Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 16/06/2012.
Στηνελληνική μυθολογίαοΈρως ήταν ο φτερωτός θεός της αγάπης. Συχνά σχετίζεται μετη θεά Αφροδίτη. Σύμφωνα μετον μύθο, όταν χτυπούσε μετα βέλη του δύο ανθρώπους, αυτοί ερωτεύονταν παράφορα.Ο Έρως χαρακτηρίζεται ανίκητος στην τραγωδία Αντιγόνη. Απεικονίζεται, συνήθως, με θήκη γεμάτη βέλη στον ώμο.
Σύμφωνα μετην ορφική διδασκαλία, ο Έρος (με όμικρον, Ησίοδος Θεογονία εδ. 120) προήλθε από το «κοσμικό αυγό» που άφησε ηΝύχτα στους κόλπους τουΕρέβους. Την κοσμογονική προέλευσή του υποστηρίζει τκαιοΗσίοδοςστηΘεογονία, όπου αναφέρεται πως ο Έρος προήλθε από τοΧάος μαζί μετηΓαία, στοιχεία επίσης χωρίς γεννήτορες.
Στη μεθομηρική μυθολογία παρουσιάζονται και άλλοι γεννήτορες του Έρωτα, ενώ συχνά σχετίζεται μετη θεά Αφροδίτη. Σύμφωνα μετηΣαπφώ είναι γιος της Αφροδίτης καιτουΟυρανού, ενώ σύμφωνα μετονΣιμωνίδη τον Κείο είναι γιος της Αφροδίτης καιτουΆρη.[5] Αναφέρεται και ως υπηρέτης και συνοδός της Αφροδίτης. ΟΑλκαίος ο Μυτιληναίος αναφέρει ότι ο Έρωτας ήταν γιος της ΊριδαςκαιτουΖέφυρου.
Από τους τραγικούς, ιδιαίτερη σημασία στον θεό Έρωτα αποδίδει οΕυριπίδης. Ο Ευριπίδης διαχωρίζει τη δύναμη του Έρωτα σε δύο μορφές: Σε αυτή που μπορεί να οδηγήσει στην Αρετή καισε εκείνη που οδηγεί στην Αθλιότητα.
Με παρόμοιο τρόπο, στοΣυμπόσιοτουΠλάτωνα εντοπίζουμε τον «καλό» Έρωτα (γιο της Αφροδίτης Ουρανίας) καιτον «κακό» Έρωτα (γιο της Αφροδίτης Πανδήμου).
Επίσης εκεί, σύμφωνα μετον λόγο της Διοτίμας, ο Έρως είναι γιος του Πόρου και της Πενίας. Την ημέρα της γέννησης της Αφροδίτης, οι θεοί παρέθεσαν γεύμα στο οποίο βρισκόταν καιοΠόροςο γιος της Μήτιδος. Όταν τελείωσαν μετο φαγητό, η Πενία ήρθε γιανα επαιτήσει και καθώς είδε τον Πόρο να κοιμάται στους κήπους τουΔία (μεθυσμένο από το πολύ νέκταρ), πλάγιασε δίπλα τουκαι απέκτησε τον Έρωτα. Έτσι, ο Έρως έγινε ακόλουθος της Αφροδίτης, επειδή δηλαδή γεννήθηκε την ημέρα των γενεθλίων της και συγχρόνως επειδή από τη φύση του είναι ερωτευμένος μετο κάλλος καιη Αφροδίτη είναι καλλίστη.[6]
Οιαρχαιολόγοιτων ημερών μας δεν αναγνωρίζουν την ύπαρξη εξακριβωμένων αναπαραστάσεων του θεού πουνα χρονολογούνται πριν από τον6ο αιώνα π.Χ.. Δύο από τις πρώτες παραστάσεις του θεού Έρωτα βρίσκονται στοΜουσείο της Ακρόπολης, στηνΑθήνα. Η πρώτη (χρονολογημένη στα 580 π.Χ.) είναι σε ένα όστρακο από μελανόμορφοσκύφο, όπου η θεά Αφροδίτη φαίνεται να κρατά στο χέρι της ένα αγόρι. Η δεύτερη (χρονολογημένη στα 570 π.Χ.) είναι σε ένα μελανόμορφο πλακίδιο, όπου πάλι η Αφροδίτη κρατά με ανάλογο τρόπο δύο αγόρια, τον Έρωτα καιτονΊμερο.
Οι πρώτες «αυτόνομες» εμφανίσεις του θεού Έρωτα στηντέχνη πραγματοποιούνται τον5ο αιώνα π.Χ.. Ο Έρωτας εμφανίζεται ανεξάρτητος από άλλες θεότητες, σε διάφορες απεικονίσεις: άλλοτε πετάει, άλλοτε κοιμάται, άλλοτε ιππεύει ένα δελφίνι, άλλοτε κρατάει ένα λουλούδι. Αντικατοπτρίζοντας το μύθο πουτον θέλει συνοδό και υπηρέτη της Αφροδίτης, σε πολλές παραστάσεις της περιόδου εκείνης ο Έρωτας εικονίζεται να βοηθά τη μητέρα του ή άλλες γυναίκες: να μεταφέρει για αυτές ρούχα ή πετσέτες, να τις βοηθάει στο χτένισμα καιτην περιποίησή τους, να λύνει ή να δένει τα λουριά των σανδαλιών τους.
