ιδέα τον δέκατο έκτο αιώνα. Αυτή η αρχή συζητήθηκε εκτενώς από τους διάφορους αντιπροσώπους, που τελικά κατέληξαν σε συμφωνία για τις ιδιαιτερότητες της διατύπωσής της, αφού εξέτασαν το πρόβλημα καιτην προτεινόμενη λύση από κάθε δυνατή οπτική γωνία.
Η δεύτερη αρχή, που ονομάζεται reservatum ecclesiasticum (εκκλησιαστική επιφύλαξη), κάλυπτε το ειδικό καθεστώς του εκκλησιαστικού κράτους. Ανο ιεράρχης ενός εκκλησιαστικού κράτους άλλαζε τη θρησκεία του, οι άνδρες καιοι γυναίκες που ζούσαν σε αυτό το κράτος δεν υποχρεούντο νατο κάνουν και αυτοί. Αντίθετα ο ιεράρχης αναμενόταν να παραιτηθεί από τη θέση του, ανκαι αυτό δεν διευκρινιζόταν στη συμφωνία.
Η τρίτη αρχή, γνωστή ως Declaratio Ferdinandei (Διακήρυξη του Φερδινάνδου), απάλλαξε τους ιππότες και ορισμένες πόλεις από την απαίτηση της θρησκευτικής ομοιομορφίας, ανη μεταρρυθμιστική θρησκεία είχε ασκηθεί εκεί από τα μέσα της δεκαετίας του 1520, επιτρέποντας μερικές μικτές πόλεις και κωμοπόλεις όπου Καθολικοί και Λουθηρανοί είχαν ζήσει μαζί. Προστάτευε επίσης την εξουσία των πριγκιπικών οικογενειών, των ιπποτών και ορισμένων πόλεων να καθορίσουν τι σήμαινε η θρησκευτική ομοιομορφία στα εδάφη τους. Αυτό το εισήγαγε ο Φερδινάνδος την τελευταία στιγμή από μόνος του.[37]
Μετά το 1555 ηΕιρήνη του Άουγκσμπουργκ έγινε το νομιμοποιητικό νομικό έγγραφο που διείπε τη συνύπαρξη της λουθηρανικής και της καθολικής πίστης στα γερμανικά εδάφη της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και χρησίμευε γιανα εξομαλύνει πολλές από τις εντάσεις μεταξύ των οπαδών της «Παλαιάς Πίστης». (Καθολικισμός) καιτων οπαδών του Λούθηρου, αλλά είχε δύο θεμελιώδη ελαττώματα. Πρώτον ο Φερδινάνδος είχε επισπεύσει το άρθρο γιατοreservatum ecclesiasticum, χωρίς να υποστεί τον έλεγχο καιτη συζήτηση που έγινε την ευρεία αποδοχή και υποστήριξη τουcuius regio, eius religio. Κατά συνέπεια η διατύπωσή τουδεν κάλυπτε όλα, ή ακόμη καιτα περισσότερα, πιθανά νομικά σενάρια. ΗDeclaratio Ferdinandeiδεν συζητήθηκε καθόλου στην ολομέλεια, αλλά χρησιμοποιώντας την εξουσία τουνα «δράσει καινα διευθετήσει»,[36]ο Φερδινάνδος την είχε προσθέσει την τελευταία στιγμή, ανταποκρινόμενος στο αίτημα πριγκιπικών οικογενειών και ιπποτών.[38]
