ΟΣεψεσκάφ ήταν ο έκτος και τελευταίος φαραώ της Τέταρτης ΔυναστείαςτουΠαλαιού Βασιλείου της αρχαίας Αιγύπτου. Βασίλεψε 6 με 8 χρόνια, αρχίζοντας από το περίπου 2510 π.Χ. Οι μόνες δραστηριότητες που είναι με βεβαιότητα χρονολογημένες κατά τη διάρκεια της βασιλείας του είναι η ολοκλήρωση του ταφικού συγκροτήματος της Πυραμίδας του Μυκερίνουκαιη κατασκευή του δικού του τάφου μασταμπά, τουΜασταμπά Φαρούν, "μασταμπάς του φαραώ"[1].
Η οικογένεια του Σεψεσκάφ δεν είναι βέβαιη. ΟαιγυπτιολόγοςΤζορτζ Άντριου Ράισνερ πρότεινε ότι ο Σεψεσκάφ ήταν ο γιος τουΜυκερίνου βασισμένος σε ένα διάταγμα που αναφέρει ότι ο Σεψεσκάφ ολοκλήρωσε το ταφικό ναό του Μυκερίνου. Αυτό όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής απόδειξη ότι ήταν όντως γιος του, γιατί το διάταγμα δεν αναφέρει την σχέση μεταξύ των δύο αυτών βασιλέων. Επιπλέον, η ολοκλήρωση του τάφου ενός φαραώ από το διάδοχό τουδεν εξαρτάται απαραίτητα από τη σχέση ως γιου/πατέρα μεταξύ των δύο[2].
Η μητέρα, σύζυγοι και παιδιά του Σεψεσκάφ είναι άγνωστα. Ανο Μυκερίνος ήταν όντως ο πατέρας του, η μητέρα τουθα ήταν μία από τις βασιλικές συζύγους του Μυκερίνου Χαμερερνεμπτί Β΄ ή Ρεχετρέ. Είναι πιθανός η σύζυγος του Σεψεσκάφ να ήταν ηΧεντκαουές Α΄, αλλά αυτό κάθε άλλο παρά σίγουρο είναι. Η Βασίλισσα Μπουναφέρ έχει προταθεί επίσης ως πιθανή σύζυγός του, με βάση των τίτλων της ως ιέρειας του Σεψεσκάφ. Μπορεί όμως να ήταν κόρη του, η οποία υπηρετούσε στη ταφική λατρεία του πατέρα της. Τέλος, η Χαμαάτ, η γυναίκα ενός ευγενούς που ονομαζόταν Πταχεψής και κόρη βασιλιά, μπορεί να ήταν κόρη του Σεψεσκάφ ή τουΟυζερκάφ[3].
Κατά πάσα πιθανότητα ήταν ο τελευταίος φαραώ της Τέταρτης Δυναστείας ανδεντον διαδέχτηκε ένας άγνωστος ηγεμόνας μετο όνομα Θαμφθίς όπως καταγράφεται σε ένα μέρος της αιγυπτιακής λογοτεχνίαςκαι, εμμέσως, στονΚανόνα του Τορίνο. Στα σύγχρονα της εποχής έγγραφά , όπως σε βασιλικά μνημεία και ιδιωτικούς τάφους των νεκροταφείων του Παλαιού Βασιλείου της Γκίζας και της Σακάρα, δεν καταγράφεται κανένας ηγεμόνας μετο όνομα Θάμφθις[4]. Ο μακρόβιος αυλικός του παλατιού Νετρί-νεσούτ-που αναφέρει στο τάφο τουμε σαφήνεια την παρακάτω διαδοχή για τους βασιλείς τους οποίους υπηρέτησε: Ρετζεντέφ → Χέωψ → Μυκερίνος → Σεψεσκάφ, και τους πρώτους τρεις της 5ης Δυναστείας, Ουζερκάφ, Σαχουρέ και Νεφεριρκαρέ[5]. Τέλος, «Καμιά τοποθεσία της περιόδου [η οποία] συνδέεται με βασιλικά ονόματα δεν κάνει αναφορά άλλων βασιλέων πέρα αυτών, ούτε τα ονόματα βασιλικών εγγονών, που συχνά φέρουν το όνομα βασιλικών προγόνων τους ως μέρος του δικού τους, δεν αναφέρουν άλλα ονόματα»[6].
Η βασιλεία του Σεψεσκάφ μαρτυρείται από ταφικές επιγραφές αξιωματούχων πουτων υπηρέτησαν. Οι περισσότερες από αυτές βρέθηκαν στηΓκίζακαιτηΣακάρα. Το γεγονός ότι οι περισσότερες από αυτές τις επιγραφές αναφέρουν το Σεψεσκάφ χωρίς παραπέρα λεπτομέρειες, ίσως είναι μια ένδειξη γιατο βραχύβιο της βασιλείας του. Οι αξιωματούχοι πουτον αναφέρουν είναι:
Σεχεμκαρέ, ένας γιος τουΧεφρήνου, ιερέας των βασιλικών ταφικών λατρειών. Στο μασταμπά του, που βρίσκεται στη Γκίζα (G8154), βρέθηκε ένας κατάλογος φαραώ υπό τους οποίους υπηρέτησε, από το Χέοπα ως τοΣαχουρέ συμπεριλαμβανομένου του Σεψεσκάφ[7]. Ο κατάλογος αυτός επίσης δίνει τον Ουζερκάφ ως τον αμέσως επόμενο διάδοχο του Σεψεσκάφ.
