ΟΟυαλεντινιανός Α΄ ή Ουαλεντινιανός ο Μέγας (Λατινική γλώσσα : "Valentinianus", 321 - 17 Νοεμβρίου375) ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας (364 - 375).[1][2][3][4]Μετην άνοδο τουστον θρόνο ο αδελφός τουΟυάλης έγινε Συναυτοκράτορας στα ανατολικά τμήματα της αυτοκρατορίας, ο ίδιος ο Ουαλεντινιανός Α΄ κυβέρνησε τα δυτικά.
Στην βασιλεία του αντιμετώπισε επιτυχώς βαρβαρικούς λαούς όπως οιΑλαμαννοίκαιοιΣαρμάτες, η σημαντικότερη νίκη του ήταν επί των Αλαμαννών στην"μάχη του Σολικίνινου". Ο στρατηγός του κόμης Θεοδόσιος κατέστειλε μια εξέγερση στηνΑφρικήκαιτην"Μεγάλη συνομωσία"στην οποία Πίκτοι, Σκωτσέζοι καιΣάξονες επιτέθηκαν στην Ρωμαϊκή Βρετανία. Ο Ουαλεντινιανός Α΄ ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας που προχώρησε σε εκστρατείες κατά μήκος τουΡήνουκαιτουΔούναβη, ίδρυσε πολλά φρούρια στα σύνορα καισε εχθρικές περιοχές. Ίδρυσε τηνΔυναστεία του Βαλεντινιανού, τον διαδέχθηκαν στο μισό ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας οιγιοιτουΓρατιανόςκαιΟυαλεντινιανός Β΄.
Ο Ουαλεντινιανός Α΄ γεννήθηκε (321) στηνΠαννονία σημερινό Βινκόβτσι στηνΚροατία από οικογένεια Ιλλυρικής καταγωγής.[5]Ο πατέρας τουΓρατιανός ο Πρεσβύτερος ήταν εξέχων στρατηγός την εποχή που ήταν αυτοκράτορες οΜέγας ΚωνσταντίνoςκαιοΚώνστας.[6]Ο ίδιος καιο αδελφός του Ουάλης μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον στο οποίο έλαβαν πλούσια μόρφωση σε γράμματα και τέχνες όπως ζωγραφική και γλυπτική.[7]Ο Γρατιανός πραγματοποίησε την εκστρατεία στην Αφρική γύρω στα 330 και ο νεαρός Ουαλεντινιανός συνόδευσε τον πατέρα τουο οποίος κατηγορήθηκε και αποφάσισε να αποσυρθεί.[8]Ο Ουαλεντινιανός ανέλαβε τον στρατό στα τέλη της δεκαετίας του 330 και διεκδίκησε τον τίτλο του προστάτη Δομέστικου.[8]Ο Γρατιανός ανακλήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 340 και πήρε τον τίτλο του κόμη της Βρετανίας, κράτησε το αξίωμα και αποσύρθηκε στην γενέτειρα του Βινκόβτσι.[9]Ο σφετεριστής Μαγνέντιος δολοφόνησε τον αυτοκράτορα Κώνστα Α΄ (350) και ανακηρύχτηκε ο ίδιος αυτοκράτορας στηνΓαλατία. Ο μεγαλύτερος αδελφός του Κώνστα Α΄ Κωνστάντιος Β´που ήταν αυτοκράτορας στην Ανατολή βάδισε εναντίον του Μαγνέντιου με έναν μεγάλο στρατό.[10]Την επόμενη χρονιά οι δύο στρατοί συναντήθηκαν στην Παννονία, το αποτέλεσμα ήταν νίκη του Κωνστάντιου αλλά με μεγάλες απώλειες.[11]Την επόμενη φορά πάλι στην νότια Γαλατία, στην"μάχη του Μονς Σέλευκος"ο Μαγνέντιος ηττήθηκε για δεύτερη φορά, αυτή την φορά οριστικά και εκθρονίστηκε.[12]Ο Μαγνέντιος έχοντας χάσει κάθε ελπίδα αυτοκτόνησε, ο Κωνστάντιος Β΄ παρέμεινε μοναδικός αυτοκράτορας.[13]Την ίδια εποχή ο Κωνστάντιος Β΄ έκανε κατάσχεση στην περιουσία του Γρατιανού επειδή παρείχε φιλοξενία στον Μαγνέντιο την εποχή που βρισκόταν στην Παννονία.[9] Παρά την πτώση του πατέρα τουο Ουαλεντινιανός εξακολουθούσε να έχει την υποστήριξη του αυτοκράτορα επειδή σε προσωπικό επίπεδο δεν είχε δείξει καμιά υποστήριξη στον Μαγνέντιο.[14]Την σύγκρουση ανάμεσα στον Κωνστάντιο Β΄ καιτον Μαγνέντιο εκμεταλλεύτηκαν οι Αλαμαννοί καιοιΦράγκοι, διέσχισαν τον Ρήνο και ξεκίνησαν επιδρομές σε οικισμούς και οχυρώσεις.[8][14]