Ενώ αυτές οι συγκεκριμένες αδυναμίες στοίχειωσαν την Αυτοκρατορία τις επόμενες δεκαετίες, ίσως η μεγαλύτερη αδυναμία της Ειρήνης του Άουγκσμπουργκ ήταν η αποτυχία της να λάβει υπόψη την αυξανόμενη ποικιλομορφία της θρησκευτικής έκφρασης που αναδυόταν στις λεγόμενες ευαγγελικές και μεταρρυθμιστικές παραδόσεις. Άλλες ομολογίες είχαν αποκτήσει λαϊκή αποδοχή, αν όχι νομιμότητα στις ενδιάμεσες δεκαετίες καιτο 1555, οι μεταρρυθμίσεις που πρότεινε ο Λούθηρος δεν ήταν πλέον οι μόνες δυνατότητες θρησκευτικής έκφρασης: Αναβαπτιστές, όπως οΦρίσιος Μέννο Σίμμονς (1492–1559) καιοι οπαδοί του, οι οπαδοί τουΙωάννη Καλβίνου, που ήταν ιδιαίτερα ισχυροί στα νοτιοδυτικά καιτα βορειοδυτικά καιοι οπαδοί τουΟύλριχ Ζβίγγλιου αποκλείστηκαν από εκτιμήσεις και προστασίες στην Ειρήνη του Άουγκσμπουργκ. Σύμφωνα με αυτή οι θρησκευτικές τους πεποιθήσεις παρέμειναν αιρετικές.[39]
Το 1556 με μεγάλη λαμπρότητα και γέρνοντας στον ώμο ενός από τους ευνοουμένους του (του 24χρονου Γουλιέλμου Α΄ της Οράγγης),[40]ο Κάρολος παρέδωσε τις χώρες καιτα αξιώματά του. Η Ισπανική Αυτοκρατορία, που περιλάμβανε τηνΙσπανία, την Ολλανδία, τη Νάπολη, το Μιλάνο και τις κτήσεις της Ισπανίας στηνΑμερική, πήγε στονγιοτουΦίλιππο. Ο Φερδινάνδος έγινε μονάρχης στην Αυστρία και διαδέχθηκε τον Κάρολο ως Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.[41] Αυτή η εξέλιξη των γεγονότων είχε διασφαλιστεί ήδη στις 5 Ιανουαρίου 1531, όταν ο Φερδινάνδος είχε εκλεγεί Βασιλιάς της Γερμανίας και έτσι ο νόμιμος διάδοχος του βασιλέως Αυτοκράτορα.
Οι επιλογές του Καρόλου ήταν σωστές. Ο Φίλιππος ήταν πολιτισμικά Ισπανός: είχε γεννηθεί στοΒαγιαδολίδκαι μεγάλωσε στην ισπανική αυλή, η μητρική του γλώσσα ήταν ηισπανικήκαι προτιμούσε να ζήσει στην Ισπανία. Ο Φερδινάνδος ήταν εξοικειωμένος με τους άλλους πρίγκιπες της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ανκαι είχε γεννηθεί και αυτός στην Ισπανία, διοικούσε τις υποθέσεις του αδελφού τουστην Αυτοκρατορία από το 1531.[39] Ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ο Φερδινάνδος είχε επίσης επηρεασθεί από τη φιλοσοφία της Μεταρρύθμισης καιμε αυτόν πιθανώς η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έφτασε κοντά όσο ποτέ να έχει Προτεστάντη αυτοκράτορα. Παρέμεινε τυπικά Καθολικός σε όλη τουτη ζωή, ανκαι σύμφωνα με πληροφορίες αρνήθηκε τις τελευταίες ιεροτελεστίες στην επιθανάτια κλίνη του.[42] Άλλοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ήταν τόσο Καθολικός όσο καιο αδελφός του, αλλά έτεινε να βλέπει τη θρησκεία έξω από την πολιτική σφαίρα.[43]
