ΟΟυάλης ή Βάλης (Flavius Iulius Valens, 328 – 9 Αυγούστου378) ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας από το364 έως το378. Όταν έγινε αυτοκράτορας ο αδελφός τουΟυαλεντινιανός Α΄του έδωσε να κυβερνήσει το ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας, την μετέπειτα Βυζαντινή αυτοκρατορία. Στην αρχή είχε μια μακρόχρονη στρατιωτική καριέρα χωρίς σημαντικά γεγονότα, όταν επιτέθηκαν οιΓότθοι συνετρίβη και σκοτώθηκε στηνΜάχη της Αδριανούπολης, αυτό ήταν η αρχή της παρουσίας των βαρβάρων σταΒαλκάνια. Την εποχή που έγινε αυτοκράτορας αντιμετώπισε πλήθος από απειλές, εσωτερικές και εξωτερικές.[2] Μετά την υποταγή του σφετεριστή Προκόπιου προχώρησε σε εκστρατεία εναντίον των Γότθων κατά μήκος τουΔούναβη (367-369). Τα επόμενα χρόνια έστρεψε το ενδιαφέρον τουστα ανατολικά σύνορα που βρίσκονταν σε απειλή από τους Πέρσες ειδικά στηνΑρμενία, επιτέθηκαν επίσης ΣαρακηνοίκαιΊσαυροι. Στο θέμα των έργων κατασκεύασε τοΥδραγωγείο του ΟυάλεντοςστηνΚωνσταντινούπολη, αρκετά μεγαλύτερο από το αντίστοιχο της Ρώμης. Οι Γοτθικοί πόλεμοι (376-377) ήταν μια προσπάθεια των Γερμανικών φύλων να εισβάλουν στα Βαλκάνια. Ο Ουάλης επέστρεψε από την ανατολή γιανα τους αντιμετωπίσει, αλλά ο κακός συντονισμός μετον ανεψιό τουΓρατιανόγιοτου Ουαλεντινιανού Α΄ έφερε αναρχία και αταξία, συνετρίβη στηνΑδριανούποληκαι σκοτώθηκε μετο μεγαλύτερο τμήμα του στρατού του (378). Περιγράφεται αναποφασιστικός, ανίκανος γιατην μάχη, ήταν ωστόσο αρκετά ικανός στον διοικητικό τομέα, απάλλαξε όλους τους φτωχούς από την βαριά φορολογία.[3][4]Την ίδια εποχή οι φήμες για συνομωσίες καιο φόβος τουτον οδήγησαν σεμια μεγάλη σειρά από αδικαιολόγητες εκτελέσεις υπόπτων. Στον θρησκευτικό τομέα προσπάθησε να συμβιβάσει τις διαφορές που είχαν οι χριστιανοί της Νίκαιας καιοιΑντιτριαδικοί, αδιαφόρησε πλήρως για τους ειδωλολάτρες.[4][5][6]
Ο Ουάλης καιο μεγαλύτερος αδελφός του Ουαλεντινιανός γεννήθηκαν αντίστοιχα το 328 και το 321 στο Βινκόβτσι στην Πανονία Σεκούντα από οικογένεια Ιλλυρικής καταγωγής.[7][8]Ο πατέρας τους Γρατιανός ο Πρεσβύτερος υπηρέτησε τονΡωμαϊκό στρατόκαι διορίστηκε κόμης της Αφρικής, τα δύο αδέλφια μεγάλωσαν στα πατρικά κτήματα στην Αφρική καιτην Βρετανία.[9][10]Οι αυτοκράτορες ΙουλιανόςκαιΙοβιανός διόρισαν τον Ουάλη προστάτη Δομέστικο. Ο ιστορικός του 5ου αιώνα Σωκράτης ο Σχολαστικός γράφει ότι την εποχή που ήταν αυτοκράτορας ο Ιουλιανός ο Ουάλης αρνήθηκε να προσφέρει παγανιστικές θυσίες, δεν υπέκυψε σε οποιαδήποτε πίεση.[8]Ο μεγαλύτερος αδελφός του Ουάλη Ουαλεντινιανός Α΄ έγινε καιο ίδιος Δομέστικος προστάτης καιστην συνέχεια προβιβάστηκε σε Τριβούνο (357).