Ένα κολάζ της Κατάνια. Επάνω: Κύπος Bellini. Στη μέση από αριστερά: Θέατρο Massimo Bellini. Στη μέση κέντρο: Το Κέντρο της Κατάνια. Στη μέση δεξιά: Ο καθεδρικός ναός. Κάτω δεξιά: Εκδήλωση Ιστιοπλοΐας στην Κατάνια. Κάτω αριστερά: Πλατεία των ελεφάντων
ΗΚατάνια (ιταλ.Catania, προφέρεται: [/kaˈtanja/](ακούστε), λατ.Catana) είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στηΣικελία μετά τοΠαλέρμο, βρίσκεται στις ανατολικές ακτές του νησιού και αντικρίζει τοΙόνιο Πέλαγος. Αποτελεί την πρωτεύουσα της Μητροπολιτικής Πόλης της Κατάνιας, της δεύτερης μεγαλύτερης Μητροπολιτικής Πόλης σε ολόκληρη τηΣικελία. Ο πληθυσμός της πόλης φτάνει τους 311.584 κατοίκους καιο πληθυσμός της Μητροπολιτικής Πόλης τους 1.107.702 κατοίκους.[1]Η Κατάνια γνώρισε ισχυρούς σεισμούς (1169, 1693) και καταστροφικές εκρήξεις ηφαιστείων από τη γειτονική Αίτνα, η μεγαλύτερη το 1669.[2]
Ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. με εποίκους από τηΧαλκίδα.[3]Στην Κατάνη ιδρύθηκε το πρώτο Πανεπιστήμιο στη Σικελία (1434), έγινε σημαντικό εκπαιδευτικό, καλλιτεχνικό και πολιτικό κέντρο σε ολόκληρη την Ιταλία.[4] Είναι διάσημη γιατην ιστορία, την αρχιτεκτονική καιτη γαστρονομία της, η παλιά πόλη μετα περίφημα κτίρια Μπαρόκ ανακηρύχθηκε από τηνUNESCOΜνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Η Κατάνια είναι η γενέτειρα μεγάλων προσωπικοτήτων, όπως οι συνθέτες Βιντσέντζο ΜπελίνικαιΤζοβάννι Πατσίνι (1796-1867), καιοι συγγραφείς Τζοβάννι Βέργκα, Λουίτζι Καπουάνακαι Φεντερίκο ντι Ρομπέρτο (1861-1927). Στην Κατάνια βρίσκεται το μεγαλύτερο αεροδρόμιο στη νότια Ιταλία.
Πρώτος οικιστής της Κατάνιας ήταν ο Εύαρχος από την Ευβοϊκή αποικία Νάξο της Σικελίας (729 π.Χ.), ο γηγενής πληθυσμός εξελληνίστηκε ταχύτατα. [5]ΟΘουκυδίδης γράφει ότι η πόλη ιδρύθηκε αμέσως μετά την αποικία Λεοντίνοιη οποία μετη σειρά της ιδρύθηκε πέντε χρόνια μετά τις Συρακούσες (730 π.Χ.).[6]Η Ακρόπολη της Κατάνιας εγκαταστάθηκε στον λόφο του όρους Παρθένου λίγο δυτικά από το σημερινό κέντρο της πόλης. Το λιμάνι στην αρχαιότητα ήταν σημαντικό εμπορικό κέντρο από το οποίο εξαγόταν το καλαμπόκι που καλλιεργούσαν στις πεδιάδες της περιοχής.
