Η προέλευση της λέξης Hispania αμφισβητείται πολύ. Τα στοιχεία για τις διάφορες εικασίες βασίζονται απλώς σε ό,τι είναι στην καλύτερη περίπτωση απλές ομοιότητες, που είναι πιθανό να είναι τυχαίες, και είναι επισφαλές να υποστηρίξουν απόδειξη. Ηπιο διαδεδομένη θεωρία υποστηρίζει ότι η λέξη είναι Καρχηδονιακής προέλευσης, από τηφοινικική γλώσσα της αποικιστικής Καρχηδόνας.[1] Συγκεκριμένα, μπορεί να προέρχεται από ένα καρχηδονιακό ī shāpān (𐤀𐤉 𐤔𐤐𐤍) συγγενικότου εβραϊκού ī shāfān (אׅי שָׁפָן), που σημαίνει «νησί τουύρακος», που αναφέρεται στοευρωπαϊκό κουνέλι (η φοινικική-καρχηδονιακή καιη εβραϊκή είναι καιοι δύο Χαναανικές γλώσσεςκαι επομένως συνδέονται στενά μεταξύ τους).[2][3] Μερικά ρωμαϊκά νομίσματα του Αυτοκράτορα Αδριανού, που γεννήθηκε στην Ισπανία, απεικονίζουν την Ισπανία και ένα κουνέλι. Άλλοι αντλούν τη λέξη από τοφοινικικόspan, που σημαίνει «κρυμμένο» καινατο κάνει να δηλώνει «μία κρυμμένη», δηλαδή «μία απομακρυσμένη» ή «μακριά γη».[4]
Έχουν προταθεί και άλλες παρατραβηγμένες θεωρίες. ΟΙσίδωρος της Σεβίλλης θεωρούσε την Ισπανίαιβηρικής καταγωγής καιτην πήρε από το προρωμαϊκό όνομα της Σεβίλλης, Hispalis.[5] Αυτό αναζωογονήθηκε για παράδειγμα από τον ετυμολόγο Eric Partridge (στο έργο τουOrigins), που θεώρησε ότι αυτό θα μπορούσε να υπαινίσσεται έντονα ένα αρχαίο όνομα γιατη χώρα *Hispa, πιθανώς μία ιβηρική ή κελτική ρίζα, της οποίας το νόημα έχει πλέον χαθεί. Το Hispalis μπορεί εναλλακτικά να προέρχεται από τηνΗλιούπολη (στα ελληνικά σημαίνει «πόλη του ήλιου»). Ωστόσο, σύμφωνα με σύγχρονη έρευνα του Manuel Pellicer Catalán, το όνομα προέρχεται από το φοινικικό spal «lowland»,[6][7] καθιστώντας τις παραπάνω εξηγήσεις της Hispania εξαιρετικά απίθανες. Περιστασιακά η Hispania ονομαζόταν Hesperia ultima «απομακρυσμένη δυτική γη» από Ρωμαίους συγγραφείς, αφού το όνομα Εσπερία «δυτική γη» είχε ήδη χρησιμοποιηθεί από τους Έλληνες γιανα αναφερθούν στην ιταλική χερσόνησο.
Κατά τη διάρκεια του 18ουκαι 19ουαι. Ιησουίτες μελετητές, όπως ο Larramendi καιοJosé Francisco de Isla συνέδεσαν το όνομα μετηβασκική λέξη ezpain «χείλος», αλλά και «σύνορα, άκρη», δηλαδή ηπιο απομακρυσμένη περιοχή ή μέρος.[8][9]
Κατά την Αρχαιότητα καιτον Μεσαίωνα, τα λογοτεχνικά κείμενα αντλούν τον όρο Hispania από έναν ομώνυμο ήρωα ονόματι Hispan, ο οποίος αναφέρεται για πρώτη φορά στο έργο του Ρωμαίου ιστορικού Γν. Πομπήιος Τρόγοςτον 1οαι. π.Χ.
ΑνκαιHispania είναι ηλατινική ρίζα γιατο σύγχρονο όνομα Spain, οι λέξεις ΙσπανόςγιαHispanicus, ή ΙσπανίαγιαHispania, δεν είναι εύκολα να χρησιμοποιούνται: εξαρτάται από το πλαίσιο. Το έργο Estoria de España ("Ιστορία της Ισπανίας") γραμμένο με πρωτοβουλία τουAλφόνσο Α΄ της Ισπανίαςτου Σοφού, μεταξύ 1260 και 1274, κατά τη διάρκεια της Reconquista («ανάκτησης») της Ισπανίας, πιστεύεται ότι είναι η πρώτη εκτεταμένη ιστορία της Ισπανίας σταπαλαιά ισπανικά χρησιμοποιώντας τις λέξεις España («Ισπανία») καιEspañoles («Ισπανοί») γιανα αναφερθεί στη Μεσαιωνική Ισπανία. Η χρήση τού λατινικού όρου Hispania, Καστιλιανικού España , ΚαταλανικούEspanyaκαιΠαλαιο-ΓαλλικούEspaigne, μεταξύ άλλων, αναφέρονται στη Ρωμαϊκή Ισπανία ή τη Βησιγοτθική Ισπανία και ήταν κοινή σε όλο τονΎστερο Μεσαίωνα. Ένα έγγραφο του 1292 αναφέρει τα ονόματα των ξένων από τη μεσαιωνική Ισπανία ως Gracien d'Espaigne.[10] Λατινικές εκφράσεις που χρησιμοποιούν Hispania ή Hispaniae (π.χ. omnes reges Hispaniae) χρησιμοποιούνταν συχνά στον Μεσαίωνα, ενώ οιισπανικές ρομανικές γλώσσες της Reconquista χρησιμοποιούν τηρομανική εκδοχή εναλλακτικά. Στο χρονικό τού Ιακώβου Α΄Llibre dels fets, που γράφτηκε μεταξύ 1208 και 1276, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις αυτού.[11][12]Τα σύνορα της σύγχρονης Ισπανίας δεν συμπίπτουν με εκείνα της ρωμαϊκής επαρχίας Hispania ή τουβασιλείου των Βησιγότθων, και έτσι η μεσαιωνική Ισπανία καιη σύγχρονη Ισπανία υπάρχουν σε ξεχωριστά πλαίσια. Ο λατινικός όρος Hispaniaπου χρησιμοποιείται συχνά κατά τηνΑρχαιότητακαιτονΠρώιμο Μεσαίωνα, όπως μετη Ρωμαϊκή Ισπανία, ως γεωγραφικόκαι πολιτικό όνομα, συνέχισε να χρησιμοποιείται γεωγραφικά και πολιτικά στηΒησιγοτθική Ισπανία, όπως φαίνεται στην έκφραση laus Hispaniae, «Έπαινος στην Ισπανία», γιανα περιγράψει την ιστορία των λαών της Ιβηρικής ΧερσονήσουτουΙσίδωρου της Σεβίλλης, τοHistoria de regibus Gothorum, Vandalorum et Suevorum:
Είσαι, Ισπανία, αγία και πάντα ευτυχισμένη μητέρα πριγκίπων και λαών, ηπιο όμορφη από όλες τις χώρες που εκτείνονται μακριά από τη Δύση μέχρι την Ινδία. Εσύ, μετο δίκιο σου, είσαι τώρα η βασίλισσα όλων των επαρχιών, από την οποία δίνονται τα φώτα όχι μόνο το ηλιοβασίλεμα, αλλά καιη Ανατολή. Είστε η τιμή καιτο στολίδι της σφαίρας καιτοπιο λαμπρό μέρος της Γης. . . Καιγι' αυτό, προ πολλού, σε επιθύμησε η χρυσή Ρώμη.