[9]Ο αυτοκράτορας Κωνστάντιος Β´τον έστειλε σε αποστολές στηνΓαλατίακαιτηνΜεσοποταμία.[9]Το Χρονικό τουΙερώνυμουκαιτοΠασχάλιο χρονικό γράφουν ότι ο μεγαλύτερος ανεψιός του Γρατιανός γεννήθηκε στοΣίρμιο, στοΣρέμσκα Μιτρόβιτσα από την σύζυγο του Ουαλεντινιανού Α΄ Μαρίνα Σεβέρα.[11][12]Τον Ιουλιανό που έπεσε στους Περσικούς πολέμους, διαδέχθηκε ο νεαρός αυτοκράτορας Ιοβιανός, μετά το πέρας του πολέμου αποφάσισε να επιστρέψει από τηνΣυρίαστην Κωνσταντινούπολη γιατην επίσημη στέψη του.[13]ΟΘεμίστιος γράφει ότι στην επιστροφή έκανε μια πρώτη στάση στηνΆγκυραγιανα συγκληθεί το πρώτο αυτοκρατορικό συμβούλιο, μαζί του ήταν καιο ανήλικος γιος τουΒαρρονιανός ο νεότερος (1 Ιανουαρίου 364).[13]Ο Ιοβιανός πέθανε στα Δαδάστανα, στον δρόμο από την Άγκυρα στην Κωνσταντινούπολη (17 Φεβρουαρίου 364). Ο ιστορικός Ευτρόπιος γράφει ότι θεοποιήθηκε σαν"ο θείος Ιοβιανός".[14]Ο Ουαλεντινιανός Α΄ οφείλει την άνοδο τουστον αυτοκρατορικό θρόνο στον θάνατο του Ιοβιανού.[15]ΟΑμμιανός Μαρκελλίνος γράφει ότι συνεκλήθη συμβούλιο στηνΝίκαια της Βιθυνίαςστην οποία ο Ουαλεντινιανός Α΄ ανακηρύχτηκε Αύγουστος.[15]Το Πασχάλιο Χρονικό γράφει ότι η ημερομηνία της στέψης του ήταν η 25η Φεβρουαρίου 364.[16]Ο ιστορικός του 5ου αιώνα Σωζομενός γράφει ότι ο Ουαλεντινιανός Α΄ ήταν χριστιανός της Νίκαιας καιο Ουάλης Αρειανός από την τάξη τωνΌμοιοι (αρειανιστές)|Ομοίων).[8]
Την εποχή πουο Ουάλης απουσίαζε από την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας ο σφετεριστής Προκόπιος ξάδελφος από μητέρα του Ιουλιανού, του τελευταίου ααυτοκράτορα από τηνΔυναστεία του Κωνσταντίνου ανακηρύχτηκε Αύγουστος (28 Σεπτεμβρίου 365).[17]Ο Ουάλης την εποχή πουτο έμαθε βρισκόταν στηνΚαισάρεια της Καππαδοκίας, σύμφωνα μετον Αμμιανό ο Προκόπιος καταγόταν από τηνΚιλικία.[18][19]Ο ιστορικός του 5ου αιώνα Ζώσιμος γράφει ότι ο Προκόπιος προοριζόταν για διάδοχος του Ιουλιανού.[19]Ο Προκόπιος διοικούσε ένα τμήμα του στρατού στην εκστρατεία του Ιουλιανού εναντίον των Περσών αλλά δεν ήταν παρόν την εποχή πουο Ιοβιανός ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας στον Τίγρη.[20]Ο Αμμιανός γράφει ότι στην σύντομη βασιλεία του Ιουλιανού ο Προκόπιος αποσύρθηκε σαν ιδιώτης.[17] Παρά το γεγονός ότι ο Ιοβιανός ήταν αδιάφορος απέναντι τουο Ουαλεντινιανός ανησύχησε έντονα μαζί του όταν έγινε αυτοκράτορας.[20]Ο Ουάλης ήταν Αρειανός όπως ο προκάτοχος του Κωνστάντιος Β΄, δεν δίσταζε καθόλου να στείλει εξορία τους αντιπάλους του, οπαδούς του χριστιανισμού της Νίκαιας.