Στην αρχαιότητα η Κατάνια έμεινε πασίγνωστη γιατον μύθο του Αμφίνομου καιτου Αναπία οι οποίοι σεμια έκρηξη του ηφαιστείου της Αίτνας εγκατέλειψαν γρήγορα την περιουσία τους και έφυγαν μεταφέροντας στους ώμους τους ηλικιωμένους γονείς τους. Η λάβα χωρίστηκε στα δύο από σεβασμό στους δύο νέους ώστε ναμην τους ενοχλήσει, τα αγάλματα τους στήθηκαν στον τάφο τους που έγινε τόπος λατρείας. Οι μορφές των νέων αποτυπώθηκαν σε νομίσματα, ο θρύλος τους ήταν μεγάλη έμπνευση στηΛατινική λογοτεχνία, ποιητές όπως οΚλαύδιος Κλαυδιανός ασχολήθηκαν εκτεταμένα.[7][8][9][10][11][12]
Η Κατάνια ήταν η γενέτειρα του μεγάλου φιλοσόφου και νομοθέτη Χαρώνδα (6ος αιώνας π.Χ.), η νομοθεσία του εισήχθη σε όλες τις Χαλκιδικές πόλεις όχι μονάχα στη Σικελία αλλά σε ολόκληρη τηΜεγάλη Ελλάδα.[13] Είναι προφανές ότι εκείνη την εποχή είχε στενές σχέσεις με όλες τις υπόλοιπες πόλεις. Οι λυρικοί ποιητές ΊβυκοςκαιΣτησίχορος έζησαν στην Κατάνια, τάφηκαν σε ένα μεγαλοπρεπές μνημείο έξω από τις πύλες της πόλης. ΟΞενοφάνης ιδρυτής της Ελεατικής Σχολής έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής τουστην Κατάνια, είναι φανερό ότι είχε αρχίσει να γίνεται μεγάλο πολιτιστικό και εκπαιδευτικό κέντρο.[14]Η Κατάνια διατήρησε την ανεξαρτησία της την εποχή που κυβερνούσε τη Σικελία οΙέρων Α΄ ο Συρακούσιος, ωστόσο την κατέλαβε έδιωξε τους παλιούς κατοίκους και μετέφερε περισσότερους από 1.000 εποίκους από την πόλη Λεοντίνοι. Η πόλη άλλαξε το όνομα της σε"Αίτνη" χάρη στο γειτονικό ηφαίστειο, ανακήρυξε τον εαυτό του οικιστή της νέας πόλης, τον ύμνησε οΠίνδαροςκαι μετά τον θάνατο του δέχτηκε τιμές ήρωα από τους νέους κατοίκους.[15]
Λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του Ιέρων Α΄ ανατράπηκε ο αδελφός και διάδοχος τουΘρασύβουλος ο Συρακούσιοςκαι ανακηρύχτηκε η Β΄ Δημοκρατία των Συρακουσών. Οι Συρακούσιοι καιο βασιλιάς τωνΣικελώνΔουκέτιος έδιωξαν τους νέους εποίκους στο"φρούριο της Ίνεσσα"που πήρε το όνομα "Αίτνα"και έφερε πίσω τους παλιούς Χαλκιδαίους εποίκους (461 π.Χ.). Η Κατάνια πέρασε κατόπιν περίοδο μεγάλης ανάπτυξης και ευημερίας όπως όλες οι Σικελικές πόλεις. Όταν ξέσπασε οΠελοποννησιακός Πόλεμοςκαι ακολούθησε ηΑθηναϊκήΕκστρατεία στη Σικελία (415 π.Χ.) οι κάτοικοι της Κατάνιας αρνήθηκαν στην αρχή να δεχτούν την είσοδο των Αθηναίων. Οι Αθηναίοι πίεσαν έντονα και τους ανάγκασαν να υποκύψουν, η Κατάνια δέχτηκε να συμμαχήσει με τους Αθηναίους ύστερα από τον επιβλητικό λόγο του Αλκιβιάδη στη Συνέλευση. Η πόλη έγινε η βάση των Αθηναίων πουτη χρησιμοποίησαν τον πρώτο χρόνο της εκστρατείας τους εναντίον των Συρακουσών.[16] Μετά την ήττα καιτην εκδίωξη των Αθηναίων οι Συρακούσιοι ήταν έτοιμοι να καταλάβουν την Κατάνια, η πόλη τελικά σώθηκε με επέμβαση από τηνΚαρχηδόνα (409 π.Χ.).