Στη σύγχρονη ιστορία, η Ισπανίακαιτο Ισπανικός έχουν συνδεθεί όλο και περισσότερο μετο βασίλειο της Ισπανίας μόνο, ανκαι αυτή η διαδικασία κράτησε αρκετούς αιώνες. Μετά την ένωση τουβασιλείου της Καστίλληςστην κεντρική χερσόνησο μετοβασίλειο της Αραγονίας στην ανατολική χερσόνησο τον 15οαι υπό τους Καθολικούς Μονάρχεςτο 1492, μόνο η Ναβάρακαιη Πορτογαλία έμειναν γιανα ολοκληρώσουν ολόκληρη τη χερσόνησο υπό μιαμοναρχία. Η Ναβάρρα ακολούθησε αμέσως μετά το 1512 και η Πορτογαλία, μετά από περισσότερα από 400 χρόνια ως ανεξάρτητο και κυρίαρχο έθνος, το 1580. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η έννοια της Ισπανίας παρέμενε αμετάβλητη. Ήταν μετά την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Πορτογαλίας το 1640, όταν η έννοια της Ισπανίας άρχισε να μετατοπίζεται, καινα εφαρμόζεται στη Χερσόνησο εκτός από την Πορτογαλία.
ΗΝεολιθική επέφερε αλλαγές στο ανθρώπινο τοπίο της Ιβηρικής (από την 5η χιλιετία π.Χ. και εξής), μετην ανάπτυξη της γεωργίαςκαιτην έναρξη τουΕυρωπαϊκού Μεγαλιθικού Πολιτισμού. Αυτό εξαπλώθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπηςκαι είχε ένα από τα παλαιότερα και κύρια κέντρα τουστην επικράτεια της σύγχρονης Πορτογαλίας, καθώς καιτον πολιτισμό της ΧαλκολιθικήςκαιτουΜπήκερ.
Κατά την 1η χιλιετία π.Χ., στηνΕποχή του Χαλκού, σημειώθηκε το πρώτο κύμα μεταναστεύσεων στην Ιβηρία ομιλητών ινδοευρωπαϊκών γλωσσών. Ακολούθησαν αργότερα (7ος και 5ος αι. π.Χ.) και άλλοι που μπορούν να αναγνωριστούν ως Κέλτες. Τελικά αναπτύχθηκαν αστικοί πολιτισμοί στη νότια Ιβηρία, όπως ηΤαρτησσός, επηρεασμένοι από τονφοινικικό αποικισμό της παράκτιας Μεσογειακής Ιβηρίας, με ισχυρό ανταγωνισμό από τονελληνικό αποικισμό. Αυτές οι δύο διαδικασίες καθόρισαν το πολιτιστικό τοπίο της Ιβηρικής: τη Μεσόγειο προς τα νοτιοανατολικά καιτην Ηπειρωτική χώρα στα βορειοδυτικά.
Τα Λατινικά ήταν η επίσημη γλώσσα της Hispania κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η οποία ξεπέρασε τα 600 χρόνια. Μέχρι το τέλος της Αυτοκρατορίας στηνΙHispania γύρω στο 460 μ.Χ., όλες οι αυθεντικές ιβηρικές γλώσσες, εκτός από τον πρόγονο της σύγχρονης βασκικής, είχαν εξαφανιστεί. Ακόμη και μετά τηνπτώση της Ρώμηςκαιτην εισβολή τωνΓερμανικώνΒησιγότθωνκαιτωνΣουηβών, τα Λατινικά μιλούνταν σχεδόν από όλο τον πληθυσμό, αλλά στην κοινή τους μορφή που είναι γνωστή ως δημώδης Λατινική, και τις περιφερειακές αλλαγές που οδήγησαν στη σύγχρονη ιβηρική Οι ρομανικές γλώσσες είχαν ήδη αρχίσει.
Καρχηδονιακή σφαίρα επιρροής πριν από τον Α΄ Καρχηδονκό Πόλεμο.
Μετά την ήττα της από τους ΡωμαίουςστονΑ΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο (264 π.Χ. – 241 π.Χ.), ηΚαρχηδόνα αντιστάθμισε την απώλεια της Σικελίαςμετην ανοικοδόμηση μιας εμπορικής αυτοκρατορίας στην Ισπανία.