Ο ξάδελφος του αυτοκράτορα Κωνστάντιος Γάλλος έπεσε σε δυσμένεια από τον αυτοκράτορα Κωνστάντιο Β΄, στην θέση του Καίσαρα ανέβηκε ο μικρότερος αδελφός τουΙουλιανός.[8]Οι επιθέσεις των βαρβάρων εντάθηκαν καιο αυτοκράτορας έστειλε εναντίον τους δύο στρατούς μετον ξάδελφο του Ιουλιανό καιτον Μπαρμπάτιο, ο στόχος ήταν να εμποδίσει τους Αλαμαννούς.[8][14] Ένας Αλαμαννικός στρατός μπόρεσε ωστόσο να τους προσπεράσει και επιτέθηκε στοΛούγδουνο σημερινή Λυών, ο Ιουλιανός έστειλε τον Ουαλεντινιανό καιτον Μπαϊνομπούντες να παρακολουθήσουν τις κινήσεις του εχθρού αλλά ο Μπαρμπάτιο τους εμπόδισε. Ο βασιλιάς των Αλαμαννών Τσόντομαρ εκμεταλλεύτηκε το περιστατικό, επιτέθηκε και συνέτριψε τους Ρωμαίους.[14]Ο Μπαρμπάτιο κατηγόρησε στον Κωνστάντιο Β΄ τον Ουαλεντινιανό καιτον Μπαϊνομπούντες σαν υπεύθυνους γιατην ήττα.[14]Ο Ουαλεντινιανός έντονα ταπεινωμένος αποσύρθηκε στα οικογενειακά του κτήματα στοΣίρμιο, σε δύο χρόνια γέννησε μετην σύζυγο τουΜαρίνα Σεβέρατον μεγαλύτερο γιοτου Γρατιανό.[15]ΟΘεοδώρητος ο Κύρου γράφει ότι λούστηκε με νερό από παγανιστικό ναό, ο Ουαλεντινιανός απάντησε "δεν είμαι εξαγνισμένος αλλά μολυσμένος"και χτύπησε τον ιερέα.[16]Ο Ιουλιανός τον διόρισε "Τριβούνο του Ιππικού"στην Ρωμαϊκή Γαλατία (357), όταν αργότερα εξορίστηκε στις Θήβαι Αιγύπτου διορίστηκε Τριβούνος στις Παλατινές Σχολές.[17]Μετο άκουσμα των νέων ότι ο Ιουλιανός έπεσε σε μάχη απέναντι στους Πέρσες (363) νέος αυτοκράτορας εξελέγη ο νεαρός Ιοβιανός, ήταν ανέτοιμος να αντιμετωπίσει τους Πέρσες και έκλεισε ειρήνη με εξευτελιστικούς όρους.[18]
Στην διάρκεια της βασιλείας του Ιοβιανού ο Ουαλεντινιανός διορίστηκε Τριβούνος πεζικού και απεστάλη στηνΆγκυρα, αλλά η βασιλείου του Ιοβιανόύ θα είναι πολύ σύντομη, θα κρατήσει μόνο 8 μήνες. Ο νεαρός αυτοκράτορας πέθανε στον δρόμο από την Άγκυρα στηνΝίκαια της Βιθυνίας από Δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα, έμεινε γνωστός γιατην επαναφορά του χριστιανισμού μετά το διάλειμμα του Ιουλιανού. Μετην άφιξη του στρατού στην Άγκυρα δημιουργήθηκε η ανάγκη για εκλογή νέου αυτοκράτορα, ο Σαλούτιος για άλλη μια φορά αρνήθηκε.[19]