ΟΤύραννοςτων Συρακουσών Διονύσιος ο Πρεσβύτερος λεηλάτησε την πόλη και πούλησε τους κατοίκους της σαν δούλους, έφερε στη θέση τους μισθοφόρους από τηνΚαμπανία. Αργότερα έφτασε ο μεγάλος στρατός των Καρχηδονίων μετον Ιμίλκα καιτον Μάγων, ανάγκασε τους μισθοφόρους να δραπετεύσουν στην Αίτνη (396 π.Χ.). Ακολούθησε η μάχη της Κατάνιας (397 π.χ.) στην οποία ο στρατός της Καρχηδόνας συνέτριψε τον Λεπτίνη των Συρακουσών αδελφό του τυράννου Διονυσίου, η πόλη έπεσε στα χέρια των Καρχηδονίων.[17]ΟΚάλλιππος ο Συρακούσιος δολοφόνος και διάδοχος τουΔίων των Συρακουσών είχε την πόλη στην κατοχή τουγια κάποιο διάστημα. Όταν οΚορίνθιος στρατηγός Τιμολέων έφτασε στη Σικελία (344 π.Χ.) ο τύραννος της Κατάνιας Μάμερκος τον υποστήριξε αλλά αργότερα τον εγκατέλειψε γιανα συμμαχήσει με τους Καρχηδόνιους. Ο Τιμολέων ύστερα από την πράξη αυτή επιτέθηκε στην πόλη και ανέτρεψε τον Μάμερκο (338 π.Χ.).[18]Η Κατάνια διατήρησε στη συνέχεια την ελευθερία καιτην ανεξαρτησία της, όταν οΑγαθοκλής των Συρακουσών ξεκίνησε τους πολέμους μετην Καρχηδόνα (311 π.Χ.) η πόλη υποστήριζε παροδικά και τις δύο πλευρές. ΟΠύρρος της Ηπείρου έφτασε στη Σικελία (278 π.Χ.), η Κατάνια ήταν η πρώτη πόλη που άνοιξε τις πύλες της καιτον δέχτηκε με μεγάλες τιμές.[19]Η πρώτη εμφάνιση του χορού με συνοδεία από Φλάουτο αποδίδεται στον Ανδρών, έναν πολίτη της Κατάνιας.[20]
Όταν ξέσπασε οΑ΄ Καρχηδονιακός Πόλεμοςη Κατάνια ήταν από τις πρώτες πόλεις που υποτάχθηκαν στηΡωμαϊκή Δημοκρατία μετά από τις πρώτες επιτυχίες (263 π.Χ.).[21][22] Ανάμεσα στα υπόλοιπα λάφυρα που μεταφέρθηκαν σε Συνέλευση στηΡώμη ήταν ένα ηλιακό ρολόι.[23]Η Κατάνια σαν υποτελής πόλη ήταν υποχρεωμένη να δώσει το ένα δέκατο από τα αγροτικά κέρδη σαν φόρο στη Ρώμη. Ο κατακτητής των Συρακουσών Μάρκος Κλαύδιος Μάρκελλος έκτισε στην Κατάνια ένα Γυμνάσιο.[24]ΣτηΡωμαϊκή αυτοκρατορία συνέχισε να περνάει περίοδο ευημερίας, είχε φιλικές σχέσεις μετη Ρώμη ανκαιδεν είχε την ίδια εύνοια με τις γειτονικές πόλεις Ταυρομένιον σημερινή ΤαορμίνακαιΜεσσήνη. Όταν ξέσπασε ο"Α΄ Πόλεμος των Σκλάβων" (135 π.Χ.) κατακτήθηκε από εξεγερμένους δούλους.[25]Μια από τις σοβαρότερες εκρήξεις του ηφαιστείου της Αίτνας (121 π.Χ.) κατέστρεψε μετη λάβα το μεγαλύτερο μέρος της πόλης, οι Ρωμαίοι για 10 χρόνια παραχώρησαν στην Κατάνη 10ετή απαλλαγή από τους φόρους. Το μεγαλύτερο τμήμα της πεδιάδας που βρισκόταν στα νοτιοδυτικά της Κατάνιας φαίνεται ότι στην αρχαιότητα ότι ανήκε στους Λεοντίνους ή στην Κεντόριπα, σημερινή Τσεντουρίπε. Το τμήμα ωστόσο που βρισκόταν ανάμεσα στην Κατάνια καιτο στόμιο του ποταμού Σύμαιθου προσαρτήθηκε στην Κατάνια καιτην εφοδίαζε με μεγάλες ποσότητες σιτηρών.