Το μεγαλύτερο μέρος τωνΚαρχηδονιακών Πολέμων, που διεξήχθησαν μεταξύ τωνΚαρχηδονίωνκαιτων Ρωμαίων, διεξήχθη στην Ιβηρική Χερσόνησο. Η Καρχηδόνα έδωσε τον έλεγχο της Ιβηρικής Χερσονήσου και μεγάλο μέρος της αυτοκρατορίας της στη Ρώμη το 201 π.Χ. ως μέρος της συνθήκης ειρήνης μετά την ήττα της στονΒ΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο, καιη Ρώμη ολοκλήρωσε την αντικατάσταση της Καρχηδόνας ως κυρίαρχης δύναμης στην περιοχή της Μεσογείου. Μέχρι τότε οι Ρωμαίοι είχαν υιοθετήσει το Καρχηδονιακό όνομα, που αρχικά ονομάστηκε Ispania. Ο όρος αργότερα έλαβε ένα Η, όπως ακριβώς συνέβη μετηHibernia, καιστον πληθυντικό ως Hispaniae, όπως είχε γίνει με τους Τρεις Γαλ[ατ]ίες.
Η Ισπανία υπό την κυριαρχία του Καίσαρα Αυγούστου μετά τους Κανταβριανούς πολέμουςτο 29 π.Χ.
Οι ρωμαϊκοί στρατοί εισέβαλαν στην Ιβηρική χερσόνησο το 218 π.Χ. καιτη χρησιμοποίησαν ως χώρο εκπαίδευσης για αξιωματικούς και ως χώρο αποδείξεως τακτικών κατά τη διάρκεια εκστρατειών κατά τωνΚαρχηδονίων, τωνΙβηρών, τωνΛουζιτανών, τωνΓαλισίωνκαι άλλων Κελτών. Μόλις το 19 π.Χ. ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Αύγουστος (βασ. 27 π.Χ. – 14 μ.Χ.) μπόρεσε να ολοκληρώσει την κατάκτηση (βλ. Κανταβριανοί πόλεμοι). Μέχρι τότε, μεγάλο μέρος της Hispania παρέμενε αυτόνομο.
Οεκρωμαϊσμός προχώρησε γρήγορα σε ορισμένες περιοχές, όπου υπάρχουν αναφορές στους tigati, και πολύ αργά σε άλλες, μετά την εποχή τουΑυγούστου, καιη Hispania χωρίστηκε σε τρεις χωριστά διοικούμενες επαρχίες και μετά σε εννέα επαρχίες τον 4οαι. Τοπιο σημαντικό, η Ισπανία ήταν για 500 χρόνια μέρος μίας κοσμοπολίτικης παγκόσμιας Αυτοκρατορίας συνδεδεμένης με νόμους, γλώσσα καιρωμαϊκές οδούς. Αλλά ο αντίκτυπος της Hispania στους νεοφερμένους ήταν επίσης σημαντικός. ΟΙούλιος Καίσαρας έγραψε στους Εμφυλίους Πολέμους ότι οι στρατιώτες από τη Λεγεώνα ΙΙ είχαν ισπανοποιηθεί και θεωρούσαν τους εαυτούς τους Ισπανούς.
Μερικοί από τον πληθυσμό της χερσονήσου έγιναν δεκτοί στη ρωμαϊκή αριστοκρατική τάξη και συμμετείχαν στη διακυβέρνηση της Ισπανίας και της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ανκαι υπήρχε μία γηγενής αριστοκρατική τάξη, που κυβερνούσε κάθε τοπική φυλή. Ταlatifundia (ενικός: latifundium), μεγάλα κτήματα που ελέγχονταν από την αριστοκρατία, προστέθηκαν στο υπάρχον ιβηρικό σύστημα γαιοκτησίας.
Οι Ρωμαίοι βελτίωσαν τις υπάρχουσες πόλεις, όπως τηΛισαβόνα (Olissipo) καιτηνTαρραγόνα (Tarraco), ίδρυσαν τηΘαραγόθα (Caesaraugusta), τηMέριδα (Augusta Emerita) καιτηValencia (Valentia) και μείωσαν άλλες γηγενείς πόλεις σε απλά χωριά. Η οικονομία της χερσονήσου επεκτάθηκε υπό τη ρωμαϊκή κηδεμονία. Η Hispania χρησίμευε ως σιτοβολώνας και κύρια πηγή μετάλλων γιατη ρωμαϊκή αγορά, καιτα λιμάνια της εξήγαγαν χρυσό, κασσίτερο, άργυρο, μόλυβδο, μαλλί, σιτάρι, ελαιόλαδο, κρασί, ψάριακαιγάρο. Η αγροτική παραγωγή αυξήθηκε μετην εισαγωγή αρδευτικών έργων, μερικά από τα οποία παραμένουν σε χρήση σήμερα. Οι Ρωμαϊκοί ιβηρικοί πληθυσμοί, καιοι Ίβηρες απόγονοι Ρωμαίων στρατιωτών και αποίκων, είχαν αποκτήσει όλοι το καθεστώς της πλήρους ρωμαϊκής υπηκοότητας μέχρι τα τέλη του 1ουαι. Οι Αυτοκράτορες Τραϊανός (βασ. 98 – 117), Αδριανός (βασ. 117 – 138) καιΘεοδόσιος Α΄ (βασ. 379 – 395) ήταν Ισπανικής καταγωγής. Τα ιβηρικά δηνάρια, που αποκαλούνταν καιargentum oscense από τους Ρωμαίους στρατιώτες, κυκλοφορούσαν μέχρι τον 1οαι. π.Χ., μετά τον οποίο αντικαταστάθηκαν από ρωμαϊκά νομίσματα.
Η Hispania χωρίστηκε σε δύο επαρχίες (το 197 π.Χ.), πουη καθεμία διοικούνταν από έναν πραίτορα: ηHispania Citerior ("Εντεύθεν [δηλ. προς ημάς] Ισπανία") καιHispania Ulterior ("Εκείθεν [δηλ. πέρα] Ισπανία"). Οι μακροχρόνιοι κατακτητικοί πόλεμοι διήρκεσαν δύο αιώνες και μόνο την εποχή τουΑυγούστουηΡώμη κατάφερε να ελέγξει την Hispania Ulterior. Η Ισπανία χωρίστηκε σε τρεις επαρχίες τον 1οαι. π.Χ.