Μπουνεφέρ, βασιλική πριγκίπισσα και ιέρεια της ταφικής λατρείας του Σεψεσκάφ, θαμμένη στη Γκίζα (G8408). Πιστεύεται ότι ήταν είτε σύζυγος, κόρη ή μία από τις αδελφές του Σεψεσκάφ, και είχε ρόλο στις ταφικές του τελετουργίες[8][9]
Νισουτπουνετζέρ, που ήταν ιερέας της ταφικής λατρείας του. Στο μασταμπά τουστη Γκίζα (G8740) βρέθηκε κατάλογος με τους φαραώ που υπηρέτησε, από τονΡετζεντέφ ως το Σαχουρέ, που αναφέρει το Σεψεσκάφ να ακολουθείται από τον Ουζερκάφ[10]
Πταχεψής Α΄, μεγάλος ιερέας τουΠτα. Μια επιγραφή στηψευδοθύρατου δίνει λεπτομέρειες γιατη βιογραφία του. Αναφέρει ότι έλεβε εκπαίδευση στην Αυλή μετο Σεψεσκάφ, ο οποίος αργότερα τον προήγαγε στο αξίωμα του αρχιερέα τουΠτακαιτου έδωσε για γυναίκα τουτην κόρη τουΧαμαάτ[11].
Καουνισούτ, αξιωματούχος του παλατιού, αναφέρει ότι το Σεψεσκάφ στο μασταμπά τουστη Γκίζα (G8960)[12].
Εκτός από αυτές τις αναφορές στη βασιλεία του Σεψεσκάφ, η μόνη στήλη σήμερα που είναι γνωστή ότι είναι με βεβαιότητα χρονολογημένη στην περίοδο αυτή, βρέθηκε στο συγκρότημα της πυραμίδας του Μυκερίνου, και είναι αυτή που αναφέρει ένα βασιλικό διάταγμα μετο οποίο ο Σεψεσκάφ προσφέρει προσφορές γιατην ταφική λατρεία του πατέρα του[13].
Ο Κανόνας του Τορίνο δίνει στο Σεψεσκάφ βασιλεία τεσσάρων χρόνων καιστο ανώνυμο διάδοχό του της 4ης Δυναστείας —ίσως αναφέρεται στον Ντζεντεπτά (Θαμφθίς) —βασιλεία δύο χρόνων. Σε αντίθεση, οΜανέθων δίνει στο Σεψεσκάφ βασιλεία επτά χρόνων, που μπορεί να είναι συνδυασμός των 4 + 2 (= 6) πλήρων χρόνων που αντιστοιχούν στον Κανόνα του Τορίνο για τους δύο τελευταίους φαραώ της 4ης Δυναστείας συν κάποιους αρκετούς μήνες. Η λίστα του Μανέθωνα όμως αναφέρει την ύπαρξη ενός άγνωστου και ίσως πλασματικού βασιλιά, του Ντζεντεπτά, που αναφέρει ως Θαμφθί, καιτου οποίου του αναλογεί εννιά χρόνια βασιλείας.
ΗΣτήλη του Παλέρμο περιγράφει τον πρώτο χρόνο της βασιλείας του Σεψεσκάφ. Επιβεβαιώνεται ως ο αμέσως επόμενος διάδοχος του Μυκερίνου, καιαπ’ ό, τι φαίνεται στέφτηκε την ενδέκατη μέρα του τέταρτου μήνα. Ανάλυση της περιόδου που είναι διαθέσιμη μεταξύ την αρχή της βασιλείας τουκαιτην αρχή εκείνης του διαδόχου του, υποδηλώνει ότι ο Σεψεσκάφ δεν βασίλεψε παραπάνω από επτά χρόνια[14]. Τέλος, η Στήλη του Παλέρμο υποδηλώνει ότι η τοποθεσία και ονομασία του τάφου του Σεψεσκάφ επιλέχθηκαν κατά το πρώτο χρόνο της βασιλείας του, καιτο όνομα το τάφου του είναι γραμμένο μετο σύμβολο της πυραμίδας[15].