ΟΜάρκος Τύλλιος Κικέρωντην καταγράφει σαν πλούσια και ακμάζουσα πόλη, είχε ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια στη Σικελία από το οποίο γινόταν εξαγωγή καλαμποκιού.[26]Στη Σικελική εξέγερση (44 π.Χ.) οΣέξτος Πομπήιος επέλεξε τη Σικελία σαν έδρα του, η Κατάνια μαζί με τις άλλες πόλεις ενώθηκε μαζί του. Ο Σέξτος Πομπήιος συγκρότησε στη Μεσσήνη έναν τεράστιο στρατό και στόλο αλλά μετά τη νίκη τουΑυγούστου (36 π.Χ.) το μεγαλύτερο τμήμα του νησιού λεηλατήθηκε και ερημώθηκε. Η Κατάνια επελέγη ωστόσο από τον ίδιο τον Αύγουστο σαν τόπος εγκατάστασης λεγεοναρίων, οΣτράβωντην περιγράφει σανμια από τις λίγες πόλεις που βρισκόταν στην εποχή τουσε ακμή.[27]Το Ρωμαϊκό υδραγωγείο της Κατάνιας είναι το μεγαλύτερο στη Σικελία με συνολικό μήκος 24 μέτρα. Η Κατάνια διατήρησε την ευημερία της για πολλούς αιώνες, οΑυσόνιοςτην καταγράφει τον 4ο αιώνα μ.Χ. μαζί με τις Συρακούσες σαν μοναδικές πόλεις στην εποχή τουπου βρισκόντουσαν σε ευημερία στη Σικελία.[28]
Ο βασιλιάς τωνΒανδάλωνΓιζέριχος λεηλάτησε την Κατάνια (440 - 441). Τους επόμενους αιώνες την Κατάνια κατέκτησαν οιΟστρογότθοικαι τελικά πέρασε στηΒυζαντινή αυτοκρατορία (535) στην οποία παρέμεινε μέχρι τον 9ο αιώνα, έγινε η έδρα του Βυζαντινού κυβερνήτη του νησιού. ΟιΆραβες δημιούργησαν τοΕμιράτο της Σικελίαςπου παρέμεινε μέχρι την εποχή που κατέκτησαν το νησί οιΝορμανδοίτουΡογήρου Α΄ της Σικελίας, κυβερνήθηκε από έναν επίσκοπο-κόμη. ΟΕρρίκος ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατέκτησε τη Σικελία και λεηλάτησε την πόλη (1194 - 1197). Η Κατάνια εξεγέρθηκε απέναντι στονγιοτουΦρειδερίκο Β΄ (1232) πουστη συνέχεια έκτισε το περίφημο Κάστρο Ούρσινο καιτην έκανε βασιλική πόλη τερματίζοντας την κυριαρχία του επισκόπου. Όταν ξέσπασε οΣικελικός Εσπερινός (1282) η Κατάνια ήταν από τα σημαντικότερα κέντρα αντίστασης κατά τωνΑνδεγαυών, σε αυτή στέφτηκε βασιλιάς οΠέτρος Γ΄ της Αραγωνίας. Τον 14ο αιώνα επελέγη από τονΟίκο της Αραγωνίαςσαν βασιλική έδρα και θέση του Κοινοβουλίου, οι Αραγωνέζοι καιοι Ανδεγαυοί υπέγραψαν ειρήνη που τερμάτιζε τον μεταξύ τους μακροχρόνιο πόλεμο (1347). Η Κατάνια έχασε τον ρόλο της βασιλικής πόλης τον 15ο αιώνα όταν κυβέρνησε τοΒασίλειο της ΣικελίαςοΟίκος της Τραστάμαρα, διατήρησε όμως την αυτονομία καιτα προνόμια της. ΟΑλφόνσος Ε΄ της Αραγωνίας ίδρυσε τοΠανεπιστήμιο της Κατάνια, το αρχαιότερο Πανεπιστήμιο στη Σικελία (1434). Όταν ενώθηκε η Καστίλη μετηνΑραγωνία συμμετείχε στο Ισπανικό βασίλειο, η Κατάνια εξεγέρθηκε ξανά τους επόμενους αιώνες εναντίον της ξένης κυριαρχίας (1516, 1647).[29]