Η παραίτηση του Καρόλου είχε εκτεταμένες συνέπειες στις διπλωματικές σχέσεις της Αυτοκρατορίας μετη Γαλλία καιτην Ολλανδία, ιδιαίτερα στην παραχώρηση του ισπανικού βασιλείου στον Φίλιππο. Στη Γαλλία οι βασιλιάδες καιοι υπουργοί τους αισθάνονταν όλο καιπιο ανήσυχοι γιατην περικύκλωση από τους Αψβούργους και αναζήτησαν συμμάχους ενάντια στην ηγεμονία τους στα μεθοριακά γερμανικά εδάφη, ακόμη καισε ορισμένους από τους προτεστάντες ηγεμόνες. Στην Ολλανδία η άνοδος του Φίλιππου στην Ισπανία δημιούργησε ιδιαίτερα προβλήματα. Για χάρη της αρμονίας, της τάξης και της ευημερίας ο Κάρολος δεν είχε εμποδίσει τη Μεταρρύθμιση και είχε ανεχθεί ένα υψηλό επίπεδο τοπικής αυτονομίας. Ένθερμος Καθολικός και άκαμπτα αυταρχικός πρίγκιπας, ο Φίλιππος ακολούθησε πολιτικά, οικονομικά και θρησκευτικά επιθετική πολιτική έναντι των Ολλανδών, με αποτέλεσμα μιαΟλλανδική εξέγερση, λίγο αφότου έγινε βασιλιάς. Η μαχητική απάντηση του Φίλιππου σήμαινε την κατάληψη μεγάλου μέρους των ανώτερων επαρχιών από στρατεύματα ή μισθοφόρους της Ισπανίας των Αψβούργωνκαιτη συνεχή ροή Ισπανών ανδρών και προμηθειών στον λεγόμενο ισπανικό δρόμο από τη βόρεια Ιταλία, μέσω των εδαφών της Βουργουνδίας, προς και από τη Φλάνδρα.[44]
Ο Κάρολος παραιτήθηκε από τη θέση του Αυτοκράτορα τον Αύγουστο του 1556 υπέρ του αδελφού του Φερδινάνδου. Δεδομένου του διακανονισμού του 1521 και της εκλογής του 1531, ο Φερδινάνδος έγινε αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και Αρχιδούκας της Αυστρίας. Λόγω της μακράς συζήτησης και της γραφειοκρατικής διαδικασίας, η Αυτοκρατορική Δίαιτα αποδέχθηκε την αυτοκρατορική διαδοχή στις 3 Μαΐου 1558. Ο Πάπας αρνήθηκε να αναγνωρίσει τον Φερδινάνδο ως Αυτοκράτορα μέχρι το 1559, όταν επετεύχθη ειρήνη μεταξύ της Γαλλίας καιτων Αψβούργων. Επί της Αυτοκρατορίας του έληξε ηΣύνοδος του Τρέντο. Ο Φερδινάνδος οργάνωσε εκλογές για αυτοκράτορα το 1562 για να εξασφαλίσει τη διαδοχή τουγιουτου Μαξιμιλιανού Β΄. ΟιΒενετοί πρεσβευτές στον Φερδινάνδο υπενθυμίζουν στις Relazioni τους τον πραγματισμό του αυτοκράτορα καιτην ικανότητά τουνα μιλά πολλές γλώσσες. Αρκετά ζητήματα της Συνόδου του Τρέντο επιλύθηκαν μετά από συμβιβασμό που επετεύχθη προσωπικά μεταξύ του Αυτοκράτορα Φερδινάνδου καιτου Μορόνε, παπικού λεγάτου.