Τον 4οαι. οLatinius Pacatus Drepanius, ένας Γάλλος ρήτορας, αφιέρωσε μέρος τού έργου τουστην απεικόνιση της γεωγραφίας, του κλίματος καιτων κατοίκων της χερσονήσου, γράφοντας:
Αυτή η Ισπανία παράγει σκληρούς στρατιώτες, πολύ ικανούς λοχαγούς, πληθωρικούς ομιλητές, λαμπρούς βάρδους. Είναι μητέρα δικαστών και πριγκίπων: έδωσε τονΤραϊανό, τονΑδριανόκαιτονΘεοδόσιοστην Αυτοκρατορία.
Μετην πάροδο του χρόνου, το όνομα Hispania χρησιμοποιήθηκε γιανα περιγράψει τα συλλογικά ονόματα των βασιλείων της Ιβηρικής Χερσονήσου του Μεσαίωνα, τα οποία ορίζουν όλη την Ιβηρική Χερσόνησο συν τις Βαλεαρίδες Νήσους.
Κατά τα πρώτα στάδια του εκρωμαϊσμού, η χερσόνησος χωρίστηκε στα δύο από τους Ρωμαίους, για διοικητικούς σκοπούς. Ηπιο κοντινή στη Ρώμη Hispania ονομαζόταν Citeriorκαιηπιο απομακρυσμένh Ulterior. Τα σύνορα μεταξύ καιτων δύο ήταν μία οδοντωτή γραμμή, που εκτεινόταν από την Cartago Nova (τώρα Cartagena) μέχρι τηνΚανταβρική Θάλασσα.
Ο Αυτοκράτορας Αύγουστοςτην ίδια χρονιά επέστρεψε γιανα κάνει νέα διαίρεση, αφήνοντας τις επαρχίες ως εξής:
Provincia Hispania Ulterior Baetica (ή Hispania Baetica), πρωτεύουσα της οποίας ήταν ηCorduba, σημερινή Κόρδοβα. Περιλάμβανε λίγο λιγότερη επικράτεια από τη σημερινή Ανδαλουσία —αφού η σύγχρονη Αλμερίακαι ένα μεγάλο μέρος της σημερινής ΓρανάδαςκαιΧαέν είχαν μείνει έξω— συντη νότια ζώνη του σημερινού Μπαδαχόθ. Ο ποταμός Άν[ν]ας (από το Wadi-Anas, σημερινός Γουαδιάνα) χώριζε την Hispania Baetica από τη Lusitania.
Provincia Hispania Citerior (ή Tarraconensis), πρωτεύουσα της οποίας ήταν τοTarraco (Tαρραγόνα). Αφού απέκτησε τη μέγιστη σημασία αυτή η επαρχία, ήταν απλώς γνωστή ως Tarraconensisκαι περιλάμβανε τηGallaecia (σημερινή Γαλισίακαι βόρεια Πορτογαλία) καιτις Asturiae.
Τον 3οαι. ο Αυτοκράτορας Καρακάλλας έκανε μία νέα διαίρεση, που κράτησε μόνο λίγο. Διαίρεσε ξανά την Hispania Citerior σε δύο μέρη, δημιουργώντας τις νέες επαρχίες Provincia Hispania Nova CiteriorκαιAsturiae-Calleciae. Το έτος 238 επανιδρύθηκε η ενιαία επαρχία Tarraconensis ή Hispania Citerior.
Τον 3οαι. υπό τους στρατιωτικούς Αυτοκράτορες, η Hispania Nova (η βορειοδυτική περιοχή της Ισπανίας) αποσπάστηκε από την Tarraconensis, ως μία μικρή επαρχία, αλλά ο χώρος της μοναδικής μόνιμης λεγεώνας στην Ισπανία, της Legio VII Gemina. Μετά τη μεταρρύθμιση της Τετραρχίαςτου Διοκλητιανού το 293, η νέα διοίκηση της Hispania έγινε μία από τις τέσσερις διοικήσεις —που διοικούνταν από έναν βικάριο— της πραιτωριανής επαρχίας των Γαλλιών (που περιλάμβανε επίσης τις επαρχίες της Γαλατίας, της Γερμανίαςκαι της Βρετανίας), ως την κατάργηση της Τετραρχίας υπό τον Δυτικό Αυτοκράτορα (που έδρευε στη Ρώμη, αργότερα στη Ραβέννα). Η διοίκηση, με πρωτεύουσα την Emerita Augusta (σημερινή Μέριδα), περιλάμβανε τις πέντε ιβηρικές επαρχίες της χερσονήσου (Baetica, Gallaecia και Lusitania, καθεμία υπό έναν κυβερνήτη consularis· επίσης Carthaginiensis και Tarraconensis, η καθεμία υπό έναν praeses), τηνInsulae Baleares, που αποσπάστηκε από την Tarraconensis τον 4οαι., καιτη βορειοαφρικανική επαρχία της Μauretania Tingitana.
ΟΧριστιανισμός εισήχθη στην Ισπανία τον 1οαι. και έγινε δημοφιλής στις πόλεις τον 2οαι. Ωστόσο, μικρή πρόοδος σημειώθηκε στην ύπαιθρο μέχρι τα τέλη του 4ουαι., οπότε ο Χριστιανισμός ήταν η επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Κάποιες αιρετικές σέκτες εμφανίστηκαν στην Ισπανία, κυρίως οΠρισκιλλιανισμός, αλλά συνολικά οι τοπικοί επίσκοποι παρέμειναν υποταγμένοι στονπάπα. Επίσκοποι, που είχαν επίσημο πολιτικό όσο και εκκλησιαστικό καθεστώς στην ύστερη Αυτοκρατορία, συνέχισαν να ασκούν την εξουσία τους γιατη διατήρηση της τάξης, όταν οι πολιτικές κυβερνήσεις κατέρρευσαν εκεί τον 5οαι. Η Σύνοδος των επισκόπων έγινε σημαντικό όργανο σταθερότητας κατά τη διάρκεια της επικράτησης τωνΒησιγότθων. Τα τελευταία απομεινάρια της (δυτικής) ρωμαϊκής κυριαρχίας έληξαν το 472.
Ιβηρική Χερσόνησος (530 μ.Χ. – 570 μ.Χ.)Η Ιβηρική Χερσόνησος το έτος 560 μ.Χ.
