Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί.
Προσοχή, το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Γιατη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{πηγές|26|09|2024}}
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Γιατη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|26|09|2024}}
Πριν από την γέννηση του Οιδίποδα ο βασιλιάς της Θήβας Λάιος, αποφάσισε να μάθει το πεπρωμένο του σχετικά μετην απόκτηση διαδόχου, επειδή η γυναίκα του, ηΙοκάστη ή Επικάστη, δεν είχε κυοφορήσει ποτέ, παρά τις πολύχρονες προσπάθειες. Ο λοξίας Απόλλωναςτου διεμήνυσε, μέσω της Πυθίας, πως θα αποκτούσε γιοκαι πως αυτός μάλιστα θατον σκότωνε.
Ήταν από τους σπάνιους χρησμούς που ήταν τόσο ξεκάθαροι ως προς το περιεχόμενό τους. Επίσης πρέπει να επισημανθεί πως ο Λάιος είχε προκαλέσει την οργή των Θεών γιατην σχέση που σύναψε με άλλον άντρα, τονγιοτουΠέλοπα, βασιλιά της Ηλείας, τονΧρύσιππο. Η αυτοκτονία του Χρυσίππου στη Θήβα, όπου τον είχε απαγάγει ο Λάιος, προκάλεσε το μένος του Πέλοπα, ο οποίος καταράστηκε τον βασιλιά της Θήβας ναμην αποκτήσει γιοκαιαν κάνει να πεθάνει από το χέρι του. Οι Θεοί συμφώνησαν, κατά άλλους ηΉρα, αφού η ενέργειά του αποτέλεσε ύβρι προς τους Νόμους.
Ο Λάιος, έχοντας γνώση το χρησμοδότημα, μετά την γέννηση του πρωτότοκου, έδεσε τον Οιδίποδα από τα πόδια (εξουκαιτο όνομα Οιδίπους (οίδημα(=πρήξιμο) + πους(=πόδι)) καιτον έδωσε σ΄έναν δούλο, τον οποίο διέταξε νατον αφήσει έκθετο στονΚιθαιρώνα. Με αυτόν τον τρόπο εναπόθετε την τύχη του βρέφους στα χέρια των Θεών ή της Τύχης, όπως αναφωνεί στηντραγωδία «Οιδίπους Τύραννος» τουΣοφοκλή, ο ίδιος ο ήρωας. Ένας βοσκός όμως βρήκε το παιδί καιτο παρέδωσε στην γυναίκα του βασιλιά της Κορίνθου, Πόλυβου, τηνΜερόπη ή Περίβοια. Αυτοί μην έχοντας παιδιά, τον δέχτηκαν σαν «θείο δώρο». Έτσι ο Οιδίποδας ζεικαι μεγαλώνει στα παλάτια της Κορίνθου, στην πόλη Τενέα, ως γνήσιος και νόμιμος κληρονόμος του θρόνου.
Μια μέρα όμως κάποιος τον αποκάλεσε «νόθο». Θέλοντας να μάθει το αληθές του λόγου, επειδή επικράτησε «σιγή ιχθύος» στο παλάτι γιατο θέμα, αποφασίζει να πάει στηνΠυθία. Εκεί η ιέρεια του Απόλλωνα, με ξεκάθαρο χρησμό τον διώχνει από τον ιερό χώρο της επειδή θα φανεί ομόκλινος του πατρός και πατροκτόνος, αιμομίκτης και σύζυγος της μητέρας του, καθώς και ότι αυτός καιτα παιδιά τουθα είναι αιτία πολλών κακών. Ήταν τέτοια η ένταση του γεγονότος, ώστε ο Οιδίποδας, ξεχνώντας τους λόγους προσέλευσής τουστην Πυθία, αποφασίζει ναμην γυρίσει στην θεωρούμενη κατ' αυτόν πατρίδα του, την Κόρινθο γιαναμην προκαλέσει δεινά στους πραγματικά θετούς του γονείς.
Κατά την περιπλάνησή τουστον ελλαδικό χώρο, κατευθύνθηκε προς τηνΘήβα. Σ΄ένα σταυροδρόμι της, το τρίστρατο μετο όνομα «Σχιστή οδός», συναντά μια άμαξα και ύστερα από μια έντονη λογομαχία σκοτώνει τον κάτοχο της άμαξας και τους συνοδούς - δούλους του, εκτός από έναν. Όπως αποδεικνύεται αργότερα, με μαρτυρία του δούλου που σώθηκε, ο Οιδίποδας σκότωσε τον πατέρα του Λάιο, ο οποίος κατευθυνόταν προς την Πυθία γιανα μάθει τι απέγινε το παιδί του.