Μια σημαντική εφεύρεση του Φερδινάνδου ήταν τοHofkriegsrat (Αυλικό Πολεμικό Συμβούλιο), που ιδρύθηκε επίσημα το 1556 για να συντονίζει τις στρατιωτικές υποθέσεις σε όλες τις χώρες των Αψβούργων (εντός και εκτός της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας).[45] Μαζί μετοReichshofkanzlei (ιδρύθηκε το 1559, συγχωνεύοντας την Αυτοκρατορική καιτην Αυστριακή Καγκελαρία, ασχολούμενο έτσι με τις υποθέσεις τόσο των Αυτοκρατορικών όσο καιτων Αψβουργικών εδαφών) καιτοHofkammer (το Οικονομικό Επιμελητήριο, που λάμβανε αυτοκρατορικούς φόρους από τοReichspfennig.), αποτέλεσε τον πυρήνα της κυβέρνησης των Αψβούργων στη Βιέννη. ΤοReichshofrat αναβίωσε γιανα ασχοληθεί με υποθέσεις που αφορούσαν αυτοκρατορικά προνόμια. Το 1556 εκδόθηκε ένα διάταγμα γιανα διασφαλιστεί ότι τις αυτοκρατορικές και τις δυναστικές υποθέσεις τις διαχειρίζονταν χωριστά (δύο ομάδες αξιωματούχων από την ίδια ωστόσο αρχή).[46][47]Στην εποχή τουη επιρροή των Τάξεων στους θεσμούς αυτούς ήταν περιορισμένη. Για κάθε Ländergroup δημιουργήθηκαν κυβερνήσεις και ταμεία.[48]
Σε αντίθεση μετον Μαξιμιλιανό Α΄ καιτον Κάρολο Ε΄, ο Φερδινάνδος Α΄ δεν ήταν νομαδικός ηγεμόνας. Το 1533 μετέφερε την κατοικία τουστη Βιέννη και περνούσε τον περισσότερο χρόνο του εκεί. Μετά την τουρκική πολιορκία του 1529 ο Φερδινάνδος εργάστηκε σκληρά γιανα κάνει τη Βιέννη ένα απόρθητο φρούριο.[49] Μετά την ενθρόνισή τουτο 1558 η Βιέννη έγινε η αυτοκρατορική πρωτεύουσα.[50]
Από το 1542 ο Κάρολος Ε΄ καιο Φερδινάνδος εισέπρατταν τον φόρο της Κοινής Πένας ή Türkenhilfe (τουρκική βοήθεια), που είχε σχεδιαστεί γιατην προστασία της Αυτοκρατορίας από τους Οθωμανούς ή τη Γαλλία. Αλλά καθώς η Ουγγαρία, σε αντίθεση μετη Βοημία, δεν ήταν μέρος του Βασιλείου η αυτοκρατορική βοήθεια γιατην Ουγγαρία εξαρτιόταν από πολιτικούς παράγοντες. Η υποχρέωση ίσχυε μόνο αν απειλείτο η Βιέννη ή η Αυτοκρατορία.[50][51][52][53]
Το δυτικό τμήμα της Ουγγαρίας στο οποίο κυριαρχούσε ο Φερδινάνδος έγινε γνωστό ως Βασιλική Ουγγαρία. Ως ηγεμόνας της Αυστρίας, της Βοημίας και της Βασιλικής Ουγγαρίας, ο Φερδινάνδος υιοθέτησε μια πολιτική συγκεντρωτισμού και, από κοινού με άλλους μονάρχες της εποχής, την οικοδόμηση μιας απόλυτης μοναρχίας. Το 1527, αμέσως μετά την άνοδό τουστον θρόνο, δημοσίευσε ένα σύνταγμα για τις κληρονομικές του κτήσεις (Hofstaatsordnung) και ίδρυσε θεσμούς αυστριακού τύπου στοΠρέσμπουργκγιατην Ουγγαρία, στην Πράγα γιατη Βοημία καιστοΜπρέσλαουγιατηΣιλεσία.