Η κατάργηση της (δυτικής κλασικής) Ρωμαϊκής Hispania ήταν το αποτέλεσμα τεσσάρων φυλών, πουδιέσχισαν τον Ρήνο στις 31 Δεκεμβρίου 406. Μετά από τρία χρόνια ερήμωσης και περιπλάνησης στη βόρεια και δυτική Γαλατία, οιΓερμανοίΒούροι, ΣουήβοικαιΒάνδαλοι, μαζί με τους ΣαρμάτεςΑλανούς μετακόμισαν στην Ιβηρία τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο του 409 κατόπιν αιτήματος τουΓεροντίου, ενός Ρωμαίου σφετεριστή. Έτσι ξεκίνησε η ιστορία του τέλους της (δυτικής) Ρωμαϊκής Hispania, που ήρθε το 472. Οι Σουήβοι ίδρυσαν ένα βασίλειο στη Gallaecia στη σημερινή Γαλισίακαιτη βόρεια Πορτογαλία. Οι σύμμαχοι των Αλανών, οι Βάνδαλοι Ασδίνγοι, ίδρυσαν επίσης ένα βασίλειο σε άλλο μέρος της Gallaecia. ΟιΑλανοί ίδρυσαν ένα βασίλειο στηΛουζιτανία –το σύγχρονο AλεντέζοκαιτοΑλγκάρβε, στηνΠορτογαλία. Οι Βάνδαλοι Σιλίνγοι κατέλαβαν για λίγο τμήματα της Νότιας Ιβηρίας στην επαρχία Bαιτική. Σε μία προσπάθεια να ανακτήσει την περιοχή, ο Δυτικός Ρωμαίος Αυτοκράτορας Ονώριος (βασ. 395 – 423), υποσχέθηκε στους Βησιγότθους εγκατάσταση στη νοτιοδυτική Γαλατία, εάν κατέστρεφαν τους εισβολείς στην Ισπανία. Αυτοί εξολόθρευσαν όλους τους Σιλινγούς και τους Αλανούς. Οι υπόλοιπι ενώθηκαν με τους Βάνδαλους Aσδινγούς, που είχαν εγκατασταθεί πρώτα στα βορειοδυτικά με τους Σουηβούς, αλλά νότια στη Bαιτική. Είναι μυστήριο γιατί οι Βησιγότθοι ανακλήθηκαν από τον πατρίκιο Κωνστάντιο (ο οποίος το 418 νυμφεύτηκε την αδελφή του Ονωρίου, η οποία είχε παντρευτεί για λίγο τον Ατάουλφ βασιλιά των Βησιγότθων). Οι Βησιγότθοι, τα απομεινάρια των δύο φυλών (που ενσωματώθηκαν), καιοι Σουήβοι περιορίστηκαν σε μία μικρή περιοχή στα βορειοδυτικά της χερσονήσου. Η διοίκηση μπορεί ακόμη καινα επανιδρύθηκε με πρωτεύουσά της τη Μέριδα το 418 [13]Η ρωμαϊκή απόπειρα υπό τον στρατηγό Καστόριο να εκτοπίσει τους Βανδάλους από την Κόρδοβα, απέτυχε το 422.
Οι Βάνδαλοι καιοιΑλανοί πέρασαν στη Βόρεια Αφρική το 429, γεγονός που θεωρείται καθοριστικό γιατην επίσπευση της παρακμής της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ωστόσο, η αναχώρησή τους επέτρεψε στους Ρωμαίους να ανακτήσουν το 90% της Ιβηρικής χερσονήσου μέχρι το 439. Μετά την αναχώρηση των Βανδάλων, μόνο οι Σουήβοι παρέμειναν σε μία βορειοδυτική γωνία της χερσονήσου. Η ρωμαϊκή κυριαρχία που είχε επιβιώσει στο ανατολικό τεταρτημόριο, αποκαταστάθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της Ιβηρικής, έως ότου οι Σουήβοι κατέλαβαν τη Mέριδα το 439, μία κίνηση που συμπίπτει μετη Βανδαλική κατοχή της Καρχηδόναςστα τέλη του ίδιου έτους. Η Ρώμη έκανε προσπάθειες να αποκαταστήσει τον έλεγχο το 446 και το 458. Η επιτυχία ήταν προσωρινή. Μετά το τέλος τού Αυτοκράτορα Mαϊοριανού το 461, η ρωμαϊκή εξουσία κατέρρευσε, εκτός από την Tarraconensis στο βορειοανατολικό τεταρτημόριο της χερσονήσου. Οι Βησιγότθοι, ένας γερμανικός λαόςτου οποίου το βασίλειο βρισκόταν στη νοτιοδυτική Γαλατία, κατέλαβαν την επαρχία, όταν κατέλαβαν την Ταρραγόνα το 472. Περιόρισαν επίσης τους Σουηβούς, που είχαν κυβερνήσει το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής στη Γαλισία καιτη βόρεια Πορτογαλία. Το 484 οι Βησιγότθοι καθιέρωσαν τοΤόληδο ως πρωτεύουσα του βασιλείου τους. Οι διαδοχικοί Βησιγότθοι βασιλείς κυβέρνησαν την Hispania ως πατρίκιοι, που είχαν αυτοκρατορικές επιτροπές να κυβερνούν στο όνομα του Ρωμαίου Αυτοκράτορα. Το 585 οι Βησιγότθοι κατέκτησαν τοΣουηβικό βασίλειο της Γαλισίαςκαι έτσι ήλεγχαν σχεδόν όλη τηνΗispania.
Έναν αιώνα αργότερα, εκμεταλλευόμενος τον αγώνα γιατον θρόνο μεταξύ των Βησιγότθων βασιλέων ΑγίλακαιΑθανάγιλδ, οΑυτοκράτοραςΙουστινιανός Α' έστειλε στρατό υπό τη διοίκηση τουΛιβερίου, γιανα πάρει πίσω τη χερσόνησο από τους Βησιγότθους. Αυτή η βραχύβια ανάκτηση έλαβε μόνο μία μικρή λωρίδα γης κατά μήκος της ακτής της Μεσογείου, που αντιστοιχεί περίπου στην αρχαία επαρχία Bαιτική, γνωστή ως Spania.
