ΗΕθνική Βιβλιοθήκη της Πολωνίας (πολωνικά: Biblioteka Narodowa) είναι η κεντρική βιβλιοθήκη της Πολωνίας, η οποία υπάγεται απευθείας στο Υπουργείο Πολιτισμού και Εθνικής Κληρονομιάς της Δημοκρατίας της Πολωνίας.
Η βιβλιοθήκη συλλέγει βιβλία, περιοδικά, ηλεκτρονικές και οπτικοακουστικές εκδόσεις που δημοσιεύονται στην επικράτεια της Πολωνίας, καθώς καιτην Polonica που δημοσιεύεται στο εξωτερικό. Είναι ηπιο σημαντική ερευνητική βιβλιοθήκη ανθρωπιστικών επιστημών, το κύριο αρχείο της πολωνικών γραπτών καιτο κρατικό κέντρο βιβλιογραφικών πληροφοριών για βιβλία. Παίζει επίσης σημαντικό ρόλο ως ερευνητική εγκατάσταση και είναι ένα σημαντικό μεθοδολογικό κέντρο για άλλες πολωνικές βιβλιοθήκες.
Η Εθνική Βιβλιοθήκη λαμβάνει αντίγραφο κάθε βιβλίου που δημοσιεύεται στην Πολωνία ως νόμιμη κατάθεση. ΗΓιαγκιελόνια Βιβλιοθήκη είναι η μόνη άλλη βιβλιοθήκη στην Πολωνία που έχει καθεστώς εθνικής βιβλιοθήκης.
Η ιστορία της Εθνικής Βιβλιοθήκης προέρχεται από τον 18ο αιώνα (Βιβλιοθήκη Ζαουούσκι),[1] όπου περιλαμβάνει αντικείμενα από τις συλλογές τουΓιαν Γ΄ Σομπιέσκι, τα οποία αποκτήθηκαν από τη μεγάλη κόρη του, τηΜάρια Καρολίνα Σομπιέσκα, Δούκισσα του Μπουγιόν. Ωστόσο, η συλλογή Ζαουούσκι κατασχέθηκε από στρατεύματα της Ρωσίδας τσαρίνας Αικατερίνης Β΄ μετά τοδεύτερο διαμελισμό της Πολωνίαςκαι στάλθηκε στηνΑγία Πετρούπολη, όπου τα βιβλία αποτέλεσαν τη μάζα της Αυτοκρατορικής Δημόσιας Βιβλιοθήκηςγιατη δημιουργία της το 1795.[2][3][4] Τμήματα της συλλογής υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν καθώς υπέστησαν κακομεταχείριση ενώ αφαιρούνταν από τη βιβλιοθήκη και μεταφέρονταν στη Ρωσία και πολλά κλάπηκαν. Σύμφωνα μετονιστορικόΓιόαχιμ Λελέβελ, τα βιβλία της συλλογής Ζαουούσκι, «μπορούσαν να αγοραστούν στοΓκρόντνο από το καλάθι».
Εξαιτίας αυτού, όταν η Πολωνία ανέκτησε την ανεξαρτησία της το 1918, δεν υπήρχε κεντρικό όργανο πουνα υπηρετεί υπό την ιδιότητα μιας εθνικής βιβλιοθήκης. Στις 24 Φεβρουαρίου 1928, μετο διάταγμα του προέδρου Ιγκνάτσι Μοστσίτσκι, η Εθνική Βιβλιοθήκη δημιουργήθηκε μετη σύγχρονη μορφή της.[5] Άνοιξε το 1930 και αρχικά είχε 200 χιλιάδες τόμους. Ο πρώτος γενικός διευθυντής της ήταν ο Στέφαν Ντέμπι, τον οποίο διαδέχτηκε το 1934 οΣτέφαν Βρτελ-Βιερτσίνσκι. Οι συλλογές της βιβλιοθήκης επεκτάθηκαν γρήγορα. Για παράδειγμα, το 1932 ο πρόεδρος Μοστσίτσκι δώρισε όλα τα βιβλία καιτα χειρόγραφα από το Μουσείο τουΠαλατιού του Βιλάνουφστη βιβλιοθήκη, περίπου 40 χιλιάδες τόμους και 20 χιλιάδες φωτογραφίες από τη συλλογή τουΣτανίσουαφ Κόστκα Ποτότσκι.
