ΟΚωνσταντίνος Ζ΄ Πορφυρογέννητος (17 ή 18 Μαΐου 905 - 9 Νοεμβρίου 959) ήταν ο τέταρτος Αυτοκράτορας της δυναστείας των Μακεδόνων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, βασιλεύοντας από το 913 έως το 959. Ήταν γιος του Αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ΄και της τέταρτης συζύγου του, Ζωής Καρβωνοψίνας, και ανιψιός του προκατόχου του, ΑΑλέξανδρου.
Η βασιλεία του Κωνσταντίνου Ζ΄ Πορφυρογέννητου θεωρητικά άρχισε μετο θάνατο του Αυτοκράτορα και θείου του, Αλέξανδρου, από το 913. Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ ήταν λόγιος και συγγραφέας, ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του βυζαντινού εγκυκλοπαιδισμού.
Το μεγαλύτερο διάστημα κυβέρνησε με αντιβασιλείς, την περίοδο 913-919 μετην μητέρα τουκαι κατόπιν την περίοδο 919-945 μετον Ρωμανό Λεκαπηνό που παντρεύτηκε την κόρη του Έλενα. Ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος έμεινε γνωστός γιατο έργο του"Γεωπονικά"που έγραψε στην διάρκεια της βασιλείας τουκαι περιέχει τέσσερα βιβλία : το"Πρὸς τὸν ἴδιον υἱὸν Ῥωμανόν", το"Περὶ τῆς Βασιλείου Τάξεως", το"Περὶ θεμάτων Άνατολῆς καὶ Δύσεως"καιτο"Βίος Βασιλείου".[2][3]Το επώνυμο "Πορφυρογέννητος" υποδηλώνει ότι γεννήθηκε στα αυτοκρατορικά ανάκτορα που ήταν διακοσμημένα με πορφυρό χρώμα, σε αυτά γεννήθηκε ο Κωνσταντίνος ανκαιοι γονείς τουδεν ήταν ακόμα παντρεμένοι. Η αξία να γεννηθεί ο διάδοχος στα πορφυρογέννητα ανάκτορα ήταν τόσο μεγάλη που ξεπερνούσε ακόμα καιτην πρωτοτοκία, τους μεγαλύτερους αδελφούς του.
Ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος γεννήθηκε στηνΚωνσταντινούπολη (17/18 Μάϊου 905) σαν νόθος γιος του αυτοκράτορα Λέοντος ΣΤ΄ και της τέταρτης συζύγου του Ζωής.[4][5]Η μητέρα τουτον γέννησε στα πορφυρογέννητα ανάκτορα γιανα νομιμοποιήσει την διαδοχή επειδή δεν ήταν παντρεμένη επίσημα μετον αυτοκράτορα, γι΄αυτό πήρε το προσωνύμιο "Πορφυρογέννητος".[6] Ανηγορεύτηκε συμβασιλέας από τον πατέρα τουκαιτον θείο τουσε ηλικία δύο ετών (15 Μάιου 908).[7]Ο θάνατος του Αλέξανδρου βρήκε τον Κωνσταντίνο ανήλικο. Η μητέρα του Ζωή Καρβωνοψίνα ανέλαβε τη διοίκηση ως κηδεμόνας του, σημείωσε δεκαι ορισμένες στρατιωτικές επιτυχίες κατά των εξωτερικών εχθρών της. Ο ρωμαϊκός στρατός υπό τονΛέοντα Φωκά τον Νεότερο γνώρισε δύο σημαντικότατες ήττες από τα Βουλγαρικά στρατεύματα υπό τον ηγεμόνα Συμεών, στην Αγχίαλο. Ακριβώς τον καιρό αυτό, ο διοικητής του Βυζαντινού στόλου Ρωμανός Α΄, ορισμένος ως προστάτης του νεαρού Αυτοκράτορα, επέστρεψε στην Πόλη, όπου έδωσε το χέρι της κόρης τουΕλένηςστον Κωνσταντίνο Ζ΄. Ο Ρωμανός είχε στόχους σφετερισμού του θρόνου και επιβολής του γένους του ως νέας αυτοκρατορικής δυναστείας, ηδε δράση τουκαι λοιπές κινήσεις του κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων με τους Βουλγάρους ήταν ύποπτη. Ο Ρωμανός σταδιακά συγκέντρωσε στα χέρια τουτην εξουσία και από το 919 και μέχρι το θάνατό του, ο Κωνσταντίνος δεν είχε ουσιαστική συμμετοχή στη διακυβέρνηση, ενώ η μητέρα του Ζωή απομακρύνθηκε με υποχρεωτικό εγκλεισμό σε μοναστήρι.