Μετά από δύο υποψηφιότητες που απορρίφθηκαν εξελέγη νέος αυτοκράτορας ο Ουαλεντινιανός Α΄, ο ίδιος αποδέχτηκε την εκλογή (26 Φεβρουαρίου 364).[20]Οι στρατιώτες ήταν έτοιμοι να προχωρήσουν σε εξέγερση επειδή δεν γνώριζαν τις προθέσεις του αλλά ο ίδιος τους καθησύχασε και τους διαβεβαίωσε ότι προτεραιότητα του είναι ο στρατός. ΟΑμμιανός Μαρκελλίνος γράφει ότι οι στρατιώτες έμειναν έκπληκτοι από το θάρρος του Ουαλεντινιανού καιτην ετοιμότητα τουνα αναλάβει την αυτοκρατορική εξουσία. Γιανα μπορέσει να αποφύγει περισσότερες εντάσεις ειδικά στην ανατολή πουδεν μπορούσε να ελέγξει όρισε έναν Συναυτοκράτορα, τον αδελφό του Ουάλη, ορκίστηκε στηνΚωνσταντινούπολη (28 Μαρτίου 364).[21]Ο Αμμιανός ξεκαθαρίζει ότι ο Ουάλης ήταν πιόνι του αδελφού του, την επόμενη χρονιά ο Ουαλεντινιανός Α΄ διένειμε στρατιωτικά και διοικητικά καθήκοντα. Ο ιστορικός Ζώσιμοςπου ήταν ακόμα παγανιστής γράφει ότι το πρωταρχικό θρησκευτικό καθήκον του ήταν η πλήρη επαναφορά του χριστιανισμού, απέλυσε όλους τους υπουργούς και τους συμβούλους του Ιουλιανού του Παραβάτη.[22]Οι Σοφιστές καιοι φιλόσοφοι οι οποίοι την εποχή του Ιουλιανού πολλαπλασιάστηκαν με τεράστια κέρδη επανήλθαν στο παλιό καθεστώς.[23]Ο Εκουίτιος διορίστηκε κόμης του Ιλλυρικού, τα δύο αδέλφια ανέλαβαν τον έλεγχο σεΙταλία, ΓαλατίακαιΙλλυρία, ο Ουαλλαντιανός Α΄ είχε έδρα το Μιλάνο καιο Ουάλης την Κωνσταντινούπολη.
Σόλιδοςμε παράσταση του Ουαλεντινιανού Α΄ καιτου αδελφού του Ουάλη
Οι Αλαμαννοί διέσχισαν τον Ρήνο και επιτέθηκαν στην Γαλατία, την ίδια εποχή ο Προκόπιος τελευταίος γόνος της δυναστείας του Μεγάλου Κωνσταντίνου επαναστάτησε στην Κωνσταντινούπολη. Ο Ουαλεντινιανός έμαθε τα νέα ενώ βρισκόταν στοΠαρίσι (1 Νοεμβρίου 365), αποφάσισε να στείλει τον στρατηγό Δαγαλάιφο κατά των Αλαμαννών ενώ ο ίδιος θα πήγαινε στην Κωνσταντινούπολη να βοηθήσει τον αδελφό του Ουάλη.[24] Μετά από πολλές πιέσεις καιμετον κίνδυνο των Αλαμαννών να πολλαπλασιάζεται αποφάσισε να παραμείνει ο ίδιος στην δύση γιανα αντιμετωπίσει τους Αλαμαννούς.[25] Αρχικά έστειλε δύο στρατηγούς εναντίον των Αλαμαννών, ηττήθηκαν και σκοτώθηκαν.[26][27]Στην συνέχεια απεστάλη ο ίδιος ο Δαγαλάιφος κατά των Αλαμαννών αλλά ήταν εξίσου αναποτελεσματικός.[28]Ο Ιοβίνος αντικατέστησε τον Δαγαλάιφο, διέσχισε τονΜεύσηκαι συνέτριψε τους Αλαμαννούς κοντά στο Σαλόν.[29]Ο αυτοκράτορας αντάμειψε τον Ιοβιανό γιατο κατόρθωμα του αυτό μετο αξίωμα του Υπάτου.[30] Στις αρχές του 367 ο Ουαλεντινιανός Α΄ αποφάσισε να προχωρήσει σεμια μεγάλη εκστρατεία εναντίον των Αλαμαννών που διέσχισαν ξανά τον Ρήνο και λεηλάτησαν τοΜάιντς. Μετά την δολοφονία του αρχηγού τους αναγνώρισε ότι η εκστρατεία είχε μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας και συγκέντωσε το φθινόπωρο του 367 έναν μεγάλο στρατό.[31]Την άνοιξη του 368 ο Ουαλεντινιανός Α΄, ο οχτάχρονος γιος του Γρατιανός μαζί με ολόκληρο τον στρατό διέσχισαν τον Ρήνο, τονΜάινκαι έφτασαν στην περιοχή των Αλαμαννών. Δεν συνάντησαν καμιά αντίσταση, έκαιγαν κατοικίες και αποθήκες τροφίμων, στην"μάχη του Σολικίνινου"που ακολούθησε οι Ρωμαίοι ήταν νικητές με βαριές απώλειες.[32][33]Μια προσωρινή ειρήνη κλείστηκε μεταξύ τους καιο αυτοκράτορας αποσύρθηκε στοΤριργιανα περάσει τον χειμώνα.[34]