Ο Προκόπιος είχε την υποστήριξη από την μεταθανάτια κόρη του Κώνστα Β΄ Φλαβία Μαξίμα Κωνσταντία, η μητέρα της ήταν η τρίτη σύζυγος τουΦαυστίνα.[21][22]Ο Προκόπιος δεν ήταν δημοφιλής χάρη στην μεγάλη αύξηση των φόρων, η απόλυση του δημοφιλούς υπουργού του Ιουλιανού Σαλούτιου ήταν αιτία επανάστασης.[23]Ο Ουάλης ωστόσο τρομοκρατήθηκε όταν έμαθε ότι σφετερίστηκε τον θρόνο ο Προκόπιος, ήταν έτοιμος να παραιτηθεί, ο στρατός του δραπέτευσε στην Κιλικία. Ο Προκόπιος κέρδισε τις περιοχές της Ασίαςκαι της Βιθυνίας, ο Ουάλης ωστόσο ανέκαμψε σύντομα και ξεκίνησε αντεπίθεση.[24]Ο Ουάλης έστειλε στρατό εναντίον του Προκόπιου αλλά πριν φτάσουν στην Κωνσταντινούπολη αποστάτησαν στον Προκόπιο.[19][25]Ο Αμμιανός, ο Σωκράτης Σχολαστικός καιοΣωζομενός γράφουν ότι τελικά επικράτησε ο Ουάλης ύστερα από οκτώ μήνες πολιορκίας. Ο Προκόπιος ηττήθηκε στηνΜάχη των Θυατείρωνκαι κατόπιν στην μάχη της Νακόλειας (27 Μάϊου 366), την επόμενη μέρα σύμφωνα μετοDamnatio memoriae (28 Μαίου 366) δικάστηκε και εκτελέστηκε.[17][19][26]Ο Αμμιανός συγγενής του Προκόπιου γράφει ότι ο Δομέστικος Μάρκελλος ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας στηνΧαλκηδόνα αλλά σύμφωνα μετον Ζώσιμο ανατράπηκε σύντομα και εκτελέστηκε.[17]Ο βασικός στόχος του Ουάλη ήταν να αντιμετωπίσει τους θανάσιμους κινδύνους γιατην αυτοκρατορία όπως ηΑυτοκρατορία των Σασσανιδώνκαιοι Γότθοι.[8]
Χρυσό μετάλιο με παράσταση του αυτοκράτορα Ουάλη έφιππου
Ο γιος του Ουάλη Βαλεντινιανός Γαλάτης γεννήθηκε (18 Ιανουαρίου 366) την ίδια χρονιά πουο ανεψιός του Γρατιανός ανακηρύχτηκε Ύπατος.[14][27]Ο αδελφός του Ουαλεντινιανός Α' ανάρρωσε από ασθένεια (367) και όρισε τονγιοτουστηνΑμιένη Συναυτοκράτορα χωρίς να γίνει πρώτα Καίσαρας.[16][27][28]Ο δάσκαλος του Γρατιανού ήταν ο γνωστός ρήτορας Αυσόνιος, τον μνημονεύει στα επιγράμματα καιτα ποιήματα του.[27]Την περίοδο 365-368 ο Ουαλεντινιανός καιο Ουάλης άρχισαν να αναμορφώνουν ταΡωμαϊκά νομίσματα, έλοιωσαν τα χρυσά και ασημένια νομίσματα στοΝομισματοκοπείο.[8][9]Τα δύο αδέλφια βελτίωσαν το φορολογικό σύστημα και περιόρισαν τις σπατάλες.[9]
