Μετά τον θάνατο τουΠατριάρχη Γρηγορίου Ζ΄, ο τότε Μητροπολίτης Δέρκων ήταν ο πλέον δημοφιλής ιεράρχης και θεωρήθηκε κατάλληλος να εξομαλύνει τηνΜεταλωζάννεια κατάσταση[2]. Έτσι, στις 17 Δεκεμβρίου1924 εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης και ενθρονίστηκε αυθημερόν. Σύμφωνα όμως μετησυμφωνία ανταλλαγής των πληθυσμών, οι τουρκικές αρχές του είχαν ήδη τονίσει από την παραμονή της εκλογής ότι τον θεωρούσαν «ανταλλάξιμο», καθώς είχε εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη μετά το 1918. Ο ίδιος, ως Μητροπολίτης Δέρκων, επιχειρηματολογούσε ότι, αφού το Πατριαρχείο είχε εξαιρεθεί ρητώς της ανταλλαγής, η εξαίρεση δεν αφορούσε το κτιριακό του συγκρότημα αλλά καιτα φυσικά πρόσωπα πουτο συναποτελούσαν ως νομικό πρόσωπο[3]. Κατόπιν ανεπιτυχών διπλωματικών παρεμβάσεων, ο εκλεγείς Πατριάρχης απελάθηκε σιδηροδρομικώς στις 30 Ιανουαρίου1925 από τηνΚωνσταντινούπολη[2].
Η Κυβέρνηση Μιχαλακόπουλου προέβη σε έντονα διπλωματικά διαβήματα και, φοβούμενη όξυνση της κατάστασης, του σύστησε να αποσυρθεί στοΆγιο Όρος. Αυτός όμως μετέβη αρχικά στηΘεσσαλονίκη, όπου τον υποδέχτηκαν 30.000 συγκεντρωμένοι[4]. Από την Θεσσαλονίκη προέβη σε ανεπιτυχή διαβήματα προς τηνΚοινωνία των Εθνώνγιανατου επιτραπεί η επιστροφή. Παράλληλα, η απέλασή του όξυνε τα πνεύματα καιστην Αθήνα, σε βαθμό που στρατιωτικοί κύκλοι με επικεφαλής τονΘεόδωρο Πάγκαλονα ζητούν επανάληψη των εχθροπραξιών μετην Τουρκία λόγω μη τήρησης της συμφωνίας ανταλλαγής[5]. Η Ελληνική Κυβέρνηση επιχείρησε να διεθνοποιήσει το ζήτημα, προσφεύγοντας στηνΚοινωνία των Εθνών, ζητώντας καιτην συνδρομή ξένων Κυβερνήσεων καιτου πρώην πρωθυπουργού, Ελευθέριου Βενιζέλου. Αυτός στάθηκε μενστο πλευρό της Κυβέρνησης, αρνήθηκε όμως να εκπροσωπήσει γιατο θέμα αυτό την χώρα στη Γενεύη[6], καθώς διαφωνούσε μετην πράξη της Συνόδου του Πατριαρχείου να επιμείνει στην εκλογή ανταλλαξίμου ως Πατριάρχη[α]. Στις 4 Φεβρουαρίου1925η Τουρκική Εθνοσυνέλευση επικύρωσε την απέλαση και στις 11 Φεβρουαρίουη Ελλάδα προσέφυγε στην Κοινωνία των Εθνών.
Αφού η Τουρκία αποδέχτηκε να αποσύρει τους φακέλους των υπολοίπων ανταλλάξιμων Μητροπολιτών, απέσυρε καιη Ελλάδα την προσφυγή της στηνΚτΕκαι προέτρεψε τον Πατριάρχη Κωνσταντίνο να παραιτηθεί, διαβεβαιώνοντάς τον ότι θατου εξασφαλιστεί επίπεδο διαβίωσης ανάλογο του αξιώματός του. Τελικά, ο Κωνσταντίνος υπέβαλε την παραίτησή του στις 22 Μαΐου1925. Κατόπιν πήγε για κάποιο διάστημα στηΧαλκίδα, ως φιλοξενούμενος της εκεί Μητροπόλεως Χαλκίδος. Τέλος, εγκαταστάθηκε οριστικά στηΝέα Φιλαδέλφεια της Αττικής, σε σπίτι πουτου παραχωρήθηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση[2].
↑...«θεωρώ τοσούτον αξιοκατάκριτον συμπεριφοράν τωνεν Φαναρίω οίτινες (...) επέμειναν εις εκλογήν προσώπου ανταλλαξίμου (...) ώστε δεν δύναμαι αποτελεσματικώς να υπερασπίσω Ελληνικήν άποψιν αφ'ού ερωτώμενος τυχόν εν Συμβουλίω, εάν δεν κρίνω αξιοκατάκριτον ενέργειαν Πατριαρχείου, θ'αναγκαστώ να ομολογήσω ότι θεωρώ αυτήν αξιοκατάκριτον[7]».
.svg)