Ο αυτοκράτορας αποφάσισε να ασχοληθεί μετην κατασκευή φρουρίων στις περιοχές των Αλαμαννών, με τόλμη αποφάσισε την κατασκευή ενός μεγάλου κάστρου κοντά στην σημερινή Χαϊδελβέργη.[35]Οι Αλαμαννοί ενοχλήθηκαν έντονα γιατην πράξη αυτή, επιτέθηκαν καιτο κατέστρεψαν ενώ βρισκόταν ακόμα υπό κατασκευή.[36]Οι Σάξονες ξεκίνησαν νέες επιθέσεις (370), έκλεισαν τελικά ειρήνη μετην συμφωνία να ενισχυθεί ο Ρωμαϊκός στρατός με νεαρούς Σάξονες άντρες καιοι ίδιοι να διαφύγουν ανενόχλητοι. Οι Ρωμαίοι δεν κράτησαν τελικά την συμφωνία τους, έστησαν παγίδα στον Σαξονικό στρατό ενώ διέφευγε καιτον εξόντωσαν.[37]Ο Ουαλεντινιανός Α΄ προσπάθησε να πείσει την πανίσχυρη Γερμανική φυλή τωνΒουργουνδώνπου ήταν παραδοσιακοί εχθροί των Αλαμαννών να συμμαχήσουν απέναντι στον Αλαμαννό στρατάρχη Μακριανό. Οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν επειδή ο Ουαλεντινιανός λόγω της υπεροψίας του αρνήθηκε να συναντήσει τους απεσταλμένους των Βουργουνδών. Οι φήμες ωστόσο γιατην συμμαχία των Ρωμαίων με τους Βουργουνδούς έφεραν μεγάλο πανικό στους Αλαμαννούς. Οι Ρωμαίοι επιτέθηκαν και συνέλαβαν πολλούς αιχμαλώτους, τους μετέφεραν στην κοιλάδα τουΠάδου, βρισκόντουσαν εκεί ακόμα και τότε πουο Αμμιανός έγραφε την ιστορία του. Ο Ουαλεντινιανός Α΄ συνέχιζε για πολλά χρόνια τις προσπάθειες εναντίον του Μακριανού που μόλις γλύτωσε την σύλληψη (372) αλλά χωρίς ουσιαστική επιτυχία. Οι νέες ταραχές που ξέσπασαν στην αρχή στην Αφρική και κατόπιν στονΔούναβητον ανάγκασαν να εγκαταλείψει τις προσπάθειες καινα κλείσει ειρήνη μαζί του όταν οι Κουαντί καιοι Σαρμάτες επιτέθηκαν στην Επαρχία του Ιλλυρικού (374)
Ο Κολοσσός της Μπαρλέττα που πιθανότατα παριστάνει τον αυτοκράτορα Ουαλεντινιανό Α΄
Ο Ουαλεντινιανός Α΄ έμαθε ότι Πίκτοικαι Σκωτσέζοι επιτέθηκαν και δολοφόνησαν τους διοικητές στην Ρωμαική Βρεττανία, την ίδια εποχή Φράγκοικαι Σάξονες λεηλατούσαν τα παράλια της βόρειας Γαλατίας. Η αυτοκρατορία βρέθηκε σε μεγάλο κίνδυνο, ο Σέβερους απεστάλλη, δεν μπόρεσε να διορθώσει την κατάσταση, επανήλθε και συνάντησε τον αυτοκράτορα στηνΑμιένη. Ο Ουαλεντινιανός Α΄ κατόπιν αρρώστησε αλλά σύντομα ανάρρωσε και ανακήρυξε τονγιοτου Γρατιανό Συναυτοκράτορα στην δύση.[38]Ο Ιοβίνος που είχε αποσταλεί στην Βρετανία επέστρεψε και ζήτησε από τον αυτοκράτορα ενισχύσεις, ο Ουαλεντινιανός όρισε διοικητή της Ρωμαϊκής Βρετανίας τον στρατηγό Θεοδόσιο τον Πρεσβύτερο με εντολή νατην επαναφέρει υπό την Ρωμαϊκή κυριαρχία. Ο Σεβήρος καιο Ιοβίνος ωστόσο σύντομα κλήθηκαν ξανά από τον αυτοκράτορα νατον συνοδεύσουν στην νέα του εκστρατεία εναντίον των Αλαμαννών.