Ο τάφος του Σεψεσκάφ είναι ένας μεγάλος μασταμπάς στη Σακάρα, που αρχικά ονομαζόταν Ο Σεψεσκάφ είναι Εξαγνισμένος , ενώ σήμερα είναι γνωστός ως Μασταμπάς Φαρούν. Αυτός ο μασταμπάς είναι ο πρώτος που αναγνωρίστηκε ως τέτοιος από τονΛέψιουςστα μέσα το 19ου αιώνα και ανασκάφθηκε για πρώτη φορά το 1858 από τονΟγκίστ Μαριέτ. Όμως, δεν ήταν πριν από το 1924-1925 που ο μασταμπάς εξερευνήθηκε διεξοδικά από τον Gustave Jéquier. Αρχικά ο μασταμπάς πιστευόταν ότι ήταν ο τάφος του φαραώ της Πέμπτης ΔυναστείαςΟυνίς, αλλά ο Jéquier ανακάλυψε στοιχεία ότι ανήκε στο Σεψεσκάφ. Συγκεκριμένα, ανακάλυψε μια στήλη τουΜέσου Βασιλείουη οποία υποδείκνυε ότι η ταφική λατρεία του Σεψεσκάφ ήταν ενεργή και συνεχιζόταν κατά εκείνη την περίοδο[16].
Μετονα κατασκευάσει γιατον εαυτό μασταμπά ο Σεψεσκάφ έσπασε την παράδοση της Τέταρτης Δυναστείας κατασκευής μεγάλων πυραμίδων. Όντως, οι προκάτοχοί του έχτισαν δύο πυραμίδεςστη Γκίζα και μία στοΑμπού Ροάς, ενώ οΣνεφρού, ο ιδρυτής της Τέταρτης Δυναστείας, έχτισε μόνος του τρεις πυραμίδες, οι δύο μεγαλύτερες των οποίων είναι ηΚυρτή ΠυραμίδακαιηΚόκκινη Πυραμίδα. Δεν είναι σαφές γιατί ο Σεψεσκάφ δεν κατασκεύασε πυραμίδα, αλλά έχουν προταθεί αρκετές θεωρίες γιανα εξηγήσουν αυτή την επιλογή:
Μπορεί να σχεδίασε αυτό το μικρότερο τάφο γιατον εαυτό του γιατί είχε να αντιμετωπίσει το απαιτητικό έργο της ολοκλήρωσης της πυραμίδας του πατέρα του παράλληλα μετην κατασκευή του δικού του τάφου, σεμια περίοδο πουη Αίγυπτος ευημερούσε λιγότερο από ότι τις αρχές της 4ης Δυναστείας[16].
Μπορεί να επέλεξε να χτίσει μασταμπά στη Σακάρα αντί πυραμίδα στη Γκίζα, γιανα υπονομέψει την αυξανόμενη επιρροή του ιερατείου τουΡα[17]. Η υπόθεση αυτή μπορεί επίσης να εξηγήσει την απουσία κάθε αναφοράς στοΡαστο όνομά του, καθώς καισε αυτό του αμέσως επόμενου διαδόχου του, του Ουζερκάφ.
Επέλεξε να κατασκευάσει μασταμπά ακλουθώντας την αρχαϊκή παράδοση της Πρώτης, Δεύτερης και αρχών της Τρίτης Δυναστείας[18].
Αρχικά είχε σχεδιάσει να χρίσει πυραμίδα, όπως υπονοεί ο Στήλη του Παλέρμο, αλλά πέθανε λίγο καιρό που είχε αρχίσει, και κατά συνέπεια ο διάδοχός του ή η βασίλισσά ολοκλήρωσε το τάφο ως μασταμπά αντί ως πυραμίδα.
↑Peter Clayton: Chronicle of the Pharaohs. Thames and Hudson, London 1994. p. 56
↑Peter Jánosi: Giza in der 4. Dynastie. Die Baugeschichte und Belegung einer Nekropole des Alten Reiches. Band I: Die Mastabas der Kernfriedhöfe und die Felsgräber, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 2005, S. 66, (ISBN3-7001-3244-1)
↑Dodson, Aidan and Hilton, Dyan. The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson. 2004. (ISBN0-500-05128-3)
↑P.F. O'Mara, Manetho and the Turin Canon: A Comparison of Regnal Years, GM 158 (1997), p.51
↑P.F. O'Mara, Manetho and the Turin Canon: A Comparison of Regnal Years, GM 158 (1997), p. 51. O'Mara's source on Netry-nesut-pu is Kurt Sethe's Urkunden or Urk I, p.166
↑O'Mara, p.51; O'Mara's sources are LD, II, Urkunden I and Auguste's Mariette's 1889 book 'Mastabas de l'ancien empire'
Lepsius, Karl Richard. Denkmäler aus Ægypten und Æthiopen - volume I. Leipzig. KRL.
Sethe, Kurt Heinrich (1903). Urkunden des Alten Reich. Leipzig: J.C. Hinrichs'sche Burchhandlung. KHS.
Breasted, James Henry (1906). Ancient records of Egypt historical documents from earliest times to the persian conquest, collected edited and translated with commentary. I - The First to the Seventeenth Dynasties. The University of Chicago press. JHB.
Daressy, Georges (1916). La Pierre de Palerme et la chronologie de l'Ancien Empire. Cairo: BIFAO. GD.
Gauthier, Henri (1925). Annales du service des antiquités de l'Égypte. Cairo. HG.
Hassan, Selim (1936). Excavations at Gîza II, 1930-1931. Cairo. SHA.
Hassan, Selim (1941). Excavations at Gîza III, 1931-1932. Cairo. SH.
Σχετικά πολυμέσα
