ΗΕθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη (σλοβενικά: Narodna in univerzitetna knjižnica, NUK), που ιδρύθηκε το 1774, είναι ένα από τα σημαντικότερα εθνικά εκπαιδευτικά και πολιτιστικά ιδρύματα της Σλοβενίας. Βρίσκεται στο κέντρο της Λιουμπλιάνα, ανάμεσα στην οδό Άουεσπεργκ (Τουργιάσκα Ουλίτσα), την οδό Γκέντρι (Γκοσπόσκα Ουλίτσα) καιτην οδό Βέγκα (Βεγκόβα Ουλίτσα), σε ένα κτίριο που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Γιόζε Πλέτσνικ κατά τα έτη 1930-1931 και κατασκευάστηκε μεταξύ 1936-1941. Το κτίριο θεωρείται ως ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του Πλέτσνικ. Σύμφωνα μετον Νόμο περί Υποχρεωτικών Αντιγράφων των Εκδόσεων, οι εκδότες υποχρεούνται να υποβάλλουν αντίγραφο κάθε βιβλίου που δημοσιεύουν στην Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη.
Το 2011, η βιβλιοθήκη κατείχε περίπου 1.307.000 βιβλία, 8.700 χειρόγραφα και πολυάριθμα άλλα κείμενα, οπτικές και πολυμεσικές πηγές, ενώ ήταν (το 2010) συνδρομητής σε 7.900 περιοδικά.[6]Τα βιβλία και άλλες πηγές φυλάσσονται σε αποθήκες στην οδό Άουεσπεργκ καιστην οδό Λέσκοσεκ. Έχουν υπάρξει σημαντικά προβλήματα όσον αφορά την έλλειψη χώρου καιγιατο λόγο αυτό έχει προγραμματιστεί να κατασκευαστεί στην περιοχή ένα νέο σύγχρονο κτίριο.[7][8]
Γύρω στο 1774, μετά τη διάλυση τωνΙησουιτών, η βιβλιοθήκη τους μεταφέρθηκε στη λεγόμενη Λυκειακή Βιβλιοθήκη του Λάιμπαχ καισε αρκετές βιβλιοθήκες μοναστηριών. Η Λυκειακή Βιβλιοθήκη του Λάιμπαχ ιδρύθηκε με διάταγμα της Αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίαςτων Αψβούργων.[9][10]Η υποβολή των νόμιμων αντιγράφων βιβλίων στη Λυκειακή Βιβλιοθήκη έγινε υποχρεωτική με ένα διάταγμα που δημοσιεύθηκε από την αυτοκρατορική κυβέρνηση το 1807, το οποίο αφορούσε αρχικά μόνο την περιοχή Καρνιόλα. Το 1919, η Λυκειακή Βιβλιοθήκη ονομάστηκε Κρατική Βιβλιοθήκη Αναφοράς και άρχισε να συλλέγει νόμιμα αντίγραφα βιβλίων από ολόκληρη τη Σλοβενία της εποχής. Την ίδια χρονιά, ιδρύθηκε τοΠανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνα (το πρώτο σλοβενικό πανεπιστήμιο) καιη βιβλιοθήκη χρησιμοποιήθηκε γιατην εξυπηρέτηση των αναγκών του. Το 1921, άρχισε να αποκτά νόμιμα αντίγραφα βιβλίων από ολόκληρη τηΓιουγκοσλαβία. Ονομάστηκε Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη το 1938.[11]
Από το 1987 έχει προγραμματιστεί η κατασκευή νέου κτιρίου της Εθνικής και Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης, μετην ονομασία «NUK II».[12]
↑Poslovno poročilo 2011 [Business Report 2011] (PDF) (στα Σλοβενικά). National and University Library of Slovenia. 28 Φεβρουαρίου 2012. σελ. 23. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο(PDF) στις 14 Ιουλίου 2014.
↑Visokošolske knjižnice v številkah: 2010 [Higher Education Libraries in Numbers: 2010] (στα Σλοβενικά). National and University Library. 2 KNJIŽNIČNA ZBIRKA (Visokošolske knjižnice, 2010) [2 LIBRARY COLLECTION (Higher Education Libraries, 2010]. ISSN1581-5536. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο(XLS) στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2020.