Ο Φερδινάνδος εισήγαγε πιο ομοιόμορφες κυβερνήσεις για τις χώρες τουκαι επίσης ενίσχυσε τον έλεγχό τουστα οικονομικά της Βοημίας, κάτι πουτου παρείχε το ήμισυ των εσόδων του. Ωστόσο οι κυβερνήσεις παρέμειναν βασικά ανεξάρτητες η μία από την άλλη. Ένας Αυστριακός μπορούσε να κάνει καριέρα στη διοίκηση της Βοημίας, αλλά συνήθως μόνο μετά από πολιτογράφηση, εκτός από ορισμένους βασιλικούς προστατευόμενους όπως ο Φλόριαν Γκρίσπεκ, ενώ ήταν σχεδόν ανήκουστο (σε αντίθεση μετο μέλλον) για ένα Βοημό να σταδιοδρομήσει στην Αυστριακή διοίκηση.[54] Εκλεγμένος βασιλιάς ο ίδιος, ώθησε σταδιακά τη μοναρχία να γίνει κληρονομική, κάτι που τελικά θα επιτευχθεί από τονΦερδινάνδο Β΄[55]
Το 1547 οι Τάξεις της Βοημίας επαναστάτησαν εναντίον του Φερδινάνδου, όταν διέταξε τον στρατό της Βοημίας να κινηθεί εναντίον των Γερμανών Προτεσταντών. Αφού κατέστειλε την εξέγερση, ανταπέδωσε περιορίζοντας τα προνόμια των πόλεων της Βοημίας και εισάγοντας μια νέα γραφειοκρατία βασιλικών αξιωματούχων γιατον έλεγχο των αστικών αρχών. Ο Φερδινάνδος ήταν υποστηρικτής της Αντιμεταρρύθμισηςκαι ηγήθηκε της απάντησης της Καθολικής Εκκλησίας σε αυτό που έβλεπε ως το αιρετικό ρεύμα του Προτεσταντισμού. Για παράδειγμα το 1551 κάλεσε τους Ιησουίτες στη Βιέννη καιτο 1556 στην Πράγα καιτο 1561 επανίδρυσε την Αρχιεπισκοπή της Πράγας, που είχε διαλυθεί λόγω της επιτυχίας των Προτεσταντών.
Μετά την οθωμανική εισβολή στην Ουγγαρία η παραδοσιακή πόλη στέψης Σέκεσφεχερβαρ των Ούγγρων βασιλιάδων έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Έτσι το 1536 η Ουγγρική Δίαιτα αποφάσισε ως νέο τόπο γιατη στέψη του βασιλιά καθώς καιγια τις συνόδους της ίδιας της Δίαιτας το Πρέσμπουργκ. Ο Φερδινάνδος πρότεινε οι Δίαιτες της Ουγγαρίας και της Βοημίας να συγκληθούν καινα διεξάγουν συζητήσεις μαζί με τις Αυστριακές τάξεις, αλλά όλα τα μέρη απέρριψαν μια τέτοια καινοτομία.
Στην Ουγγαρία η μοναρχία παρέμεινε εκλεκτορική μέχρι το 1627 (μετα δικαιώματα των γυναικών στη διαδοχή των Αψβούργων να αναγνωρίζονται το 1723), ανκαιοι βασιλείς που ακολούθησαν τον Φερδινάνδο ήταν σχεδόν πάντα Αψβούργοι.[56]
Μια υποτυπώδης ένωση μεταξύ της Αυστρίας, της Ουγγαρίας και της Βοημίας δημιουργήθηκε ωστόσο, με βάση το κοινό νομικό καθεστώς. Ο Φερδινάνδος είχε συμφέρον να κρατήσει τη Βοημία χωριστά από την αυτοκρατορική δικαιοδοσία καινα κάνει τη σύνδεση μεταξύ της Βοημίας και της Αυτοκρατορίας πιο χαλαρή (η Βοημία δεν πλήρωνε φόρους στην Αυτοκρατορία). Καθώς αρνήθηκε τα δικαιώματα ενός Αυτοκρατορικού Εκλέκτορα ως Βασιλιά της Βοημίας, μπόρεσε να δώσει στη Βοημία (καθώς καισε συναφείς περιοχές όπως η Άνω και Κάτω Αλσατία, η Σιλεσία καιηΜοραβία) το ίδιο προνομιακό καθεστώς μετην Αυστρία, επιβεβαιώνοντας έτσι την ανώτερη θέση τουστηντην Αυτοκρατορία.[57][58]
Τον Δεκέμβριο του 1562 ο Φερδινάνδος εξέλεξε βασιλιά της Γερμανίας τον μεγαλύτερο γιοτου Μαξιμιλιανό. Ακολούθησε η διαδοχή τουστη Βοημία καιτο 1563 το στέμμα της Ουγγαρίας.[52]
Η κληρονομιά του Φερδινάνδου αποδείχθηκε τελικά διαρκής. Ανκαιδεν είχε πόρους, κατάφερε να υπερασπιστεί τη χώρα του ενάντια στους Οθωμανούς με περιορισμένη υποστήριξη από τον αδελφό τουκαι εξασφάλισε ακόμη και ένα τμήμα της Ουγγαρίας, που αργότερα θα παρείχε τη βάση γιατην κατάκτηση ολόκληρου του Βασιλείου από τους Αψβούργους. Στις δικές του κτήσεις επέβαλε ένα φορολογικό σύστημα που, ανκαι ατελές, θα συνέχιζε να χρησιμοποιείται από τους διαδόχους του.[54] Ο χειρισμός του της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης αποδείχθηκε πιο ευέλικτος καιπιο αποτελεσματικός από αυτόν του αδελφού τουκαι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διευθέτηση του 1555, που ξεκίνησε μια εποχή ειρήνης στη Γερμανία. Η πολιτική του συνολικά ήταν προσεκτική και αποτελεσματική. Από την άλλη πλευρά όταν συμμετείχε σεπιο τολμηρές προσπάθειες, όπως οι επιθέσεις του εναντίον της Βούδας και της Πέστης, συχνά κατέληγε σε αποτυχία.