Ο Ρωμανός Λεκαπηνός διατήρησε την εξουσία μέχρι την εποχή που εκθρονίστηκε από τους Συναυτοκράτορες γιους τουΣτέφανοκαιΚωνσταντίνο (16/20 Δεκεμβρίου 944).[8][9]Ο ηλικιωμένος Ρωμανός έγινε μοναχός και έζησε το υπόλοιπο της ζωής τουσε εξορία μέχρι τον θάνατο του (15 Ιουνίου 948).[10]Μετην βοήθεια της συζύγου τουο Κωνσταντίνος Ζ΄ έδιωξε από την εξουσία τους κουνιάδους τουκαι έγινε μόνος αυτοκράτορας σε ηλικία 39 ετών (27 Ιανουαρίου 945).[11][12]Σε λίγους μήνες ο Κωνσταντίνος Β΄ έστεψε Συναυτοκράτορα τονγιοτου Ρωμανό Β΄.[13] Χωρίς να έχει εξασκήσει ποτέ πραγματική εξουσία άφησε την διακυβέρνηση στους αξιωματούχους τουκαιστην δυναμική σύζυγο του Έλενα Λεκαπηνή, αφοσιώθηκε στην συγγραφή καιτην μελέτη.[14] Άφησε τεράστιο συγγραφικό έργο, με εξέχον το σύγγραμμά του περί του βυζαντινού πρωτοκόλλου, «Περί βασιλείου τάξεως», το οποίο έχει σωθεί και αποτελεί τη βασική πηγή των ιστορικών σχετικά μετην πολύπλοκη και βαριά εθιμοτυπία, που ακολουθούσαν στην Αυλή της Κωνσταντινούπολης και κυρίως η αυτοκρατορική οικογένεια. Το 947 ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος διέταξε την επιστροφή της αγροτικής περιουσίας χωρίς αποζημιώσεις, μετον ίδιο η αγροτική γη ύστερα από έναν αιώνα έγινε η βασική πηγή εσόδων γιατην αυτοκρατορία.[15]
Χρυσό νόμισμα που απεικονίζει τον αυτοκράτορα Λέων ΣΤ΄ καιτονγιοτου Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο
O Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος ξεκίνησε νέα επίθεση με 100 πλοία απέναντι στους Άραβες κουρσάρους της Κρήτης (949), όπως καιο πατέρας του παλιότερα (911) οι προσπάθειες απέτυχαν. Το Πάσχα στράφηκε ανατολικά όπου είχε κάποιες μικρές επιτυχίες, οι Βυζαντινοί κατέκτησαν την ίδια χρονιά τηνΚαχραμάνμαραςκαι διέσχισαν αργότερα τον άνω Ευφράτη (952). Η επιτυχία ήταν προσωρινή επειδή οιΧαμδανίδεςκαιο Εμίρης τους Σαΐφ αλ-Ντάουλα ανακατέλαβαν την Καχραμάνμαρας και εισήλθαν στην αυτοκρατορική περιοχή. Οι Βυζαντινές επιτυχίες επανήλθαν όταν οΝικηφόρος Β´ Φωκάς κατέκτησε τα Άδανα στην βόρεια Συρία (958) καιο στρατηγός Ιωάννης Α΄ Τσιμισκής κατέκτησε τα Σαμόσατα στην βόρεια Μεσοποταμία (959), ένας Αραβικός στόλος καταστράφηκε μετοΥγρόν πυρ (957). Οι μικρές επιτυχίες του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου απέναντι στους Άραβες ήταν ο προάγγελος για τις μεγάλες επιτυχίες πουθα ακολουθήσουν με τους διαδόχους του. Ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος είχε ενεργές διπλωματικές επιστολές με ξένους ηγεμόνες όπως ο Χαλίφης της Κόρντομπα Αμπντ-αρ-Ραχμάν Γ΄ καιοΌθων Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το φθινόπωρο του 957 δέχτηκε επίσκεψη για άγνωστους λόγους από τηνΑγία Όλγα αντιβασίλισσα τουΡως του Κιέβου, βαπτίστηκε Χριστιανήκαι έστειλε απεσταλμένους να διαδώσουν τον χριστιανισμό στον λαό της. Οι φήμες έλεγαν ότι ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος την ερωτεύτηκε αλλά αυτή βρήκε το κόλπο νατον απορρίψει ζητώντας τουνα γίνει οΝονός της, σύμφωνα μετον χριστιανισμό απαγορεύεται ο γάμος ανάμεσα σε νονό και βαφτιστικιά.[16]Ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος πέθανε στην Κωνσταντινούπολη (9 Νοεμβρίου 959) καιτον διαδέχτηκε ο γιος του Ρωμανός Β΄.[17][18]Οι φήμες που κυκλοφορούσαν εκείνη την εποχή έλεγαν ότι δηλητηριάστηκε από την νύφη του Θεοφανώ.[19]
Τα έργα του έχουν ως ιδεολογικό υπόβαθρο την ενίσχυση της εικόνας της Ρωμανίας και ειδικότερα της Δυναστείας των Μακεδόνων, ως κυρίαρχου στοιχείου στον κόσμο κατά το 10οαι. Το πλήθος των συγγραμμάτων που αποδίδονται στον Κωνσταντίνο Ζ΄, μπορεί να διαιρεθεί σε δύο μικρότερα σύνολα: σε όσα προέρχονται από τη γραφίδα του ίδιου του Αυτοκράτορα ή ακόμη και από τη συνεργασία τουμε άλλους λογίους καισε όσα γράφτηκαν με εντολή του. Πάντως τα όρια μεταξύ τωνδυο συνόλων είναι δύσκολο να εξακριβωθούν απόλυτα.