Αρχικά η Εθνική Βιβλιοθήκη δεν είχε δική της θέση. Εξαιτίας αυτού, οι συλλογές έπρεπε να φιλοξενηθούν σε πολλά μέρη. Η κύρια αίθουσα ανάγνωσης βρισκόταν στο νεόκτιστο κτήριο βιβλιοθηκών της Οικονομικής Σχολής της Βαρσοβίας. Το 1935 τοΠαλάτι Ποτότσκιστη Βαρσοβία έγινε το σπίτι για τις ειδικές συλλογές. Ένα νέο, ειδικά σχεδιασμένο κτίριο γιατη βιβλιοθήκη σχεδιάστηκε σε αυτό που είναι τώρα το Πάρκο Μοκότουφ, σεμια προγραμματισμένη μνημειακή «Κυβερνητική Περιφέρεια». Ωστόσο, η κατασκευή του καθυστέρησε από το ξέσπασμα τουΒ΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι συλλογές της βιβλιοθήκης αποτελούνταν από:
6,5 εκατομμύρια βιβλία και περιοδικά από τον 19οκαιτον 20ο αιώνα
Το 1940, οιΝαζί κάτοικοι άλλαξαν την Εθνική Βιβλιοθήκη σε Δημοτική Βιβλιοθήκη της Βαρσοβίας καιτη διαίρεσαν ως εξής:
Τμήμα Βιβλίων για Γερμανούς (βρίσκεται στο κτίριο του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας)
Περιορισμένο Τμήμα, που περιέχει βιβλία πουδεν ήταν διαθέσιμα στους αναγνώστες (που βρίσκονταν στην τότε κεντρική έδρα της βιβλιοθήκης - τη Σχολή Οικονομικών)
Όλες οι ειδικές συλλογές από διάφορα γραφεία και ιδρύματα της Βαρσοβίας (που βρίσκονται στο Παλάτι της Δημοκρατίας)
Το 1944, οι ειδικές συλλογές πυρπολήθηκαν από τους Ναζί κατοίκους ως μέρος των καταστολών μετά τηνΕξέγερση της Βαρσοβίας.[6] Αυτό προκάλεσε την καταστροφή 80.000 πρότυπων τυπωμένων βιβλίων, συμπεριλαμβανομένων των ανεκτίμητων Polonica του 16ου-18ου αιώνα, 26.000 χειρόγραφων, 2.500 αρχέτυπων, 100.000 σχέδιων και χαρακτικών, 50.000 παρτιτούρων και θεατρικών υλικών.[7] Εκτιμάται ότι από τους πάνω από έξι εκατομμύρια τόμους στις μεγάλες βιβλιοθήκες της Βαρσοβίας το 1939, 3,6 εκατομμύρια τόμοι χάθηκαν κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου μεγάλο μέρος αυτών ανήκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη.[8][9]
Σήμερα οι συλλογές της Εθνικής Βιβλιοθήκης είναι από τις μεγαλύτερες της χώρας. Μεταξύ των 7.900.000 τόμων (2004) που υπάρχουν στη βιβλιοθήκη είναι 160.000 αντικείμενα που εκτυπώθηκαν πριν από το 1801, πάνω από 26.000 χειρόγραφα (συμπεριλαμβανομένων 6.887 μουσικών χειρογράφων), πάνω από 114.000 παρτιτούρες και 400.000 σχέδια. Οι συλλογές της βιβλιοθήκης περιλαμβάνουν επίσης φωτογραφίες και άλλα εικονογραφικά έγγραφα, περισσότερους από 101.000 άτλαντες και χάρτες, πάνω από 2.000.000 αρχέτυπα, καθώς και πάνω από 2.000.000 βιβλία και περίπου 800.000 αντίγραφα περιοδικών από τον 19ο έως τον 21ο αιώνα. Στα αξιοσημείωτα αντικείμενα της συλλογής περιλαμβάνονται 151 φύλλα τουCodex Suprasliensis, το οποίο εγγράφηκε στηΜνήμη του Παγκόσμιου Προγράμματος της UNESCOτο 2007 σε αναγνώριση γιατην υπερεθνική και υπερεπεριφερειακή του σημασία.[10]
Το 2012, η βιβλιοθήκη υπέγραψε συμφωνία γιατην προσθήκη 1,3 εκατομμυρίων πολωνικών αρχείων βιβλιοθήκης στοWorldCat.[11]
Ο Κατάλογος των Αρχιεπισκόπων τουΓκνιέζνοκαιτων Ζωών των Επισκόπων της Κρακοβίας από τονΓιαν Ντουούγκος είναι ένα χειρόγραφο του 16ου αιώνα που διακοσμήστηκε από τον Στανίσουαφ Σαμοστζέλνικ μεταξύ 1531-1535. Σήμερα βρίσκεται στη συλλογή της Εθνικής Βιβλιοθήκης στη Βαρσοβία.[12]
Υπάρχει επίσης μια συλλογή από διακοσμημένων σελίδες προσευχηταρίων από διάφορους άγνωστους μινιατουρίστες που εργάζονταν μέσα και γύρω από τοΠαρίσι, τηνΜπρυζκαιτηΓάνδηστα μέσα του 15ου αιώνα. Ένα προσευχητάριο είναι ένα λειτουργικό βιβλίο των λατινικών λειτουργικών τελετών της Καθολικής Εκκλησίας που περιέχει τις δημόσιες ή κανονικές προσευχές, ύμνους, ψαλμούς, αναγνώσεις και σημειώσεις για καθημερινή χρήση, ειδικά από επισκόπους, ιερείς και διάκονους στη Θεία Έδρα.[13]
Το Διακοσμημένο Σκίτσο του Στέφαν Σράιμπερ (1494).[14]
various authors· Τόμας Μπαλτσέζακ· Λεχ Κατσίνσκι (2004). Τόμας Μπαλτσέζακ, επιμ. Pro memoria: Warszawskie biblioteki naukowe w latach okupacji 1939-1945. transl. Philip Earl Steele. Βαρσοβία: Εθνική Βιβλιοθήκη. σελ. 38.
Πασταλένιετς-Γιαζίνσκα, Γιοάννα; Τχουζέφσκα-Καμπάτα, Χαλίνα (2000), The National Library in Warsaw: tradition and the present day, Βαρσοβία: Εθνική Βιβλιοθήκη, ISBN83-7009-295-0
UNESCO (corporate author) (2007). «Codex Suprasliensis». portal.unesco.org. UNESCO. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2013.
Maria Witt (15 Σεπτεμβρίου 2005). «The Zaluski Collection in Warsaw». The Strange Life of One of the Greatest European Libraries of the Eighteenth Century. FYI France. ISSN1071-5916. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2008.