Ήδη από τον4ο αιώνα π.Χ., ο Έρωτας συμπεριλαμβάνεται καιστον βακχικό κύκλο, εμφανίζεται δηλαδή σε απεικονίσεις ως πιστός ακόλουθος του θεού Διονύσου. Η παράδοση αυτή συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια της Ελληνιστικής Περιόδου.
Ξεχωριστό κομμάτι στις διάφορες απεικονίσεις του Έρωτα που έχουν ανακαλυφθεί κατέχουν τα έργα που βρέθηκαν στηνΠομπηία της Ιταλίας. Ανάμεσα στα έργα που ξεχωρίζουν είναι αυτά της «πώλησης Ερώτων», της τιμωρίας του Έρωτα καιτου Έρωτα ως μεταφορέα των όπλων του θεού Άρη. Ιδιαίτερου κάλλους θεωρούνται καιτα γλυπτά της εποχής που αναπαριστούν τον θεό.
Στα ύστερα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, ο Έρωτας συχνά ταυτίζεται μετο Πένθος ή τον Θάνατο. Εμφανίζεται να κρατάει δάδα, συνήθως στραμμένη προς το έδαφος. Πρόκειται για μία απεικόνιση που βρίσκει τις ρίζες της στη σχέση του θεού μετον βακχικό κύκλο. Την ίδια περίοδο ξεκινούν την εμφάνισή τους αναπαραστάσεις του Έρωτα, στις οποίες φαίνονται αποδεικτικά στοιχεία της νίκης τουστη διαμάχη μετονΗρακλή: ένα στεφάνι ή το ρόπαλο του ημίθεου.
Στη ρωμαϊκή τέχνη, η εικόνα του Έρωτα χρησιμοποιείται στην αρχιτεκτονική διακόσμηση, τις περισσότερες φορές μετη μορφή μικρού παιδιού.
Για τους αρχαίους Έλληνες, ο Έρως ήταν ο θεός που ευθυνόταν γιατον πόθο, την αγάπη καιτη σεξουαλική δραστηριότητα, ενώ λατρευόταν και ως θεός της γονιμότητας. Μάλιστα, συχνά τον αναφέρουν ως «ελευθέριο», όπως καιτο Διόνυσο.
Στην αρχαιοελληνική μυθολογία υπάρχουν δύο βασικές υποστάσεις του Έρωτα: η παλιότερη θεότητα είναι αυτή που ενσαρκώνει όχι μόνο τη δύναμη της ερωτικής αγάπης αλλά καιτη δημιουργική δύναμη της αεικίνητης φύσης, αποτελούσε το πρωτότοκο Φως που ευθύνεται γιατην ύπαρξη καιτην τάξη όλων των πραγμάτων στον Σύμπαν.
Σύμφωνα μετη Θεογονία του Ησίοδου, αυτή η μορφή του Έρωτα γεννήθηκε πριν από τους θεούς του Ολύμπου, όταν το Χάος γέννησε τη Γαία καιτον Τάρταρο. Σύμφωνα με τους ΌρνιθεςτουΑριστοφάνη, «άνθισε» από ένα αυγό, καρπό της ένωσης της Νύχτας καιτου Σκότους.
Στα Ελευσίνια Μυστήρια, ο Έρως λατρευόταν ως Πρωτόγονος, αυτός δηλαδή που γεννήθηκε πρώτος.
Από την άλλη πλευρά, αργότερα στα χρόνια της αρχαιότητας, ο Έρωτας προέκυψε ως γιος της Αφροδίτης (με πατέρα είτε τον Άρη, είτε τονΉφαιστο).
Σύμφωνα με άλλες πηγές, γεννήθηκε μαζί μετην Αφροδίτη, ενώ άλλοι τον θεωρούν γιο της Ίριδας καιτου Ζέφυρου.
Αυτή η μορφή του Έρωτα ανήκε στη συνοδεία της Αφροδίτης, δάμαζε την πρωταρχική δύναμη της αγάπης καιτην κατεύθυνε κατά τη θέλησή του προς τους θνητούς, ένας ρόλος που αρμόζει στον καρπό της ένωσης της «Αγάπης» (Αφροδίτη) είτε μετον «Πόλεμο» (Άρης) είτε μετη «Φωτιά» (Ήφαιστος).
Υπάρχουν μύθοι πουτον θέλουν πανέμορφο στην όψη, αλλά και συχνή πηγή μπελάδων για τους θεούς και τους θνητούς. Άλλοι μύθοι παρουσιάζουν έναν Έρωτα με γνώση της τεράστιας δύναμής του, να αρνείται τις παρακλήσεις της μητέρας τουκαι άλλων θεών να επέμβει στις ζωές των θνητών.
Οαστεροειδής433 Έρως (433 Eros), που ανακαλύφθηκε το 1898 και δέχθηκε την επίσκεψη του διαστημοπλοίου NEAR-Shoemaker το 2000-2001, πήρε το όνομά του από τον φτερωτό αυτό θεό.