Ο Ουαλεντινιανός καιο Ουάλης ανακηρύχτηκαν για δεύτερη φορά Ύπατοι.[29][30]Ο Ουάλης επιτέθηκε με επιτυχία στους Γότθους, οΘεμίστιοςκαιο ιστορικός του 5ου αιώνα Ζώσιμος γράφει ότι τακτοποιήθηκε μεταξύ τους σύντομα ειρήνη.[8]Ο βασιλιάς των Γότθων Ερμανάρικος, ήταν πανίσχυρος και κυβερνούσε μια μεγάλη περιοχή βόρεια από τον Δούναβη, από τηνΜαύρη Θάλασσα μέχρι τηνΒαλτική Θάλασσα, ανέλαβε να ενισχύσει τον Προκόπιο με ισχυρό στρατό.[31]Ο στρατός του Ερμανάρικου απαριθμούσε περισσότερους από 30.000 άντρες αλλά έφτασε αργά στην Κωνσταντινούπολη, ο Προκόπιος είχε ήδη ηττηθεί. Ο Ουάλης αφού θανάτωσε τον Προκόπιο βάδισε βόρεια να εκδικηθεί τους Γότθους, τους περικύκλωσε, αυτοί διαμαρτυρήθηκαν και ζήτησαν ειρήνη. Με προτροπή του αδελφού του Ουαλεντινιανού ο Ουάλης αρνήθηκε να κλείσει συμφωνία και τους κήρυξε τον πόλεμο.[32]Την άνοιξη του 367 τα στρατεύματα του Ουάλη διέσχισαν τον Δούναβη και επιτέθηκαν στον βασιλιά τωνΒησιγότθωνΑθανάριχο έναν υποτελή του Ερμανάρικου, ο Γότθοι δραπέτευσαν σταΚαρπάθια Όρη αλλά η μάχη δεν ανέδειξε νικητή. Την επόμενη χρονιά οι πλημμύρες εμπόδισαν τον Ουάλη να διασχίσει τον Δούναβη, ο αυτοκράτορας παρέμεινε στην περιοχή και ασχολήθηκε μετην κατασκευή κάστρων. Ο Ουάλης διέσχισε ξανά τον Δούναβη (369), λεηλάτησε την χώρα και νίκησε τον Αθανάριχο στην"μάχη του Νοβιόδουνου". Οι δυνάμεις του Αθανάριχου δραπέτευσαν, ο ίδιος παρακάλεσε για άλλη μια φορά να κλείσει ειρήνη. Ο Ουάλης δεν ήταν πρόθυμος αλλά όταν έμαθε ότι ηΑυτοκρατορία των Σασσανιδώντου κήρυξε τον πόλεμο στηνΜέση Ανατολή αναγκάστηκε να υποκύψει. Στις αρχές του 370 ο Ουάλης καιο Αθανάριχος συναντήθηκαν στον Δούναβη και έκλεισαν ειρήνη που έληγε τον μεταξύ τους πόλεμο.[33] Μετά την σύναψη ειρήνης το εμπόριο μεταξύ τους καιη ανταλλαγή στρατιωτών περιορίστηκαν σημαντικά σε σχέση μεπριν.[34]Το καλοκαίρι του 368 οι δυνάμεις του Ουαλεντινιανού νίκησαν για δεύτερη φορά τους Αλαμαννούς, το φθινόπωρο που ακολούθησε νίκησε επίσης τους Αλαμαννούς και τους Σάξονες, τον συνόδευσε καιο γιος του Γρατιανός.[30]Οι δύο Συναυτοκράτορες πήραν τους τίτλους "Γερμανικός Μάξιμος", "Αλαμανννικός Μάξιμος"και"Φραγκικός Μάξιμος".[29][30]Οι δύο τελευταίοι τίτλοι απονεμήθηκαν την ίδια εποχή καιστον Γρατιανό.[28]