Κάτω από τους Βησιγότθους ο πολιτισμός δεν ήταν τόσο ανεπτυγμένος, όσο κατά τη ρωμαϊκή κυριαρχία, όταν στόχος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ήταν να προετοιμάσει τους ευγενείς να πάρουν τις θέσεις τους στη δημοτική και αυτοκρατορική διοίκηση. Μετην κατάρρευση της αυτοκρατορικής διοικητικής υπερδομής της επάνω από το επαρχιακό επίπεδο (το οποίο πρακτικά ήταν ετοιμοθάνατο), το έργο της διατήρησης της επίσημης εκπαίδευσης και της διακυβέρνησης μετατοπίστηκε, από την παλαιά άρχουσα τάξη των μορφωμένων αριστοκρατών και ευγενών, στην Εκκλησία. Ο κλήρος, ως επί το πλείστον, αναδείχθηκε ως το καταρτισμένο προσωπικό γιατη διαχείριση της ανώτερης διοίκησης σε συνεννόηση με τοπικούς ισχυρούς προύχοντες, που σταδιακά εκτόπισαν τα παλαιά δημοτικά συμβούλια. Όπως αλλού στην πρώιμη μεσαιωνική Ευρώπη, η εκκλησία στην Hispania ήταν οπιο συνεκτικός θεσμός της κοινωνίας. Οι Βησιγότθοι είναι επίσης υπεύθυνοι γιατην εισαγωγή του κυρίαρχου χριστιανισμού στην Ιβηρική χερσόνησο. Η παλαιότερη αναπαράσταση τουΧριστούστην ισπανική θρησκευτική τέχνη βρίσκεται σε ένα ερημητήριο των Βησιγότθων, τηSanta Maria de Lara. Ενσάρκωνε επίσης τη συνέχεια της ρωμαϊκής τάξης. Οι ντόπιοι Ρωμαίοι της Hispania συνέχισαν να διοικούν την πολιτική διοίκηση, καιταλατινικά συνέχισαν να είναι η γλώσσα της κυβέρνησης καιτου εμπορίου για λογαριασμό των Βησιγότθων.[14]
Η θρησκεία ήταν ηπιο επίμονη πηγή τριβής μεταξύ των Χαλκηδόνιων ( Καθολικών ) ιθαγενών Ισπανορωμαίων καιτωνΑρειανών Βησιγότθων κυρίων τους, τους οποίους οι πρώτοι θεωρούσαν αιρετικούς. Κατά καιρούς αυτή η ένταση προκάλεσε ανοιχτή εξέγερση καιοι ανήσυχες φατρίες εντός της Βησιγοτθικής αριστοκρατίας την εκμεταλλεύτηκαν γιανα αποδυναμώσουν τη μοναρχία. Το 589, ο Recared, ένας Βησιγότθος ηγεμόνας, αποκήρυξε τονΑριανισμότου ενώπιον του Συμβουλίου των Επισκόπων στο Τολέδο και αποδέχτηκε τον Χαλκηδονικό Χριστιανισμό ( Καθολική Εκκλησία ), διασφαλίζοντας έτσι μια συμμαχία μεταξύ της Βησιγότθικής μοναρχίαςκαιτων ιθαγενών Ισπανορωμαίων. Αυτή η συμμαχία δενθα σηματοδοτούσε την τελευταία φορά στην ιστορία της χερσονήσου πουη πολιτική ενότητα θα επιδιωκόταν μέσω της θρησκευτικής ενότητας.
Αυλικές τελετές – από την Κωνσταντινούπολη – που διακήρυξαν την αυτοκρατορική κυριαρχία καιτην ενότητα του βησιγοτθικού κράτους εισήχθησαν στο Τολέδο. Ωστόσο, ο εμφύλιος πόλεμος, οι βασιλικές δολοφονίες καιοι σφετερισμοί ήταν συνηθισμένοι καιοι πολέμαρχοι καιοι μεγάλοι γαιοκτήμονες ανέλαβαν ευρείες διακριτικές εξουσίες. Οι αιματηρές οικογενειακές διαμάχες πέρασαν ανεξέλεγκτα. Οι Βησιγότθοι είχαν αποκτήσει και καλλιεργήσει τον μηχανισμό του ρωμαϊκού κράτους αλλά όχι την ικανότητα νατον κάνουν να λειτουργεί προς όφελός τους. Ελλείψει ενός καλά καθορισμένου κληρονομικού συστήματος διαδοχής του θρόνου, οι αντίπαλες φατρίες ενθάρρυναν την ξένη επέμβαση τωνΕλλήνων, τωνΦράγκωνκαι τέλος τωνΜουσουλμάνων στις εσωτερικές διαμάχες και στις βασιλικές εκλογές .
Σύμφωνα μετον Ισίδωρο της Σεβίλλης, μετηβησιγοτθική κυριαρχία της ζώνης αναζητείται η ιδέα της χερσονήσου ενότητας και πρωτοφέρεται η φράση Mother Hispania . Μέχρι εκείνη την ημερομηνία, η Ισπανία όριζε όλα τα εδάφη της χερσονήσου. ΣτοHistoria Gothorum, ο Βησιγότθος Suinthila εμφανίζεται ως ο πρώτος μονάρχης όπου η Ισπανία αντιμετωπίζεται ως γοτθικό έθνος.
Η Hispania των Ομμεϋαδών στη μεγαλύτερη έκτασή της το 719 μ.Χ.