Η πόλη υπέφερε από καταστροφική έκρηξη τουΗφαιστείου της Αίτνα (1669), διασώθηκε επειδή τα τείχη της συγκράτησαν τη λάβα, καταστράφηκε ωστόσο ολοκληρωτικά λίγο αργότερα από σεισμό (1693), οικοδομήθηκε ξανά με νέα κτίρια ρυθμού Μπαρόκ. Η Κατάνια ήταν μία από τις εστίες στο κίνημα γιατην ανεξαρτησία της Σικελίας στις αρχές του 19ου αιώνα. ΟΤζουζέπε Γκαριμπάλντι κατέκτησε τη Σικελία στην Εκστρατεία των Χιλίων (1860), η Κατάνια κατόπιν συμμετείχε στηνΙταλική ενοποίηση. Μετά από σκληρές μάχες η Κατάνια κατελήφθη στα τέλη τουΒ΄ Παγκοσμίου Πολέμου από το 8ο Βρετανικό Σώμα Στρατού (5 Αυγούστου 1943).[30] Μετά την ίδρυση της Ιταλικής Δημοκρατίας (1946) η Κατάνια υπέφερε σε μεγάλο βαθμό από τηΜαφία όπως ολόκληρη η νότια Ιταλία δημιουργώντας μεγάλο χάσμα μετον βορρά. Η ανάπτυξη της στον οικονομικό, εκπαιδευτικό και τουριστικό τομέα συνεχίστηκε ολόκληρο τον 20ο αιώνα κερδίζοντας τα προνόμια σε ολόκληρη τη νότια Σικελία. Στις αρχές του 20ου αιώνα η πόλη ωστόσο πέρασε περίοδο κρίσης, επιδεινώθηκε μετον δήμαρχο Σκαπανίνι που εξελέγη μετο κόμμα Φόρτσα Ιτάλια (2008).[31]
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 κατασκευάστηκε η πρώτη γραμμή τουΜετρό της Κατάνιας. Η λειτουργία του ξεκίνησε το 1999 ενώ πλέον έχει διαδρομή 3,8 χιλιομέτρων, από τον σταθμό Borgo στα νότια της πόλης μέχρι το λιμάνι περνώντας από τους σταθμούς Giuffrida, Italia, Galatea καιτον κεντρικό σταθμό.[32]Η πρώτη γραμμή προβλέπεται να επεκταθεί από τη διπλανή πόλη Πατέρνο μέχρι το αεροδρόμιο Fontanarossa της Κατάνιας. Τμήματα της γραμμής Borgo-Nesima (που επεκτείνει το μετρό από τον σταθμό Borgo μέχρι τοπροάστιο Νέσιμα) και της Galatea-Stesicoro (από τον σταθμό Galatea στην Piazza Stesicoro στο κέντρο της πόλης) είναι υπό κατασκευή (2009).[32]
.svg)
Σχετικά πολυμέσα
ακούστε), 
Duomo di Sant'Agata
Collegiata di Santa Maria dell'Elemosina
Basilica di San Nicola l'Arena
San Placido
.JPG)
