Το πραγματικό του όνομα ήταν Βάριος Άβιτος Βασσιανός[2], ενώ το Ηλιογάβαλος (από ορισμένους Έλληνες συγγραφείς αναφέρεται και ως Ελαγάβαλος) προήλθε από το ιερατικό του λειτούργημα. Έμεινε στην ιστορία γιατην εκκεντρική και προκλητική συμπεριφορά του[3] καθώς καιγιατην επιβολή στον ρωμαϊκό κόσμο της λατρείας του Θεού Βαλ.
Η μητέρα του, Ιουλία Σοαιμιάς, ήταν κόρη της Ιουλίας Μαίσαςη οποία ήταν κουνιάδα του αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου[4]. Από την οικογένεια της μητέρας του προέρχονταν κληρονομικά οι ύπατοι-ιερείς του Θεού ΉλιουστηνΈμεσα. Το όνομα του Θεού της θρησκείας αυτής ήταν Ελα-Γάβαλ (Elah-Gabal), εξουκαιτο όνομα του αυτοκράτορα (Ελαγάβαλος).
Μετά το τέλος του Αυτοκράτορα Καρακάλλα (εξαδέλφου της Ιουλίας Σοαιμιάδας) τον διαδέχθηκε στο θρόνο ο εκλεκτός των πραιτωριανών Μακρίνος. Σε αυτή τη χρονική συγκυρία και ενώ ο Μακρίνος μόλις είχε ενθρονιστεί, η μητέρα καιη γιαγιά του Ηλιογάβαλου τον παρουσίασαν ως νόθο παιδί του Καρακάλλα, φροντίζοντας ταυτόχρονα να αποσπάσουν την υποστήριξη ικανών στρατευμάτων στη Συρία. Το218 όλα τα στρατεύματα που βρίσκονταν στην Ανατολή εγκατέλειψαν τον Μακρίνο και, αφού τον δολοφόνησαν, επέβαλαν εκτων πραγμάτων τον Ηλιογάβαλο ως Αυτοκράτορα μετην έγκριση της Συγκλήτου.
Η πρώτη ενέργεια του Ηλιογάβαλου ήταν να επιβάλλει τη λατρεία του Θεού Βάαλ, ενώ δολοφόνησε αρκετούς υψηλόβαθμους, αλλά διαφωνούντες, στρατηγούς του. Ευνόησε την άνοδο σε καίρια αξιώματα σε ανθρώπους που ξεχώριζαν γιατην ομορφιά καιτην ταπεινή καταγωγή τους. Ηεν γένει εκκεντρική συμπεριφορά τουκαι πολύ περισσότερο ταομοφυλοφιλικά όργια, στα οποία συμμετείχε, προκάλεσαν τη συντηρητική κοινωνία της Ρώμης. Ως εκ τούτου, αλλά και λόγω του νεαρού της ηλικίας του, η γιαγιά του Ιουλία Μαίσα είχε αρκετή εξουσία και δύναμη, ώστε νατον πείσει να ορίσει ως διάδοχό του, τον εξάδελφό του Αλέξανδρο Σεβήρο.
Ο Ηλιογάβαλος γρήγορα κατανόησε ότι η απόφαση τουνα ορίσει διάδοχο, ήταν στην ουσία εις βάρος του, και προσπάθησε να παραμερίσει τον Αλέξανδρο. Η αντίδρασή του αυτή είχε ως αποτέλεσμα να δολοφονηθεί αυτός καιη μητέρα του από τη φρουρά τωνπραιτωριανώνκαινα ανακηρυχθεί νέος Αυτοκράτορας οΑλέξανδρος Σεβήρος.
↑Σύμφωνα μετονΚάσσιο Δίων ήταν 18 ετών όταν δολοφονήθηκε, ενώ παράλληλα οΗρωδιανός αναφέρει ότι ήταν 14 ετών όταν ηΙουλία Μαίσα επέστρεψε στηνΈμεσα. Από αυτά συνάγεται ότι γεννήθηκε μεταξύ 14 Μαρτίου 203 και 13 Μαρτίου 204.[1]