Ο Οιδίποδας πλησιάζοντας στη Θήβα συνάντησε τηΣφίγγα ένα φοβερό τέρας με κεφάλι ανθρώπου, σώμα λιονταριού και φτερά αετού, ενααποτα σημαντικότερα τέρατα της ελληνικής μυθολογίας. Η Σφίγγα σκότωνε κάθε διαβάτη πουτην συναντούσε, επειδή δεν απαντούσε στο γρίφο της. Ρωτώντας τον Οιδίποδα «Ποιοοντο πρωί στέκεται στα τέσσερα, το μεσημέρι στα δύο καιτο βράδυ στα τρία», έλαβε ως απάντηση «Ο Άνθρωπος είναι εκείνο τονον, πουτο ξημέρωμα της ζωής του κινείται στα τέσσερα, το βράδυ της ζωής τουστα τρία, μετην βοήθεια του μπαστουνιού, ενώ στο μεσοδιάστημα (μεσημέρι) της ζωής κινείται με σιγουριά σταδυο». Μετά την λύση του γρίφου η Σφίγγα έπεσε στον γκρεμό και σκοτώθηκε (ή κατά άλλους ο Οιδίποδας της επιτέθηκε όταν ήταν ξαφνιασμένη από τη λύση του γρίφου και ύστερα απο άγρια μάχη τη σκότωσε). Ο Οιδίποδας αναγορεύτηκε βασιλιάς της Θήβας, από τον προσωρινό βασιλιά της πόλης Κρέοντα, και σύζυγος της Ιοκάστης (αδελφή του Κρέοντα), χήρας του Λάιου και μητέρας του Οιδίποδα.
Μετην Ιοκάστη απέκτησε τέσσερα παιδιά, τους ΠολυνείκηκαιΕτεοκλήκαι τις ΑντιγόνηκαιΙσμήνη, που ήταν παράλληλα και αδέλφια του. Έτσι ολοκληρώθηκε το περιεχόμενο του χρησμού που έδωσε η Πυθία στον Λάιο πρώτα καιστον Οιδίποδα αργότερα. Υπάρχει άλλη μαρτυρία, κατά την οποία η Ιοκάστη έμαθε πως παντρεύτηκε τονγιο της και αυτοκτόνησε. Ο Οιδίποδας ξαναπαντρεύτηκε καιμετην νέα σύζυγό του, τηνΕυρυγάνεια, απέκτησε τα τέσσερα παιδιά.
«Ο λοιμός των Θηβών», έργο τουΣαρλ Φρανσουά Ζαλαμπέρ, Μουσείο Καλών Τεχνών, Μασσαλία
Εξαιτίας του λοιμού που μάστιζε τη Θήβα, για επτά χρόνια (όσα καιτα χρόνια εξουσίας του Οιδίποδα), χρησμός από τον μάντη Τειρεσία, υπέδειξε πως η αιτία του κακού είναι ο φονιάς του Λάιου.
Στην τραγωδία «Οιδίπους Τύραννος» εκτυλίσσεται η αποκάλυψη του φονιά, που είχε ως αποτέλεσμα την αυτοτύφλωση του Οιδίποδα καιτην αυτοκτονία της Ιοκάστης (κρεμάστηκε). Στην τραγωδία τουΣοφοκλή, «Οιδίπους επί Κολωνώ», μαθαίνουμε πως ο Οιδίποδας, για άλλη μια φορά, περιπλανήθηκε στον ελλαδικό χώρο, με συνοδό την κόρη του Ισμήνη ή, κατά άλλους, την Αντιγόνη. Κατέληξε στηνΑθήνα, όπου ο βασιλιάς της, οΘησέας, τον δέχτηκε και μεσολάβησε γιατην συμφιλίωσή τουμε τους Θεούς καιτον λυτρωτικό του θάνατο. Στην τραγωδία «Επτά επί Θήβας», τουΑισχύλου, μαθαίνουμε γιατην τύχη του Πολυνείκη, του Ετεοκλή καιτουΚρέοντα. Ενώ, τέλος, από την τραγωδία «Αντιγόνη» μαθαίνουμε γιατην τύχη της ομώνυμης ηρωίδας.
Ο μύθος του Οιδίποδα εντάσσεται στο πλαίσιο του «Θηβαϊκού Κύκλου».
Σχετικά πολυμέσα
Οιδίποδας, 