Ο Θεοδόσιος έφτασε με τις λεγεώνες του, προσέγγισε το Λονδίνο και επανέφερε την νότια Βρετανία υπό Ρωμαϊκή κυριαρχία, αναδιοργάνωσε κατόπιν τα διαλυμένα Ρωμαϊκά στρατεύματα στην Βρετανία, διόρισε τον Δουλκίτιο νέο στρατιωτικό αρχηγό. Από το 369 ο Θεοδόσιος βάδισε βόρεια του Λονδίνου, κατέπνιξε την εξέγερση του Βαλεντίνου, γαμπρού του βικάριου Μαξιμίνου και αποκατέστησε ολόκληρη την Βρετανία ξανά υπό την Ρωμαϊκή κυριαρχία μετο όνομα "Βαλεντία" προς τιμή του αυτοκράτορα Ουάλη. Μετην επιστροφή τουο Ουαλεντινιανός Α΄ αντάμειψε τον στρατηγό Θεοδόσιο για τις πολύτιμες υπηρεσίες του, τον διόρισε αρχηγό του Ιππικού στην θέση του Ιοβίνου.
Στις επαρχίες της Αφρικής ξέσπασε η επανάσταση του Βερβέρου Φίρμους (367) με αφορμή την διεφθαρμένη συμπεριφορά του τοπικού κόμη Ρωμανού, είχε αναμειχθεί σε θανατηφόρες οικογενειακές συγκρούσεις Μαυριτανών και σπαταλούσε άσκοπα τους κρατικούς πόρους. Ο Ουαλεντινιανός Α΄ έστειλε τον στρατηγό Θεοδόσιο να αποκαταστήσει τον αυτοκρατορικό έλεγχο, τα επόμενα δύο χρόνια ανακάλυψε τα εγκλήματα του Ρωμανού, τον συνέλαβε, υπέταξε καιτην εξέγερση του Φίρμους.
Οι Κουαντί μια άλλη Γερμανόφωνη φυλή στον βόρειο Δούναβη ξεκίνησε εχθρότητες (373), η αιτία ήταν η ανέγερση κάστρων στην περιοχή τους μετον ίδιο τρόπο που έκαναν οι Ρωμαίοι με τους Αλαμαννούς. Οι Κουαντί διαμαρτυρήθηκαν στον Εκουίτιο που υποσχέθηκε να μεταβιβάσει το αίτημα στον αυτοκράτορα, ο πανίσχυρος υπουργός ωστόσο Μαξιμίνος κατηγόρησε τον Εκουίτιο στον αυτοκράτορα και κατόρθωσε νατον αντικαταστήσει μετονγιοτου Μαρκελλιανό.[39]Οι αρχηγοί των Κουαντί συναντήθηκαν μετον Μαρκελλιανό αλλά εκείνος τους έριξε στην παγίδα και τους δολοφόνησε σε ένα γεύμα. Η πράξη αυτή εξόργισε τόσο πολύ τους Κουαντί που αποφάσισαν μαζί με τους συμμάχους τους Σαρμάτες να ξεκινήσουν ανοιχτό πόλεμο με τους Ρωμαίους. Οι επιδρομείς δεν μπόρεσαν να καταλάβουν τις οχυρωμένες πόλεις αλλά λεηλάτησαν άγρια την ύπαιθρο, οι Ρωμαίοι απέστειλαν δύο λεγεώνες αλλά οι Σαρμάτες τους συνέτριψαν. Μια άλλη ομάδα από Σαρμάτες επιτέθηκε στηνΜοισία αλλά τους απέκρουσε με επιτυχία ο γιος του στρατηγού Θεοδόσιου, μετέπειτα αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α΄.