"Από τα 40 βιβλία των Ιστοριών τουΠολυβίου σώθηκαν ολόκληρα τα βιβλία 1-5, εκτεταμένα αποσπάσματα από τα βιβλία 6-16 και 18, ενώ από τα βιβλία 20-39 σώζονται μικρά μόνο τμήματα, που προέρχονται από τις Εκλογές που έκανε από τους αρχαίους ο Κωνσταντίνος Ζ΄ ο Πορφυρογένητος"
Περί θεμάτωνλατιν. De Thematibus, περί των θεμάτων Ανατολής και Δύσεως. Η πραγματεία ενσωματώθηκε στο προηγούμενο έργο.
Ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος καιη μητέρα του Ζωή σε νομίσματα της εποχής. COΝSTAΝT. CE ZΩΗ / + COΝSTANTIΝOC CE ΖΩΗΒASIL[E]IS RΩMEΩΝ.
Εκλογαί, γνωστό στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία ως Excerpta. Περίφημη ιστορική εγκυκλοπαίδεια απανθισμάτων από τους αρχαίους ιστορικούς. Κατέχει την πρώτη θέση ανάμεσα ανάμεσα στις εγκυκλοπαιδικές συνθέσεις του Πορφυρογέννητου. Το έργο χωριζόταν σε 53 «υποθέσεις», από τις οποίες έχουν παραδοθεί μόνο 4 και όχι όλες πλήρεις, π.χ. «Περί γνωμών και επιβουλών», «Περί αρετής και κακίας».
Ως Αυτοκράτορας ήταν συνετός. Ενίσχυσε τους φτωχούς έναντι των πλουσίων φεουδαρχών, αποκαθιστώντας μία καλή κοινωνική ισορροπία. Η σύζυγός του Ελένη Λεκαπηνή ήταν από τους βασικούς του συμβούλους καιτον επηρέαζε· στάθηκε κοντά τουσε όλες του τις διαμάχες μετον πατέρα της. Ήταν πολύ αγαπητός στο λαό, ο οποίος σεβόταν τόσο τη μόρφωση, όσο καιτα παθήματά του από τους Λεκαπηνούς. Η διακυβέρνησή του σφραγίζει μία σταθερά ανοδική πορεία της ισχύος της Αυτοκρατορίας, που ξεκίνησε από τον παππού τουΒασίλειο Α΄, ιδρυτή της δυναστείας των Μακεδόνων. Πέθανε από ανεξήγητη ασθένεια το 959.
↑S. H. Cross and O. P. Sherbowizt-Wetzor (trans.) (1953). The Russian Primary Chronicle: Laurentian Text. Cambridge, MA: Medieval Academy of America. σσ. 82–83
Vasiliev, A. «History of the Byzantine Empire, 324–1453»
Ostrogorsky, G. «History of the Byzantine State»
Κωνσταντίνος Ζ΄ Πορφυρογέννητος, Βίος Βασιλείου. Η βιογραφία του Αυτοκράτορα Βασιλείου Α΄ του Μακεδόνα από τον εστεμμένο εγγονό του, μτφρ. Χριστίνα Σιδέρη, εκδ. Κανάκης, Αθήνα 2010
Σχετικά πολυμέσα
,_deathbed.jpg)