Ο τρίχρονος γιος του Ουάλη Βαλεντινιανός Γαλάτης ανακηρύχτηκε για πρώτη φορά Ύπατος (369), πέθανε ωστόσο την επόμενη χρονιά (370) στηνΚαισάρεια της Καππαδοκίας.[29]Ο Ουαλεντινιανός Α΄ καιο Ουάλης ανακηρύχτηκαν για τρίτη φορά Ύπατοι (370).[35] Στις 9 Απριλίου 370 ιδρύθηκε σύμφωνα μετο Πασχάλιο Χρονικό οΝαός των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη απέναντι από το Μαυσωλείο του Μεγάλου Κωνσταντίνου.[29]Η νύφη του Μαρία Σεβέρα πέθανε (370) και τάφηκε στον νεοιδρυθέντα ναό των Αγίων Αποστόλων, ο Ουαλεντινιανός Α΄ προχώρησε σε δεύτερο γάμο μετηνΙουστίνα.[30] Από την δεύτερη σύζυγο του Ιουστίνα γεννήθηκε στοΤριρτο φθινόπωρο του 371 ο μικρότερος ανεψιός του Ουάλη και ετεροθαλής αδελφός του Γρατιανό Ουαλεντινιανός Β΄.[36][37]Ο 15χρονος Γρατιανός παντρεύτηκε στοΤριρτην 13χρονη κόρη του Κωνστάντιου Β΄ Φλαβία Μαξίμα Κωνσταντία.[27][28]Ο γάμος αυτός έδεσε στενά τους δεσμούς ανάμεσα στην δυναστεία του Ουαλεντινιανού καιτην δυναστεία του Μεγάλου Κωνσταντίνου.[25]Ο Ουάλης γιόρτασε την δεκαετία του (29 Δεκεμβρίου 374), την επόμενη χρονιά (375) εγκαινιάστηκαν στην Κωνσταντινούπολη τα"λουτρά της Καρόζα".[29] Μετά τις νίκες απέναντι στους Γότθους ετοιμάστηκε για εκστρατεία στην Ανατολή (375) όπου οι Σασσανίδες Πέρσες απειλούσαν τηνΑρμενία, τον απασχόλησαν ωστόσο οιΣαρακηνοίκαιοιΊσαυροι.[8]
Ο θάνατος τουγιουτου αυτοκράτορα Ουαλεντινιανού Γαλάτη
Ο Ουάλης ενεπλάκη σε μία νέα σύρραξη με τους ΠέρσεςτουΣαπώρη Β’, ο οποίος ήθελε να εκμεταλλευτεί περαιτέρω τη νίκη του 363 (όπου ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Ιοβιανός είχε παραχωρήσει μεγάλες εκτάσεις και προνόμια στην Περσία) ανατρέποντας το ρωμαιόφιλο χριστιανικό καθεστώς της ανεξάρτητης Αρμενίαςκαι εισβάλλοντας στην Καυκάσια Ιβηρία. Ο Ουάλης, σε μία προσπάθεια να αποτρέψει αυτές τις δυσάρεστες γιατην αυτοκρατορία εξελίξεις, αλλά καινα αντισταθμίσει την ταπεινωτική συνθηκολόγηση του Ιοβιανού, αναμείχθηκε στις εσωτερικές υποθέσεις της Αρμενίας. Συγκεκριμένα, παραβίασε τους όρους της συνθήκης του 363, τοποθετώντας στον θρόνο του κράτους ως ρωμαϊκό ανδρείκελο τονΠαπ έναν εκπρόσωπο της Αρμενικής δυναστείας τωνΑρσακιδών γιό του προηγούμενου βασιλιά της Αρμενίας Αρσάκη Β'που είχε αυτοκτονήσει στις φυλακές του Σαπώρη (370). Συγκρούστηκε στρατιωτικά με τους Πέρσες (371) γιανα υπερασπίσει την επιλογή αυτή, ο Σαπώρης αναγκάστηκε να ζητήσει ανακωχή λόγω τωνκουσανικών επιδρομών στις ανατολικές περσικές επαρχίες αλλά το 376 ο πόλεμος μεταξύ των δύο Μεγάλων Δυνάμεων φαινόταν πια αναπότρεπτος.