Ο Ουαλεντινιανός Α΄ δεν έμαθε τίποτα γιατην κρίση αυτή μέχρι τα τέλη του 374, την επόμενη χρονιά έφτασαν απεσταλμένοι των Κουαντί καιτον παρακάλεσαν να τους συγχωρέσει. Ο ίδιος τους υποσχέθηκε να εξετάσει το θέμα καινα τους απαντήσει αλλά ο αυτοκράτορας τελικά αγνόησε τα εγκλήματα του Μαρκελλιανού και αποφάσισε να τιμωρήσει τους Κουαντί με πόλεμο. Ο Ρωμαϊκός στρατός πέρασε τον Δούναβη, έφτασε στο Ακουίνκουμ και άρχισε να λεηλατεί περιοχές των Κουαντί χωρίς αντίσταση, στην συνέχεια αποσύρθηκε στην Σαβαρία γιανα περάσει τον χειμώνα. Όταν έφτασε η άνοιξη ο αυτοκράτορας αποφάσισε να συνεχίσει την εκστρατεία, από την Σαβαρία έφτασε στο Μπριγκέτιο (17 Νοεμβρίου 375) όπου συνάντησε μια αποστολή των Κουαντί. Η αποστολή ζήτησε από τον Ουαλεντινιανό Α΄ ειρήνη με αντάλλαγμα να υπηρετήσουν Κουαντί τον Ρωμαϊκό στρατό, ο αυτοκράτορας συμφώνησε αλλά πριν αποφασίσει ζήτησε νατου δώσουν ακρόαση. Οι Κουαντί κατηγόρησαν τους Ρωμαίους στον αυτοκράτορα τους γιατα παράνομα κάστρα στην περιοχή τους, είπαν τέλος ότι υπάρχουν ομάδες Κουαντί πουδεν ελέγχονται από τους ίδιους και μπορεί να κάνουν στους Ρωμαίους ζημιά. Ο Ουαλεντινιανός Α΄ οργίστηκε τόσο πολύ πάνω στην ακρόαση που άρχισε να ουρλιάζει με κραυγές, τον οδήγησαν σε εγκεφαλικό επεισόδιο καιστον θάνατο την ίδια μέρα.[40][41] Ετάφη στονναό των Αγίων Αποστόλων, σύμφωνα μετο Ρωμαϊκό έθιμο ο Ουαλεντινιανός Α΄ αγιοποιήθηκε ως "Άγιος Ουαλεντινιανός ο πρεσβύτερος".[42]
Σύγχρονη απεικόνιση του αυτοκράτορα Ουαλεντινιανού Α΄ στην Ουγγαρία
Ο σύγχρονος ιστορικός Τζόουνς γράφει ότι ανκαιο Ουαλεντινιανός ήταν "λιγότερο βαρετός" ήταν ωστόσο "βίαιος και σκληρός χαρακτήρας, αρκετά εχθρικός σε καλλιεργημένα άτομα". Ο Αμμιανός έγραψε ότι ο Ουαλεντινιανός Α΄ "μισούσε τους καλοντυμένους, τους πλούσιους και τους μορφωμένους". Σε θέματα οργάνωσης και διοίκησης ήταν άριστος, έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον στις κατώτερες τάξεις αλλά με επίμονο τρόπο δεν ήθελε να αναγνωρίσει τα ελαττώματα καιτην ανικανότητα των υπουργών του"παρά το γεγονός ότι είχαν αποδειχτεί αναμφισβήτητα".[43] Φρόντισε έντονα την μόρφωση των φτωχών καιτην ιατρική τους περίθαλψη, διόρισε από έναν γιατρό σε κάθε μια από τις 14 συνοικίες της πόλης.[44]Ο Ουαλεντινιανός Α΄ επανέκδωσε τέλος ένα διάταγμα του Μέγα Κωνσταντίνου στο οποίο η βρεφοκτονία γίνεται θανάσιμο έγκλημα.[45] Στις ιδιωτικές του σχέσεις η συμπεριφορά του χαρακτηρίστηκε από απίστευτη σκληρότητα, εκτέλεσε πολλούς υπηρέτες και φίλους για ασήμαντους λόγους. Χρησιμοποιούσε συχνά δυο αρκούδες μέσα σε ένα χρυσό κλουβί γιατην εκτέλεση των ποινών, όταν ολοκληρωνόταν η αποστολή τους τις άφηνε ελεύθερες στα άγρια δάση.