Ο κυβερνήτης των Ομεϋαδών Tαρίκ ιμπν Ζιγυάντ οδήγησε μία δύναμη επιδρομής περίπου 1.700 ανδρών από τη Βόρεια Αφρική στη νότια Ισπανία τον Απρίλιο του 711 [15] Νίκησαν τον Βησιγοτθικό στρατό σε μία αποφασιστική μάχη στο Γουαδαλέτετο 712. Οι δυνάμεις του Ταρίκ στη συνέχεια ενισχύθηκαν, και μέσα σε λίγα χρόνια έθεσαν υπό τον έλεγχο περισσότερο από τα δύο τρίτα της Ιβηρικής Χερσονήσου. Η δεύτερη εισβολή των Ομεϋαδών περιελάμβανε 18.000 -κυρίως Άραβες- στρατιώτες, οι οποίοι κατέλαβαν γρήγορα τηΣεβίλληκαιστη συνέχεια νίκησαν τους υποστηρικτές του Ροδέερικ στηΜέριδακαι συναντήθηκαν μετα στρατεύματα του Ταρίκ στηνΤαλαβέρα. Το επόμενο έτος οι ενωμένες δυνάμεις συνέχισαν στηΓαλισίακαιστα βορειοανατολικά, καταλαμβάνοντας το Λεόν, τηνAστόργακαιτηνΚαισαραυγούστα (Zaragoza).[16][17]
Οι Ομεϋιάδες αποκαλούσαν, την περιοχή που ήλεγχαν, ως « Αλ-Ανταλούς» (αραβικά: الأندلس). Η Aλ-Aνταλούς τότε στη μεγαλύτερη έκτασή της, χωρίστηκε σε πέντε διοικητικές ενότητες.[18]
Στα χρονικά καιτα έγγραφα τουΜεσαίωναοι όροι Hispania, Spania, España ή Espanha συνέχισαν να χρησιμοποιούνται από τους Χριστιανούς, αλλά μόνο σε σχέση με τις ελεγχόμενες από τους μουσουλμάνους περιοχές.
Από τα μέσα του 13ου έως τα τέλη του 15ουαι. η μόνη εναπομείνασα επικράτεια της Αλ-Aνταλούς ήταν το εμιράτο της Γρανάδας, το τελευταίο μουσουλμανικό φρούριο στην Ιβηρική Χερσόνησο. Στη συνέχεια υπήρξε ένας πόλεμος της Γρανάδας, που είχε ως αποτέλεσμα την ήττα του εμιράτου της Γρανάδας καιτην προσάρτησή του από την Καστίλη, τερματίζοντας την ισλαμική κυριαρχία στην Ιβηρική χερσόνησο.
Τα τελευταία χρόνια του 12ουαι. ολόκληρη η Ιβηρική Χερσόνησος, μουσουλμανική και χριστιανική, έγινε γνωστή ως «Ισπανία» (España, Espanya ή Espanha) καιη ονομασία «τα πέντε βασίλεια της Ισπανίας» χρησιμοποιήθηκε γιανα αναφέρεται στο μουσουλμανικό βασίλειο της Γρανάδας.καιτα χριστιανικά βασίλεια της Αραγονίας, της Καστίλης, της Πορτογαλίαςκαι της Ναβάρρας.
Πριν από τους Καρχηδονιακούς Πολέμους, η Hispania ήταν μία χώρα με πολύ αναξιοποίητο ορυκτό και γεωργικό πλούτο, που περιοριζόταν από τις πρωτόγονες οικονομίες διαβίωσης των γηγενών λαών της, εκτός μερικών εμπορικών λιμάνι κατά μήκος της Μεσογείου. Οι καταλήψεις από τους Καρχηδόνιους καιστη συνέχεια από τους Ρωμαίους γιατα άφθονα κοιτάσματα αργύρου της, ανέπτυξαν την Ισπανία σε μία ακμάζουσα πολύπλευρη οικονομία. Αρκετά μέταλλα, ελιές, λάδι από τη Βαιτική, παστά ψάρια, γάροςκαι κρασιά, ήταν μερικά από τα αγαθά που παράγονταν στην Hispania και διακινούνταν σε όλη την Αυτοκρατορία. Η εξόρυξη χρυσού ήταν ηπιο σημαντική δραστηριότητα στα βορειοδυτικά τμήματα της χερσονήσου. Αυτή η δραστηριότητα πιστοποιείται σε αρχαιολογικούς χώρους όπως Las Médulas (Ισπανία) και Casais (Ponte de Lima, Πορτογαλία).[19]
Τα επίπεδα βροχοπτώσεων ήταν ασυνήθιστα υψηλά κατά τη λεγόμενη Ιβηρική-Ρωμαϊκή Υγρή Περίοδο. Η Ρωμαϊκή Ισπανία γνώρισε τις τρεις φάσεις της: τοπιο υγρό διάστημα το 550–190 π.Χ., ένα άνυδρο διάστημα το 190 π.Χ.–150 μ.Χ. και μία άλλη υγρή περίοδο το 150–350.[20]Το 134 π.Χ. ο στρατός τουΣκιπίωνα Αιμιλιανούστην Hispania χρειάστηκε να βαδίσει τη νύχτα λόγω υπερβολικής ζέστης, όταν μερικά από τα άλογα καιτα μουλάρια του ψόφισαν από τη δίψα [21] (παρόλο που νωρίτερα, το 181 π.Χ., οι έντονες ανοιξιάτικες βροχές εμπόδισαν τους Κελτίβηρεςνα ανακουφίσουν τη ρωμαϊκή πολιορκία της Contrebia).[21] Κατά τη διάρκεια του 2ουαι. μ.Χ., οι θερμές θερμοκρασίες κυριάρχησαν ιδιαίτερα σταβουνά κατά μήκος της βόρειας ακτής, και ακολούθησαν περαιτέρω δροσερές περίοδοι από π. 155 έως 180.[22] Μετά, περίπου το 200, οι θερμοκρασίες κυμάνθηκαν με τάση προς ψυχρότερες.[22]
Altamira y Crevea, Rafael Historia de España y de la civilización española . Tomo I. Barcelona, 1900. Ο Αλταμίρα ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Οβιέδο, μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Ιστορίας, της Γεωγραφικής Εταιρείας της Λισαβόνας καιτου Ινστιτούτου της Κοΐμπρα. (Στα ισπανικά. )
Aznar, José Camón, Las artes y los pueblos de la España primitiva . Editorial Espasa Calpe, SA Μαδρίτη, 1954. Ο Καμόν ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. (Στα ισπανικά. )
Bosch Gimpera, Pedro; Aguado Bleye, Pedro ; και Ferrandis, José. Historia de España.España romana, Ι , που δημιουργήθηκε υπό τη διεύθυνση του Ramón Menéndez Pidal. Editorial Espasa-Calpe SA, Μαδρίτη 1935. (Στα ισπανικά. )
García y Bellido, Antonio, España y los españoles hace dos mil años (según la Geografía de Estrabón) . Colección Austral de Espasa Calpe SA, Μαδρίτη 1945 (πρώτη έκδοση 8-XI-1945). Ο García y Bellido ήταν αρχαιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. (Στα ισπανικά. )
Mattoso, José (σκην. ), História de Portugal.Primeiro Volume: Antes de Portugal, Lisboa, Círculo de Leitores, 1992. (στα Πορτογαλικά)
Melón, Amando, Geografía histórica española Editorial Volvntad, SA, Tomo primero, Vol. I Serie E. Madrid 1928. Ο Melón ήταν μέλος της Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρείας της Μαδρίτης και καθηγητής γεωγραφίας στα Πανεπιστήμια της Βαγιαδολίδ και της Μαδρίτης. (Στα ισπανικά. )
Pellón, José R., Diccionario Espasa Íberos . Espasa Calpe SA Μαδρίτη 2001. (Στα ισπανικά. )
Urbieto Arteta, Antonio, Historia ilustrada de España, τόμος II. Editorial Debate, Μαδρίτη 1994. (Στα ισπανικά. )
El Housin Helal Ouriachen, 2009, La ciudad bética durante la Antigüedad Tardía. Persistencias y mutaciones locales en relación con la realidad urbana del Mediterraneo y del Atlántico, Tesis διδακτορικό, Universidad de Granada, Γρανάδα.