Ωστόσο τα σχέδια του Ουάλεντος ανατράπηκαν από μία εξέγερση των Τανούκ, εκχριστιανισμένων ομόσπονδων αραβικών φύλων τα οποία περιπολούσαν τα σύνορα μετην έρημο της Συρίαςγια λογαριασμό της Ρώμης. Η εξέγερση ήταν θρησκευτικά υποκινούμενη καθώς οι Τανούκ επί καιρό ζητούσαν μάταια από την Κωνσταντινούπολη ορθόδοξο επίσκοπο στην περιοχή τους αντί για αρειανό, και υπό την ηγεσία της Βασίλισσας Μαβίας, της επικεφαλής τους υπό φοιδερατικό καθεστώς, ξεκίνησαν έναν επιτυχή ανταρτοπόλεμο φθοράς κατά των ρωμαϊκών φρουρών της Παλαιστίνης, της Φοινίκηςκαι της Συρίας. Μάλιστα οι αραβικές δυνάμεις, έχοντας πολεμήσει ως σύμμαχοι με τους Ρωμαίους επί έναν αιώνα, αποδείχθηκαν ικανοί ακόμα καισε τακτικές μάχες.
Την ίδια στιγμή μία ελεγχόμενη εγκατάσταση φοιδεράτων ΓότθωνστηΜοισίακαιστηΘράκη κατέληξε σε στάση, περαιτέρω γερμανική εισβολή και λεηλασίες στα Βαλκάνια. Ο Ουάλης παραμέρισε τις βλέψεις τουστην Αρμενία, σύναψε αμέσως ειρήνη μετη Μαβία ικανοποιώντας τα αιτήματά της και μάλιστα ζήτησε τη βοήθειά της γιατη συγκράτηση της γοτθικής απειλής. Όμως η εκστρατεία τουστη Θράκη κατέληξε σε καταστροφή: οι Ρωμαίοι ηττώνται στημάχη της Αδριανούπολης (9 Αυγούστου 378) καιστο τέλος της μέρας τα δύο τρίτα των στρατιωτών τους κείτονται νεκρά, μαζί μετον ίδιο τον Ουάλεντα. Επρόκειτο γιατη χειρότερη ήττα της ρωμαϊκής στρατιωτικής μηχανής από την εποχή της μάχης του Τευτοβούργιου Δρυμούκαι έδειξε σε όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές ότι το ρωμαϊκό πεζικό, θεωρούμενο ως τότε σχεδόν ανίκητο, δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί το συνδυασμό ισχυρών πεζών και έφιππων βαρβαρικών δυνάμεων. Ακόμη σπουδαιότερο ήταν το δυσαναπλήρωτο κενό από έμπειρους στρατιώτες το οποίο άφησε αυτή η δεινή ήττα. Αυτό το κενό ανάγκασε τον διάδοχο του Ουάλεντος, Θεοδόσιο Α΄, να προχωρήσει σε εκτεταμένη στρατολόγηση γερμανικών φύλων, με αντίστοιχη παραχώρηση σε αυτά ολόκληρων περιοχών της αυτοκρατορίας.
↑Lenski, Noel Emmanuel; Lenski, Noel Emmanuel (2002). Failure of empire: Valens and the Roman state in the fourth century A.D.
↑ 19,019,119,219,3Bond, Sarah; Haarer, Fiona (2018), Nicholson, Oliver (ed.), "Procopius", The Oxford Dictionary of Late Antiquity, Oxford University Press
Day, J.; Hakola, R.; Kahlos, M.; Tervahauta, U. (2016). Spaces in Late Antiquity: Cultural, Theological and Archaeological Perspectives. Taylor & Francis.
Gibbon, Edward (1932) [1789]. "Chapter XXV–XXVI". The History of the Decline and Fall of the Roman Empire. The Modern Library.
Kienast, Dietmar (2017) [1990]. Römische Kaisertabelle: Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie (in German). Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
Lenski, Noel (1997). "Valens (364–378 A.D)". De Imperatoribus Romanis.
Lenski, Noel (2003). Failure of Empire: Valens and the Roman State in the Fourth Century A.D. Berkeley: University of California Press.
Martindale, John R.; Jones, A. H. M.; Morris, John, eds. (1971). "Flavius Valens 8". The Prosopography of the Later Roman Empire: Volume I, AD 260–395. Cambridge: Cambridge University Press.
McEvoy, Meaghan A. (2013). Child Emperor Rule in the Late Roman West, A.D. 367-455. Oxford Classical Monographs. Oxford University Press.
Σχετικά πολυμέσα.png)
.jpg)