Ο Φίχτνερ παρατηρεί ότι ο Φερδινάνδος ήταν μέτριος στρατιωτικός διοικητής (εξού καιοι πολλές δυσκολίες στην αντιμετώπιση των Οθωμανών στην Ουγγαρία), αλλά ενεργητικός και πολύ ευφάνταστος κυβερνήτης, που δημιούργησε ένα πλαίσιο γιατην αυτοκρατορία τουπουθα διαρκούσε μέχρι τον18ο αιώνα. Ο πυρήνας του περιλάμβανε ένα αυλικό και ένα μυστικό συμβούλιο, ένα κεντρικό ταμείο και ένα σώμα για στρατιωτικές υποθέσεις, μετη γραφειοκρατία να διευθύνεται από μια κοινή καγκελαρία. Στην εποχή τουκαιστην πράξη η Βοημία καιη Ουγγαρία αντιστάθηκαν στη συνεργασία με αυτή τη δομή, αλλά τα γερμανικά κράτη τη μιμήθηκαν ευρέως.[59]
Ο Φερδινάνδος ήταν επίσης προστάτης των τεχνών. Εξωράισε τη Βιέννη καιτην Πράγα. ΤοΠανεπιστήμιο της Βιέννης αναδιοργανώθηκε. Κάλεσε επίσης στην πρωτεύουσα Ιησουίτες, προσέλκυσε αρχιτέκτονες και λόγιους από την Ιταλία και τις Κάτω Χώρες γιανα δημιουργήσουν ένα πνευματικό περιβάλλον γύρω από την αυλή. Προώθησε το επιστημονικό ενδιαφέρον για τις ανατολικές γλώσσες.[60]Οιουμανιστέςπου προσκάλεσε είχαν μεγάλη επιρροή στονγιοτου Μαξιμιλιανό. Του άρεσε ιδιαίτερα ημουσικήκαιτοκυνήγι. Ανκαιδεν ήταν εξαιρετικά προικισμένος διοικητής, ενδιαφερόταν για στρατιωτικά θέματα και συμμετείχε σε πολλές εκστρατείες κατά τη διάρκεια της βασιλείας του.
↑ 10,010,1Milan Kruhek: Cetin, grad izbornog sabora Kraljevine Hrvatske 1527, Karlovačka Županija, 1997, Karslovac
↑Pánek, Jaroslav· Tůma, Oldřich (15 Απριλίου 2019). A History of the Czech Lands (στα Αγγλικά). Charles University in Prague, Karolinum Press. σελ. 214. ISBN978-80-246-2227-9. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2021.
↑Lisa Jardine, The Awful End of William the Silent: The First Assassination of a Head of State with A Handgun, London, HarperCollins, 2005, (ISBN0007192576), Chapter 1; Richard Bruce Wernham, The New Cambridge Modern History: The Counter Reformation and Price Revolution 1559–1610, (vol. 3), 1979, pp. 338–345.