Άλλες κλασικές πηγές έχουν προσπελαστεί από δεύτερο χέρι (βλ. παραπομπές παραπάνω):
Στράβων, Γεωγραφικά.Βιβλίο III, Iberia, που γράφτηκε μεταξύ των ετών 29 και 7 π.Χ. και κυκλοφόρησε το 18 μ.Χ. Ηπιο διάσημη και ευρέως χρησιμοποιούμενη έκδοση είναι η έκδοση τουKarl Müller, που εκδόθηκε στο Παρίσι στα τέλη του 19ου αιώνα, ένας τόμος, με 2 στήλες, ελληνικάκαιλατινικά . Ηπιο φημισμένη γαλλική μετάφραση είναι ο Tardieu, Παρίσι 1886. Ηπιο φημισμένη αγγλική μετάφραση (με ελληνικό κείμενο) είναι η HL Jones, τομ. I – VIII, Λονδίνο 1917επ., ND Λονδίνο 1931κ.ε.
Πτολεμαίος ( Έλληνας αστρονόμος του 2ου αιώνα) Geographiké Hyphaégesis, γεωγραφικός οδηγός.
Λεύκιος Αννεύς Φλόρος (μεταξύ 1ουκαι 2ουαι.). Επιτομή της Ρωμαϊκής ΙστορίαςκαιΕπιτομή της Ιστορίας του Τίτου Λίβιους (Λίβιος). Τα σχετικά κείμενα τουLivy έχουν χαθεί, αλλά μπορούμε νατα διαβάσουμε μέσω του Florus.
Abad Casal, Lorenzo, Simon Keay, and Sebastián F. Ramallo Asensio, επιμ. 2006. Πρώιμες ρωμαϊκές πόλεις σε Hispania Tarraconensis. Portsmouth, RI: Journal of Roman Archaeology.
Bowes, Kim, and Michael Kulikowski, επιμ. και μεταφρ. 2005. Η Ισπανία στην Ύστερη Αρχαιότητα: Τρέχουσες προοπτικές. Μεσαιωνικός και Πρώιμος Σύγχρονος Ιβηρικός Κόσμος 24. Leiden, Ολλανδία και Βοστώνη: Brill.
Curchin, Leonard A. 1991. Ρωμαϊκή Ισπανία: Κατάκτηση και αφομοίωση. Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Routledge.
Curchin, Leonard A. 2003. The Romanization of Central Spain: Complexity, Diversity, and Change in a Provincial Hinterland. Routledge Classical Monographs. Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Routledge.
Mierse, William E. 1999. Temples and Towns of Roman Iberia: The Social and Architectural Dynamics of Sanctuary Design from the III αιώνα π.Χ. έως τον τρίτο αιώνα μ.Χ. Berkeley: Univ. του California Press.
Richardson, JS 1996. Οι Ρωμαίοι στην Ισπανία.Ιστορία της Ισπανίας. Οξφόρδη: Blackwell.
↑Living floors: The animal world in the mosaics of Israel and its surroundings / Ami Tamir,(Tel-Aviv, 2019),131;רצפות חיות: עולם החי בפסיפסי ארץ ישראל וסביבתה
↑Conrad Malte-Brun, Précis de la géographie universelle, vol. 4 (Paris: Buisson, 1810–29), 318.
↑SPAL: Revista de prehistoria y arqueología de la Universidad de Sevilla. Secretariado de Publicaciones de la Universidad de Sevilla. 1998. σελ. 93. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2013. La presencia de fenicios en la antigua Sevilla parece constatada por el topónimo Spal que en diversas lenguas semíticas significa "zona baja", "llanura verde" o "valle profundo"
↑When it talks about the different Kings, "los V regnes de Espanya" ("The 5 Kingdoms of Spain"); when it talks about a military fort built by the Christians saying that it is "de los meylors de Espanya" ("from the best of Spain"); when it declared that Catalonia, one of the integral parts of the Crown of Aragon, is "lo meylor Regne Despanya, el pus honrat, el pus noble" ("the best kingdom of Spain, the most honest, the most noble"); when it talks about the conflict that has existed for long "entre los sarrains e los chrestians, en Espanya" ("between Saracens and Christians, in Spain").
↑Encadré 5.2 de Silva, A. J. M. (2012), Vivre au-delà du fleuve de l'Oubli. Portrait de la communauté villageoise du Castro do Vieito au moment de l'intégration du NO de la péninsule ibérique dans l'orbis Romanum (estuaire du Rio Lima, NO du Portugal), Oxford, Archaeopress.
↑ 21,021,1Leonard A Curchin (2004). The Romanization of Central Spain: Complexity, Diversity and Change in a Provincial Hinterland. Routledge. σελ. 7. ISBN978-1134451128.
.svg)