[46]Ο Ουαλεντινιανός Α΄ ήταν πιστός χριστιανός, επέτρεψε ελεύθερα ωστόσο την λατρεία άλλων θρησκειών μετην εξαίρεση κάποιων πανάρχαιων τελετουργικών και της μαγείας, στάθηκε αντιμέτωπος στον πλούτο των κληρικών. ΟΠάπας Δάμασος Α΄ εξέδωσε διάταγμα μετο οποίο οι κληρικοί έπρεπε να εκτελούν κανονικά τα καθήκοντα που είχαν σχέση μετην περιουσία τους αλλιώς νατην απαρνηθούν.[45]ΟΣωκράτης ο Σχολαστικός κάνει μια περίεργη αναφορά σχετικά μετην σχέση του αυτοκράτορα μετην σύζυγο τουκαιτην ερωμένη του Ιουστίνα.[47]
"σύζυγος του αυτοκράτορα Ουαλεντινιανού Μαρία Σερένα, η σχέση μεταξύ τους έγινε τόσο στενή που έφτασαν σε σημείο να κάνουν μαζί μπάνιο. Μια μέρα η Μαρία Σερένα είδε την παρθένα Ιουστίνα, εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ μετην ομορφιά της που είπε στον σύζυγο της ότι την θαύμασε ακόμα καιη ίδια που είναι γυναίκα. Ο Ουαλεντινιανός το θεώρησε αυτό σαν μήνυμα ότι η αυτοκράτειρα του επέτρεπε νατην χρησιμοποιούσε σαν ερωμένη, θέσπισε αμέσως νέο νόμο μετον οποίο επιτρέπονται οι δύο σύζυγοι ταυτόχρονα. Μετον νέο νόμο δεν χώρισε την Μαρία Σερένα μετην οποία είχε αποκτήσει μόλις τον Γρατιανό, παντρεύτηκε ταυτόχρονα καιτην Ιουστίνα μετην οποία γέννησε τον Ουαλεντινιανό τον νεότερο".
Η ιστορία αυτή είναι γνωστή μόνο από τον Σωκράτη επειδή δεν υπάρχει καμία πηγή ότι ανατολικός Ρωμαίος αυτοκράτορας επέτρεψε ποτέ την διγαμία, απαραίτητη προϋπόθεση γιατον δεύτερο γάμο ήταν πάντοτε το διαζύγιο μετην πρώτη σύζυγο.[48][49]Ο Σωκράτης πιθανότατα ήθελε να κατηγορήσει την Ιουστίνα λόγω προσωπικής του αντιπάθειας επειδή ήταν Αρειανή. ΟΙωάννης Μαλάλας, οΠασχάλιο χρονικόκαιοΙωάννης Νικίου γράφουν ότι χώρισε πρώτα την Μαρία Σερένα και μετά παντρεύτηκε την Ιουστίνα. Σανπιο πιθανή εξήγηση φαίνεται ότι ο Σωκράτης ήθελε να δικαιολογήσει το διαζύγιο του Ουαλεντινιανού χωρίς να κατηγορήσει την αυτοκράτειρα.[50]
Απολογιστικά το έργο του ήταν θετικό γιατην αυτοκρατορία. Ήταν ικανός και ανεκτικός ως προς τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των υπηκόων του, αλλά η αυστηρότητά τουτον είχε καταστήσει ελάχιστα δημοφιλή. Πριν πεθάνει, όρισε ως διάδοχο τονγιοτουΓρατιανόκαι αργότερα τονγιοτου από άλλο γάμο, επίσης Ουαλεντινιανό (μετέπειτα αυτοκράτορας Ουαλεντινιανός Β΄). Ο Ουάλης κυβέρνησε από κοινού μετον Γρατιανό, μέχρι το θάνατό τουσε μάχη κατά των Γότθων στηνΑδριανούπολη, το378.
↑Philip Schaff, A Select Library of the Nicene and post Nicene Fathers of the Christian Church, Volume 3. Eerdmans Publishing, University of California, 1956. σ. 146
↑Edward Kenneth Rand, Founders of the Middle Ages. Dover Publications, University of Michigan, 1957. σ. 76
↑Michael Whitby, Mary Whitby, Chronicon Paschale 284–628 AD. Liverpool University Press, University of Michigan, 1989. σσ. 51, 53
↑Gilbert Dagron, Emperor and priest: the imperial office in Byzantium. Cambridge University Press, 2003. σ. 26
↑Lenski, Noel Emmanuel (2002). Failure of empire: Valens and the Roman state in the fourth century A.D. University of California Press. σ. 56
↑Tomlin, R. (1973). The Emperor Valentinian I. σ. 2
↑García Ruiz, María P.; Quirogas Puertas, Alberto J. (2021). Emperors and Emperorship in Late Antiquity: Images and Narratives. Brill. σ. 150
↑Tomlin, R. (1973). The Emperor Valentinian I. σ. 14
↑Gaddis, Michael (18 March 2015). There Is No Crime for Those Who Have Christ: Religious Violence in the Christian Roman Empire. University of California Press. σ. 256
↑Kienast, Dietmar (2017) [1990]. "Valentinianus". Römische Kaisertabelle: Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie (in German). Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft. σσ. 313–315
↑Tomlin, R. (1973). The Emperor Valentinian I. σ. 16
↑Rike, R.L., Apex Omnium: Religion in the Res Gestae of Ammianus (1987), pg. 91; Jones, Martindale and Morris, The Prosopography of the Later Roman Empire Vol. I (1971), σσ. 615-616
↑McEvoy, Meaghan (2013). Child Emperor Rule in the Late Roman West, AD 367-455. United Kingdom: OUP Oxford
Ammianus Marcellinus. Rerum gestarum libri qui supersunt. W. Seyfarth, ed. 3 vols. Leipzig, 1978.
Charles, Robert H. (2007) [1916]. The Chronicle of John, Bishop of Nikiu: Translated from Zotenberg's Ethiopic Text. Merchantville, NJ: Evolution Publishing. ISBN 9781889758879.
Consularia Constantinopolitana. T. Mommsen ed., Monumenta Germaniae Historica, Auctores Antiquissimi. Volume 9. Berlin, 1892.
Codex Theodosianus. T. Mommsen, P.M. Meyer, and P. Krüger, eds. Theodosiani libri XVI cum constitutionibus Sirmondianis et leges novellae ad Theodosianum pertinentes (2 vols.). Berlin, 1905.
Corpus Inscriptionum Latinarum. Vol. 6. T. Mommsen, ed. Berlin, 1875.
Epitome de Caesaribus. F.R. Pichlmayr, ed. Leipzig, 1961.
Jerome. Chronicon. R. Helm, ed., in Malcolm Drew Donalson, A Translation of Jerome's Chronicon with Historical Commentary. Lewiston, NY, 1996.
Orosius. Adversus paganos historiarum libri septem. Z. Zangemeister, ed. Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum 5. Vienna, 1882.
Socrates. Historia Ecclesiastica. J.P. Migne ed., Patrologia Graeca 67. Paris, 1864.
Sozomen. Historia Ecclesiastica. J.P. Migne ed., Patrologia Graeca 67. Paris, 1864.
Theoderet. Historia Ecclesiastica. J.P. Migne ed., Patrologia Graeca 82. Paris, 1864.
Zosimus. Historia nova. François Paschoud, ed. and trans., Zosime: Histoire Nouvelle (3 vols.). Paris, 1971–89.
Ammian, Books 26‑30 Uchicago.edu. English summaries. Main text in Latin.
Roberts, Walter E. (1998). "Valentinian I". De Imperatoribus Romanis. Archived from the original on 25 March 2022.
Edward Gibbon, The Decline and Fall of the Roman Empire, 1776.
M. Grant, The Roman Emperors, 1985.
Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Valentinian I." . Encyclopædia Britannica. Vol. 27 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 851.
(in German) Schmidt-Hofner, Sebastian. Reagieren und Gestalten: der Regierungsstil des spaetroemischen Kaisers am Beispiel der Gesetzgebung Valentinians I. Muenchen: Beck, 2008. 398 p. (Vestigia, Bd. 58).
Ernst Stein, Histoire du Bas-Empire, vol. i, chap. 4 (1959).
Herbermann, Charles, ed. (1913). "Valentinian" . Catholic Encyclopedia. Vol. 16. New York: Robert Appleton Company.
Σχετικά πολυμέσα.png)
.png)
